Vliegschaamte afkopen? Studie noemt CO2-neutraal vliegen misleidend

Is vliegschaamte afkopen met CO2-compensatie greenwashing? Een nieuwe studie bestempelt het alleszins als bedrieglijk. Vliegmaatschappijen blijken hun passagiers immers te misleiden met dat CO2-neutraal vliegen.

Reizigers kunnen bovenop de ticketprijs een extra som betalen waarmee ze vrijwillige acties van de maatschappij steunen, bijvoorbeeld het aanplanten van bossen. Carbon Market Watch liet onderzoeken hoe het zit met die vrijwillige klimaatinspanningen bij de acht grootste Europese vliegmaatschappijen. Deze waren in 2019 goed voor meer dan de helft van de totale CO2-uitstoot van de Europese luchtvaart. Voor het onderzoek schakelde de ngo het Duitse Öko Institut in.

Lucht in pakjes

De CO2-compensaties die de maatschappijen hun passagiers aanbieden lijken veelal gebakken lucht. Ze claimen immers onterecht dat hun klanten op die manier CO2-neutraal kunnen vliegen. Bevindingen van Öko: misleidende beweringen, bedenkelijke koolstofcompensaties en te lage kosten voor een ton CO2. Eerst en vooral ontbreekt het aan transparantie. Zo wordt er bijzonder weinig informatie gedeeld over die vrijwillige acties. Dat misleidt niet alleen reizigers maar ook beleidsmakers. Van de acht luchtvaartmaatschappijen leverde alleen EasyJet bewijs door cijfers en projectcertificaten op hun website te publiceren.

Lowcostbossen

Bovendien betreffen de projecten meestal goedkope bosbouw in ontwikkelingslanden. Omdat die bossen de CO2 niet permanent opslaan, zijn ze ongeschikt om CO2-uitstoot te compenseren. Ook wordt de prijs voor de compensatie erg laag ingeschat, tussen 9 en 30 euro. Dat is ver onder de reële kost. Soms betaalden klanten bij Air France vier keer meer voor hun compensatie dan wat het zelf als bedrijf afdroeg. EasyJet betaalde dan weer amper vier euro per ton CO2, ver onder de prijs. Daarnaast worden niet-CO2-emissies – zoals stikstofoxide en waterdamp – vaak genegeerd. Het effect op de opwarming door die uitstoot kan tot drie keer groter zijn dan bij CO2. Enkel Wizz Air, EasyJet en British Airways zetten ze om naar een CO2-equivalent

Minder vliegen

Tot slot kaart het Flights of Fancy-rapport aan dat bedrijven consumenten misleiden door het promoten van ‘klimaatneutraal vliegen’. Reizigers krijgen de indruk dat CO2-compensaties de klimaatimpact van vliegen elimineren. Zo blijven ze dus voor het vliegtuig kiezen terwijl het erg vervuilend blijft. Na de coronacrisis doen vliegtuigmaatschappijen er alles aan om de ticketverkoop weer op hoog niveau te krijgen. Vliegen is echter een van de meest CO2-producerende activiteiten en zou dus ontmoedigd moeten worden. 

Betere wetten

Carbon Market Watch vraagt de Europese Unie dan ook om meer regelgeving. Die is hoognodig als ze haar klimaatdoelstellingen wil halen. De emissiehandel is dringend toe aan een herziening, er moet meer transparantie geëist worden én een verbod op misleidende marketing. “Als de sector blijft profiteren van een speciale behandeling en wordt vrijgesteld van volledige dekking onder het EU-ETS (het verhandelen van uitstootrechten van broeikasgassen, red.) is het waarschijnlijk dat luchtvaartmaatschappijen zullen blijven vertrouwen op dit soort vrijwillige acties om hun imago te ‘vergroenen’”, besluit de ngo.