Na jarenlange inspanningen wist Nepal zijn bedreigde neushoorn voor uitsterven te behoeden. De soort overleefde de jacht, een krimpende habitat en dierenhandel, maar met de klimaatverandering dient zich een nieuwe dreiging aan.
Sinds 11 juli zijn al acht dode neushoorns gevonden in het Nationale Park Chiwan. De helft had de overstroming van de rivier Narayani niet overleefd. De laatste neushoorn spoelde op 7 oktober aan op de rivieroever, en twee dagen later viel een neushoorn in het Balmiki-Gandaki-irrigatiekanaal en verdronk.
Een van de dieren zou zijn doodgeschoten door stropers die wilden profiteren van de lockdown – het eerste geval van neushoornstroperij in vier jaar tijd.
Uitgedroogde poelen
De Nepalese neushoorn werd ternauwernood gered van uitsterving. Er leven er nu zo’n 650 in Chitwan, en nog iets meer in het Nationale Park Bardia.
‘De neushoorns zijn in het verleden ontkomen aan veel bedreigingen, maar het klimaat is nu een nieuwe dreiging,’ zegt Shantaraj Gyawali, die een doctoraat schreef over neushoornbescherming. Onvoorspelbaar weer, inclusief zware neerslag en overstromingen tijdens de moesson en langdurige droogte in het droge seizoen, veranderen de habitat van de dieren.
Behalve de klimaatverandering speelt ook extractie van grondwater voor de landbouw een rol. Daardoor is het waterniveau buiten het park gedaald. Neushoorns, tijgers en andere soorten die waterplassen nodig hebben in het droge seizoen, worden nu ook geconfronteerd met uitgedroogde plassen.
Het departement Nationale Parken en Natuurbeheer heeft vijfhonderd vijvers gegraven in de parken en nog eens tweehonderd zijn er in aanleg voor het komende droge seizoen. Ook worden opnieuw grassen gezaaid op de overstromingsvlakte waar de neushoorns grazen.
Neerslagrecords
De verdrinkingsdood van de neushoorns baart de parkautoriteiten van Chitwan zorgen. Zij vermoeden dat de zware neerslag een gevolg is van klimaatverandering. Acht meetstations verspreid over Nepal maten dit jaar recordneerslag. Zeven meters bevonden zich in het stroomgebied van de bovenloop van de rivier Narayani in Kaski, Baglung, Syangja en Parbat.
In het district Kaski viel van juli tot en met september maar liefst 4.519 millimeter regen, 33 procent meer dan normaal. In de districten Lamjung en Kusma werden ook records bereikt. Chitwan zelf registreerde 3.130 millimeter, veel meer dan het jaarlijkse gemiddelde van 2.450 millimeter.
Alarmbellen
De regen stroomde via aftakkingen van de Narayani naar de grasvlaktes en bossen van het Nationale Park Chitwan, waar veel wilde dieren erdoor werden verrast.
‘Als neushoorns overlijden aan natuurlijke oorzaken, maken we ons daar niet veel zorgen over,’ zegt Ashok Ram van het Nationale Park Chitwan. ‘Maar als ze verdrinken, of naar India spoelen door overstromingen, gaan de alarmbellen af.’
In 2017 werden wilde dieren door een plotselinge overstroming van de rivieren Rapti en Narayani weggespoeld. Ze werden over de grens met India teruggevonden, in het tijgerreservaat Balmiki. Negen neushoorns werden een paar maanden later teruggebracht naar Chitwan. De zoektocht naar een andere vermiste neushoorn werd uiteindelijk ook met succes afgerond.
Het is nog niet duidelijk of er door de overstromingen van dit jaar ook neushoorns in India zijn beland.
Toeristische attractie
In de habitat van de dieren zijn ook nieuwe, invasieve plantensoorten gevonden. Deze planten verdringen de grassen die de neushoorns graag eten. In combinatie met de uitgedroogde modderpoelen leidt dat ertoe dat de dieren de parken verlaten en op zoek gaan naar voedsel in toeristendorpen zoals Sauraha en Meghauli.
Lees ook: 16 plaatsen die je moet zien in Nepal
De dieren zijn daar inmiddels een toeristische attractie geworden. Maar voor boeren in de omgeving vormen ze een probleem, omdat ze gewassen vernielen. Dit heeft tot gevolg dat ze soms vergiftigd of geëlektrocuteerd worden.
Ashok Ram van het Nationale Park Chitwan zegt dat de neushoorns zich verplaatsen van de oostelijke naar de westelijke grens van het park. ‘We weten niet waarom dat zo is, maar het kan zijn omdat ze zoeken naar betere grassen en poelen.’
‘De klimaatverandering bedreigt het succesverhaal van de neushoorn in Nepal,’ constateert Ram.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier