Europese consumptie leidt tot de teloorgang van natuurlijke ecosystemen overal ter wereld, zoals bossen, savannes, veengebieden, graslanden en mangroves, stelt het Wereldnatuurfonds in een nieuw rapport. En dat heeft desastreuse gevolgen voor diersoorten die nu al met uitsterven worden bedreigd.
De EU is na China de grootste importeur van grondstoffen die verband houden met ontbossing. Maar we importeren ook grote hoeveelheden producten uit andere waardevolle ecosystemen in Indonesië, Brazilië en de VS. Dit blijkt uit het rapport ‘Savannen, graslanden, mangroven: de grootste slachtoffers van de EU‘ van het Wereldnatuurfonds (WWF). Deze ecosystemen spelen een essentiële rol bij de opslag van koolstof en zijn de laatste bolwerken voor veel bedreigde diersoorten.
Sneller dan het Amazonewoud
Een van deze waardevolle ecosystemen is de savanne, die vaak wordt geassocieerd met het Afrikaanse continent. Toch beslaat de tropische savanne van de Cerrado in Brazilië meer dan een vijfde van het Braziliaanse grondgebied en herbergt zij bijna 5 procent van alle diersoorten in de wereld.
De vernietiging van de savanne gaat nog sneller dan die van het Amazonewoud, en blijft aantrekken. Tussen augustus 2020 en juli 2021 is de Cerrado 8.531 vierkante kilometer kwijtgeraakt, vergelijkbaar met zowat de helft van Wallonië.
De Europese invoer van soja en rundvlees zwengelt het probleem aan: in 2019 voerde de EU 70.000 ton rundvlees in uit de Cerrado, en ook 14 procent van onze rechtstreekse soja-invoer is ervan afkomstig. De uitbreiding van de landbouwproductie in de regio vormt een rechtstreekse bedreiging voor de honderden soorten die er leven, waaronder 75 ernstig bedreigde diersoorten.
Soja uit Argentinië
Een ander voorbeeld is de Argentijnse Chaco, een uitgestrekte vlakte gedeeld door Argentinië, Bolivia en Paraguay: bijna een kwart van de soja-uitvoer is er bestemd voor de EU. Die soja komt via een omweg op ons bord terecht: als veevoeder voor pluimvee, varkens en melkkoeien in Europa. In de Chaco leven ongeveer 500 vogelsoorten, 150 soorten zoogdieren, 120 soorten reptielen en 100 soorten amfibieën. Veel van deze soorten zijn afhankelijk van de open vegetatie van de savannes en graslanden, zoals de jaguar of de miereneter.
Palmolie en garnalen
De veengebieden van Kalimantan, het Indonesische deel van het eiland Borneo, beslaan 4,8 miljoen hectare, oftewel anderhalf keer de oppervlakte van België. Ze herbergen een groot aantal bedreigde diersoorten, zoals de nevelpanter en de orang-oetan. Maar deze veengebieden – belangrijke waterrijke gebieden voor de wereldwijde opslag van water en koolstof – zijn in een alarmerend tempo omgezet in landbouwgrond, voornamelijk voor de productie van palmolie. Dat is ook zo op Sumatra, het laatste bastion voor de inheemse tijger en neushoorn.
Langs de kust van Kalimantan worden ook mangroves gekapt, ditmaal voor de garnaalteelt. Europa is de bestemming van 6 procent van de totale export van het land. Maar de mangroves zijn belangrijk als kraamkamer voor veel vissoorten, en zijn ze ook een uiterst belangrijk koolstofreservoir.
Klimaat
De ineenstorting van deze habitats is dramatisch voor vele bedreigde soorten en ook voor het klimaat. De helft van de graslanden en savannes in de wereld is zo al verloren gegaan. Al 15 procent van de veenreserves in de wereld is vernietigd of aangetast en 35 procent van de mangroves is in amper twintig jaar verdwenen.
De EU speelt een duidelijke rol bij de vernietiging van deze natuurlijke ecosystemen door de invoer van producten uit gebieden die een aanzienlijke omzetting hebben ondergaan of dreigen te ondergaan, zegt het WWF.
In november vorig jaar deed de Europese Commissie een wetsvoorstel om de impact van onze consumptie op de biodiversiteit in de wereld tot een minimum te beperken. Dat focust volgens het WWF sterk op bossen, maar vertraagt de mogelijke bescherming van andere ecosystemen.
‘Als de EU natuurlijke, niet-bosrijke ecosystemen van haar regelgeving uitsluit, zal de door de EU-consumptie veroorzaakte omzetting in deze ecosystemen doorgaan’, zegt Béatrice Wedeux, beleidsmedewerker en bosexpert bij WWF-België. ‘Erger nog, het zou een aanzienlijk risico inhouden dat de vernietiging wordt versneld door een verschuiving van de productie van bossen naar niet-bos-ecosystemen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier