Ons laatste interview met Leopold Lippens: ‘Mensen zijn niet meer bezig met kwaliteit’

© Joris Casaer
Elke Lahousse
Elke Lahousse Journalist voor Knack Weekend

Burgemeester Lippens is vermagerd tijdens de lockdown. Niet door coronastress of omdat het zwoegen was om een herstelplan uit te denken voor zijn stad, wel omdat hij wekenlang niet uit eten kon. Restaurants werden ingeruild voor reflectie. ‘Ik heb mijn schoenen eens geteld en moest vaststellen dat ik er veel te veel heb. Precies dat is het probleem van onze maatschappij.’

Dit artikel verscheen in de zomer van 2020 in Knack Weekend. Intussen is Leopold Lippens overleden op 79-jarige leeftijd

Het eerste wat je ziet als de burgemeester de poort opent van zijn oprit, is een bloemenweide aan beide kanten van de oprijlaan naar zijn huis. Er staan papavers, korenbloemen, cosmossen. Ieder jaar groeit er een andere bloemenmix, want diversiteit is belangrijk voor de bijen. En de bijen, daar is graaf Leopold Lippens mee begaan. Wie hem durft te vragen waarom hij zoveel inspanning doet voor de biodiversiteit in zijn stad, beseft niet hoe slecht het de jongste jaren gesteld is met bijenpopulaties in de wereld, en hoe belangrijk ze zijn voor het voortbestaan van de mens. ‘In Knokke-Heist hebben we sinds 2014 een samenwerking met de firma BeeOdiversity met als doel de bijen in onze gemeente maximaal aan te trekken en te beschermen’, zegt Lippens (Gemeentebelangen). ‘We hebben bloemenweides en bijenkasten en door honingonderzoek kunnen we aan milieumonitoring doen. Zo zien we dat er op de grens van Knokke-Heist met Zeebrugge meer nitraten en zware metalen in de honing zitten. Dat zijn zeer interessante studies om de toestand van het milieu op te volgen.’

Voor het virus ben ik een risicopatiënt, ja. De eerste drie weken heb ik helemaal alleen doorgebracht. Normaal heb ik een huishoudster die ook voor mij kookt, nu deed ik alles zelf.

De nestor onder de kustburgemeesters is een natuurmens. Altijd geweest. ‘Ik ben daarin geboren. Als ik een vogel hoor fluiten, weet ik welke vogel dat is. De meeste mensen hebben die kennis niet meer. Als ze een aardappelveld in bloei zien staan, zeggen ze: ‘Tiens, wat een mooie bloemen.’ Ze weten niet meer hoe een patat eruitziet.’ Lippens vertelt het gelaten. Een tikje gehaast, ook. Dit is misschien niet het ideale moment voor een gesprek over hoe hij als burgervader de lockdown beleefd heeft. De zomervakantie hangt in de lucht en de burgemeester is erg bezorgd om de horden toeristen in zijn stad die zich niet aan de coronamaatregelen houden.

Of hij denkt dat mensen na wekenlange opsluiting in hun kot de schoonheid van de natuur weer hebben leren appreciëren? ‘Daar ben ik niet zeker van. Mensen vragen me soms of ik me niet verveel tijdens een autorit van de kust naar Brussel. Ik antwoord dan nee, want als ik onderweg uit het raam kijk, zie ik tweehonderd planten, vogels en bloemen. Maar de meeste mensen zijn beperkt in kennis en zien niet wat ik zie. Het interesseert hen niet. Ik betwijfel of Covid-19 daar verandering in heeft gebracht.’

Knokke-Heist was de eerste gemeente in ons land die in lockdown ging om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Op 6 maart communiceerde het gemeentebestuur nog dat extra maatregelen niet nodig waren, maar op 12 maart sloten sportclubs, jeugdbewegingen en cultuurcentra de deuren, bijna 48 uur voordat de eerste maatregelen van de federale overheid ingingen. ‘Er was corona opgedoken in enkele van onze scholen’, zegt Lippens. ‘Terwijl federale politici liepen te palaveren, nam ik mijn verantwoordelijkheid.’

Met de Dalai Lama in bed

De voorbije maanden is burgemeester Lippens bezorgd geweest. In de eerste plaats om zichzelf. Hij is 78 en onderging al twee keer een hartoperatie. ‘Voor het virus ben ik een risicopatiënt, ja. De eerste drie weken heb ik helemaal alleen doorgebracht. Ik liet niemand in mijn bubbel. Normaal heb ik een huishoudster die ook voor mij kookt, maar nu deed ik alles zelf. Mijn kookkunsten zijn niet om over naar huis te schrijven. Ik ben vermagerd, maar mijn honden hebben alle restjes opgegeten en zijn verdikt. Verder heb ik tijd genomen om na te denken over de toekomst van Knokke-Heist, ging ik wandelen met mijn honden en heb ik mijn schoenen, hemden en broeken eens geteld. Ik heb moeten vaststellen dat ik van alles veel te veel heb.’

Ons laatste interview met Leopold Lippens: 'Mensen zijn niet meer bezig met kwaliteit'
© Joris Casaer

Naast zijn bed heeft de burgemeester een stapel boeken liggen, met verhalen in het Nederlands, Frans en Engels. Zopas las hij De kat van de Dalai Lama, van David Michie, een beroemde Australische meditatiecoach en auteur. ‘Het gaat over een kat die leeft in de nabijheid van de Dalai Lama. Een schitterend boek. Bijzonder vermakelijk tijdens de lockdown. Ik heb ook het vervolgverhaal gelezen.’

Lippens beweert de voorbije maanden niet hard gewerkt te hebben, maar begin juni presenteerden de burgemeester en zijn gemeentebestuur een uitvoerig herstelplan dat de coronacrisis in Knokke-Heist snel moet doen vergeten. Om het sociale leven en de economie van de mondaine badstad uit zijn kunstmatige coma te halen, is de burgemeester bereid tien miljoen te investeren, mogelijk het dubbele. De initiatieven om dat te doen, omvatten onder meer starterspremies, huursubsidies, waardebonnen voor alle inwoners en tweedeverblijvers, shoppingshuttles. Maar het draait ook om schoonheid creëren. De stad krijgt meer groen en kleur. Er komen bloemen, planten en muurschilderingen op de juiste plaats.

‘Ik heb de voorbije maanden geen tv-gekeken, de tv bracht enkel negatieve berichten. Ik heb het nieuws gevolgd op mijn smartphone’, zegt Lippens. ‘Via kennissen die in de Italiaanse ziekenhuizen gingen helpen vernam ik hoe catastrofaal de situatie daar was. Patiënten lagen er op de gang. Dokters moesten kiezen wie ze konden helpen. Ik ken veel mensen die het virus hebben gekregen, een aantal onder hen zijn eraan overleden, onder wie mijn goede vriend Philippe Bodson (zakenman en voormalig voorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen, red.). Iemand die overlijdt in je omgeving is al erg genoeg, maar niet kunnen rouwen zoals je wilt, maakt het extra moeilijk.’

Veel meer wil de burgemeester daarover niet kwijt. Van iets heel persoonlijks als rouwen hoeft men geen journalistiek stuk te maken. ‘Sinds het coronavirus in januari uitbrak, zijn er wereldwijd vijftig miljoen mensen gestorven, waarvan vijfhonderdduizend aan Covid-19’, zegt Lippens. ‘Dat is één procent van het totale aantal sterfgevallen, maar die ene procent nam wel zeventig tot tachtig procent van onze ziekenhuizen in beslag. Mij lijkt het ideaal als ons land drie of vier ziekenhuizen zou bouwen om in de toekomst niets anders dan corona- of pandemiepatiënten te verzorgen, zodat de andere ziekenhuizen hun werk kunnen blijven doen. Dat was nu niet het geval.’

Back to basics

In de 41 jaar dat hij al burgemeester is van Knokke-Heist heeft hij een aantal erge dingen gezien. ‘Mijn donkerste herinnering was toen ik wakker werd met het dramatische nieuws van de Herald of Free Enterprise die in Zeebrugge was gekapseisd, in 1987, met ruim honderdnegentig doden. Dat gebeurde niet in Knokke-Heist, maar toch blijft het kleven. Maar een ramp die zich afspeelt over de hele wereld tegelijk? Nee, dat had ik nog niet meegemaakt. Ik ben in 1941 geboren, tijdens de oorlog, maar de voorbije maanden hebben we ook in een oorlogsstructuur geleefd. Alles was gesloten, de mensen waren opgesloten. Dat was niet gemakkelijk.’

Als het aan mij lag, zou ik alle grote evenementen in Knokke afschaffen. Ook na corona.

De burgemeester gelooft, of hoopt, dat het na de storm back to basics zal zijn. ‘Corona heeft de wereld lamgelegd in drie maanden tijd. Ik geloof niet dat we straks opnieuw met Ryanair naar Barcelona vliegen voor acht euro. We hadden van alles te veel. Mensen leefden van consumptie naar consumptie en hadden nooit genoeg, waren nooit tevreden. Ze waren ook niet meer bereid of gewend om beperkt te worden in hun vrijheden. Corona heeft ons heel wat beperkingen opgelegd, de vraag is nu of we het leven kunnen hernemen met beperkte vrijheden. Het is veel makkelijker om een strenge lockdown in te voeren dan om mensen weer een zekere mate van vrijheid te geven. Maar als we ons niet allemaal houden aan de nieuwe omgangsregels, zal er een opflakkering volgen die ons duur komt te staan.’

Het eerste tropische zomerweer in juni zorgde al voor een overrompeling en overlast in Knokke-Heist. Hulpdiensten hadden moeite met dagjestoeristen die zich niet aan de nieuwe richtlijnen hielden. Lippens wees meteen ook de NMBS op zijn verantwoordelijkheid. ‘Er kwamen hier treinen aan met zeshonderd mensen erin, terwijl er met de nieuwe afstandsregels maar plaats zou mogen zijn voor driehonderd reizigers. Als de NMBS daar deze zomer niet strenger op toeziet, zullen wij juridische stappen tegen hen zetten.’

drie weken geen eten

Als de wereld post-corona echt back to basics wordt, dan wil de burgemeester kwaliteit in zijn stad laten primeren op kwantiteit. ‘Voor corona waren mensen te veel bezig met kwantiteit. Ik heb het geluk te leven aan de kust in een schone, veilige gemeente, waar je een kwaliteit van leven hebt die je bijna nergens anders vindt. We hebben hier 1800 winkels, bijna 300 restaurants, honderd kunstgalerieën, alle sportmogelijkheden. Je kunt hier shoppen, fietsen of wandelen in het hinterland. De musea in Brugge en Damme zijn vlakbij, Zeeland ook. Er is het Zwin. Het is hier prachtig. Als het aan mij lag, zou ik al die troeven optimaliseren en de grote evenementen in de stad afschaffen. Ook na corona. Zoals de Nacht van het Zoute, of het Internationaal Vuurwerkfestival. Het zijn events die enorm veel mensen aantrekken die een halve dag in Knokke-Heist spenderen, maar die hebben we misschien niet nodig. Ik wil wel investeren in meer hotels. Toeristen die hier komen genieten van de kwaliteit van leven, moeten hier kunnen logeren. De komende jaren hopen we zo’n vijfhonderd nieuwe hotelkamers te bouwen.’

Of hij vindt dat de pandemie ook kwaliteitsvollere politici heeft opgeleverd? ‘De manier waarop in ons land aan politiek wordt gedaan, is om van door de ramen te springen’, zegt Lippens. ‘Ik begrijp niet hoe onze politiek werkt. We hebben 55 ministers. Ruim driehonderdduizend ambtenaren. Maar bekwame politici vinden blijkt een van de grote uitdagingen voor ons land. We leven in een formidabel land, maar onze politici zijn zeer laagpeilig. Zeer arrogant ook, ze denken dat ze de wijsheid in pacht hebben en komen graag op tv met hun ideetjes. Sophie Wilmès (MR) heeft het de voorbije maanden goed gedaan. Ze was bezig met de inhoud van haar werk, niet met haar imago. Idem voor Pieter De Crem (CD&V) en de gouverneur van West-Vlaanderen, Carl Decaluwé (CD&V). Maar alle anderen? Mocht ik de macht hebben in dit land waar we al zo lang geen regering hebben, ik zou hen allemaal opsluiten en zeggen: ‘Je hebt vier uur om een regering te vormen, anders krijg je drie weken geen eten.’ Ik zou weleens willen zien wat er dan gebeurt. Het zou interessant kunnen zijn.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content