Stroperij doet olifant snel evolueren: steeds meer vrouwtjes geboren zonder slagtanden
In Mozambique worden opvallend meer olifanten zonder slagtanden geboren. Volgens wetenschappers is dat het gevolg van intense stroperij in de regio.
Jarenlang was de ivoorsmokkel een belangrijke geldmachine voor de burgeroorlog in Mozambique, van de late jaren 1970 tot begin de jaren 1990. In sommige regio’s kromp de olifantenpopulatie daardoor met meer dan 90 procent.
Inmiddels doet de olifant het weer beter, maar de intense stroperij laat wel sporen na. Voor het conflict werd zo’n 18,5 procent van de vrouwtjes geboren zonder slagtanden, maar sindsdien steeg dat percentage tot 33 procent.
Een genetische analyse in Science bewijst nu dat die stijging het gevolg is van de intense stroperij: doordat vrouwtjes zonder slagtanden minder interessant waren voor stropers, kregen ze meer kans om hun genen door te geven.
Snelle evolutie
Volgens de wetenschappers is het niet de eerste keer dat de jacht op dieren een razendsnelle genetische evolutie in gang zet. Zo krompen de hoorns van het Canadese dikhoornschaap met een vijfde over een periode van twintig jaar waarin volop gejaagd werd op de hoorns als trofee.
Maar het is voor onderzoekers moeilijk om de precieze mechanismen te bewijzen die achter de veranderingen schuilgaan, en de theorie leidde tot controverse en kritiek van jagers en parkeigenaren.
Bij de olifanten is het nu wel gelukt om de link onomstotelijk te bewijzen. De wetenschappers merkten immers dat de veranderingen zich enkel doorzetten bij vrouwtjesdieren. Dat wijst op een mutatie in het X-chromosoom, dat dominant is bij wijfjes en dodelijk is bij mannelijke nakomelingen. De wetenschappers konden zo in het dna op zoek naar een verschillend X-chromosoom bij wijfjes met en zonder slagtanden.
Nadelen
Voor de olifanten blijft de evolutie niet louter cosmetisch, waarschuwen de onderzoekers. Uit onderzoek van de uitwerpselen is immers gebleken dat dieren zonder slagtanden andere planten verkiezen.
‘En omdat olifanten een hoeksteen van het ecosysteem zijn, kunnen veranderingen in hun dieet gevolgen hebben voor het hele landschap’, zegt Robert Pringle, bioloog aan de Universiteit van Princeton en medeauteur van de studie.
Bovendien is het bewuste gen fataal voor mannelijke nakomelingen, waardoor er waarschijnlijk minder dieren geboren zullen worden. ‘Tandeloos zijn kan misschien wel voordelen hebben tijdens een oorlog’, zegt Pringle. ‘Maar dat heeft zijn prijs.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier