Ontspannen in Oostenrijkse sfeer: zes boekentips

Of je nu in een bergdorp of in het cosmopolitische Wenen terechtkomt, wij hebben voor elke trip een bijpassend boek past.

Het historisch pareltje

Als je je vakantie doorbrengt in een klein Oostenrijks bergdorpje, dan moet je absoluut Hofstede van Rosanna Lippi-Green meenemen. Deze Amerikaanse prof linguïstiek woonde een paar jaar in het kleine Rosenau, in Vorarlberg, een paar hoeves groot, ergens hoog in de Alpen. Ze was er om er de taal te bestuderen en praatte daarvoor vele uren met de lokale vrouwen. In Hofstede schetst ze de mensen en de geschiedenis van het dorp met veel liefde en oog voor detail. We leren in 1909 de eerste Anna Fink kennen, op het moment dat ze een schijnbaar banale postkaart krijgt van ene Anton, en aan de hand van de verhalen van de vrouwen uit vier generaties Rosenau-enaren, brengen we bijna de 20e eeuw door in het dorp. Alles wat des mensen is, passeert. Liefde en verdriet, jaloezie en ambitie, deserteurs en nazi’s, berusten in je lot en vechten tegen conventies. Het is het soort boek je na het lezen cadeau wil doen, om anderen er ook van te laten genieten.

De bestseller

Een boek dat meer dan een jaar in de Duitstalige bestesellerlijsten staat, moet de moeite waard zijn. En dat is Een heel leven van Robert Seethaler ook. Het leven dat we volgen is dat van Andreas Egger, die als kleuter in een dorp terechtkomt, waar een boer hem met tegenzin in huis neemt. Hij werkt op de boerderij en later aan de kabelbaan in de buurt en leert op een tragische dag ook de liefde van zijn leven kennen, Marie. Op amper 160 pagina’s passeren heel wat emoties de revue, en we zien ook hoe het dorp door de komst van skiërs en toeristen verandert. De schrijver liet zich in een interview het volgende ontvallen: ‘Ik doe niets anders dan beelden opschrijven. Meer is het niet.’ Meer moet het ook niet zijn om je te boeien en ontroeren, zo blijkt.

De introspectieve

Wat boeken zo spectaculair maakt, is dat het een van de enige manieren is waarop we een blik in andermans hoofd en hart kunnen werpen. En dat is wat Backman in Malina magistraal doet. Het is het soort boek dat je niet kunt navertellen, omdat er niet echt een verhaal in zit. Maar je brengt wel drie heel lange hoofdstukken door met een boeiende vrouw, iemand die haar brieven ondertekent met ‘een ongekende vrouw’. Eerst wordt ze hopeloos verliefd op Ivan, jonger en afstandelijk, terwijl ze in Wenen samenleeft met een strenge historicus, de Malina van de titel. In de volgende hoofdstukken droom je mee met haar nachtmerries en pijnlijke herinneringen en keren we terug naar de erotische wanhoop die ze voor Ivan voelt. Ondanks alle verwarring, hevige emoties en dramatische intensiteit, is Malina geen donker boek. Het was bedoeld als de eerste van een trilogie, maar Ingeborg Bachman stierf in een brand voor de het vervolg kon schrijven. Je zal dat jammer vinden.

De historische roman

Grote verhalen, veel personages en historische gebeurtenissen: in een goede historische roman kan je helemaal verdwijnen en Joseph Roth biedt je met De Radetzky Mars net dat. Het boek kwam vorig jaar in een nieuwe vertaling uit, en is verplichte lectuur op heel wat Duitstalige scholen, maar ook doodgewoon goed. De Trotta familie kreeg zijn adellijke titel toen een grootvader Joseph het leven van de Habsburgse keizer redde, en wij stappen in hun geschiedenis in samen met Carl Joseh Trotta, officier van de Donaumonarchie. Drie generaties lang zitten we middenin de neergang van het Habsburgse Rijk, en de impact daarvan op de dagelijkse levens van de Trotta’s en hun aanhangsels. Maar het boek gaat ook over liefde en zomerdagen,over vaders en zonen, over vriendschap en de schoonheid van een schaakspel.

https://www.youtube.com/user/Quadflix480Quadflix459The Piano Teacher Official Film TrailerYouTube1.0

De klassieker

Een van de meesterwerken van een Nobelprijswinnares, die mag niet ontbreken in je koffer. De Pianiste van Elfriede Jelinek werd in een film van Michael Haneke ooit gespeeld door Isabel Hupert, maar ze is op papier veel interessanter en vooral ook angstaanjagender dan in de film. Een seksuele voyeuse die in een bed slaapt met haar controlerende moeder en zichzelf snijdt, een leerling die verliefd wordt op de pianolerares en een relatie met sadomasochistische elementen: dit is geen luchtige vakantieliteratuur. In Oostenrijk waren heel wat mensen geshockeerd toen Jelinek de Nobelprijs won, er vallen al eens woorden als walgelijk, nestbevuiler en pornografie als kranten haar omschrijven. Maar andere commentatoren vinden haar seksscénes dan weer allesbehalve opwindend. Wat er ook van zij, je zal De Pianiste niet snel vergeten.

Nog een klassieker

Thomas Bernhard is een van Oostenrijks bekendste schrijvers en toneelauteurs, maar wordt in onze contreien jammer genoeg niet helemaal naar waarde geschat. In Houthakken komen we na de begrafenis van een oude vriendin samen met een schrijver terug in de kring van kunstenaars waar hij als jonge auteur in vertoefde, maar die hij twintig jaar geleden achter zich liet. Een beetje tegen zijn zin brengt hij de avond door bij de componist Auerburger en zijn vrouw, en hoe langer de avond duurt, hoe meer de ergernis en woede van onze schrijver stijgt. Vlijmscherp analyseert Bernhard de aard van ijdelheid en authenticiteit, van hypocrisie en pretentie, kunstenaars en parnevu’s. De taal wervelt, en je waant je in het fulminerende brein van de alles minachtende auteur. Toen het boek in de jaren ’80 verscheen, stapte een Weense componist, Gerhard Lampersberg, naar de rechter, omdat hij dacht dat het boek over hem ging en niet blij was met het beeld dat getekend werd. Het kwam tot een minnelijke schikking en door de commotie werd het boek -blijkbaar toch een soort sleutelroman- Bernhards best verkopende ooit. Terecht.