Het Amerikaanse Blacksmith Institute heeft meer drieduizend risicoanalyses uitgevoerd in 49 landen. Samen met het Zwitserse Green Cross heeft het daaruit een top tien geselecteerd op basis van het gezondheidsrisico en het aantal mensen dat eraan blootgesteld wordt.
De top tien (niet in volgorde van toxiciteit) ziet er als volgt uit: Agbobloshie in Ghana, Tsjernobyl in Oekraïne, de rivier de Citarum in Indonesië, Dzjerzjinsk in Rusland, Hazaribagh in Bangladesh, Kabwe in Zambia, Kalimantan in Indonesië, de Matanza Riachuelo (rivier) in Argentinië, de Nigerdelta in Nigeria en Norilsk in Rusland.
Het gaat vaak om plaatsen in armere landen waar wordt geproduceerd voor rijke landen.
Fabriekjes
Het Blacksmith Institute en Green Cross maakten in 2007 ook al eens die top tien. Verschillende plaatsen uit de nieuwe lijst stonden daar toen ook al in. Andere plaatsen zijn eruit verdwenen. Bijvoorbeeld Haina in de Dominicaanse Republiek. De problemen met de recyclage van loodbatterijen zijn daar volledig opgelost.
“Het goede nieuws is dat landen zoals India werk maken van hun vervuilingsproblemen”, zegt Ericson. India heeft een fonds opgericht, met onder meer de opbrengst van een steenkooltaks, waarmee het land vervuilde sites registreert en opruimt.
Maar een van de grote problemen blijven de clusters van kleinschalige fabriekjes in veel landen. Langs de Citarumrivier in Indonesië is zo meer dan 13.000 vierkante kilometer vervuild met lood, kwik, arsenicum en andere toxische stoffen.
Kwik in huis
In de buurt van het Argentijnse Buenos Aires lozen naar schatting 50.000 fabriekjes allerlei chemicaliën en metalen in lucht, bodem en water. Minstens 20.000 mensen langs de Matanza Riachuelo-rivier worden aan gevaarlijke dosissen blootgesteld.
In het Indonesische Kalimantan wint de lokale bevolking goud met behulp van het giftige kwik. “Ze verwerken dat in huis zonder zich bewust te zijn van de gevaren”, zegt Bret Ericson van het Blacksmith Institute. Het instituut vond er in de huizen 350 keer meer kwik dan als gezond wordt aanvaard.
“De mensen zouden geschokt zijn als ze zagen in welke omstandigheden hun mooie juwelen soms gemaakt worden”, zegt Jack Caravanos, onderzoeksdirecteur van het Blacksmith Institute.
Nog tientallen jaren
Sommige plaatsen zijn zo zwaar vervuild dat het miljarden euro’s en tientallen jaren zal kosten om die op te ruimen, zegt Stephan Robinson van Green Cross. “Sommige plaatsen zullen nog jaren op onze lijst voorkomen.”
Rusland heeft er twee: Dzjerzjinsk en Norilsk. In Dzjerzjinsk werden in de Sovjettijd vijftig jaar lang chemische wapens gemaakt. In Norilsk heeft ’s werelds grootste nikkelfabriek alle bomen in een straal van 30 kilometer vernietigd. De Russische overheid heeft nu eindelijk geld vrijgemaakt om met de schoonmaak te beginnen.
Een nieuwkomer op de lijst is de Nigerdelta. Jarenlang zijn daar miljoenen vaten olie in terechtgekomen. De zware vervuiling bedreigt er 30 miljoen mensen.
Wereldwijd worden 200 miljoen mensen blootgesteld aan vervuiling, vergelijkbaar met malaria of tbc. Een vijfde van alle kankers en een derde van kinderziektes kan aan milieufactoren worden toegeschreven, maar in armere landen liggen die percentages veel hoger. (IPS/MS)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier