Na een hersentumor ging Hilde wijn maken: ‘Dagelijks met de natuur werken helpt om te relativeren’

De hoogste wijngaard van Europa ligt op de steile helling onder het Klooster Marienberg in Zuid-Tirol en is het domein van de Vlaamse Hilde Van den dries (43). Nadat ze genas van een hersentumor, verliet ze een leven in Antwerpen en een job in de verzekeringssector om samen met haar vriend Nico en vader Frans heerlijke wijn te maken.

‘De bergtocht die ik elke zomer met mijn vader maakte was voor mij als kind het hoogtepunt van het jaar. Mijn vader was een bergbeklimmer en heeft elke top in Obervinschgau beklommen. Aan het einde van de vakantie deden we meestal een driedaagse bergtocht. We sliepen in berghutten en ik beklom mijn eerste drieduizender toen ik tien was. Zelfs toen ik al studeerde genoot ik intens van die tochten. Mijn ouders werden verliefd op de streek en kochten een huis in Laatsch, Calvenschlössl, nadat mijn vader met pensioen ging. Vanaf toen kwam ik elke vakantie naar hier, samen met mijn vriend Nico. Toen ze zich hier permanent vestigden, plantte mijn vader rond hun huis een wijngaard, als hobby. Der Belgier spinnt, lachten de buren, want duizend meter is heel hoog voor een wijngaard. Zijn eerste oogst leverde 28 flessen op. Lekkere flessen. Ik vond dat een mooi project en vroeg me regelmatig af hoe het zou zijn om in de bergen te wonen. Die ruimte. Het contact met de natuur.’

Tumor als een kiwi

‘In oktober 2011 reed ik na een weekje Laatsch naar huis en had het gevoel dat er iets mis was met mijn ogen. Alsof ik niet goed kon focussen. Ik stond ook al sinds het voorjaar elke dag op met hevige hoofdpijn. Mijn huisarts concludeerde dat het stress was. Ik geloofde hem, tenslotte had ik een verantwoordelijke functie bij een Duitse verzekeringsmakelaar. De oogarts besloot dat mijn zicht prima was en weer werd mij gezegd dat alles tussen mijn oren zat.

‘Een paar weken later was mijn zicht zo veel slechter, dat ik in paniek een opticien ben binnengestapt. Die vrouw zei: ‘Er is iets aan de hand, je moet dit laten onderzoeken.’ Ik herinner me dat moment heel helder. Eindelijk iemand die me geloofde. Bij de oogarts bleek mijn zicht op die paar weken tijd van tien naar twee gedaald en hij stuurde me diezelfde dag nog door naar het UZ. Een week later bleek bij een MRI-scan dat ik frontaal in mijn hersenen een tumor ter grootte van een kiwi had die op mijn oogzenuwen duwde. Het was een traag groeiend, goedaardig gezwel dat ik waarschijnlijk al sinds mijn kindertijd had, maar nu het groter werd, gaf het problemen.

‘Plots zat ik op een sneltrein. ‘We moeten binnen de 24 uur opereren,’ zei de chirurg, ‘of je bent volgende week zo goed als zeker blind.’ Ik was bang na die diagnose. Echt bang. De arts vertelde dat hij de tumor sowieso kon verwijderen, maar hij moest mijn oogzenuwen opheffen voor de operatie. Als die zouden knappen, zou ik blind zijn. Met die mededeling ben ik de nacht ingegaan. Het idee dat ik nooit meer bergen zou zien, was overweldigend. Alles werd teruggebracht tot de essentie. Een job, een auto, het deed er niet meer toe. Die nacht heb ik mezelf een belofte gedaan: als ik dit goed doorsta, verhuis ik naar Italië.

De volgende dag werd ik wakker op intensieve zorgen. Ik deed mijn ogen open, het was een ronde kamer met bedden, verpleegsters en een klok. Ik kon zien. Dat was het belangrijkste. Al wat er nu nog op mij afkwam, zou ik wel aankunnen.’

Water of rotsen?

‘Ik zou drie maanden heel moe zijn, had de chirurg gezegd. Ik ben uiteindelijk twee jaar buiten strijd geweest. Het leek alsof mijn kracht en energie mee weggesneden waren met die tumor. Ik ging in Laatsch revalideren en ondertussen groeide het zaadje dat ik die nacht voor de operatie geplant had verder. Mijn vader kreeg van de abt van het Marienberg-klooster in Burgeis de vraag of hij de steile helling onder het klooster wilde bewerken. Dat was op 1340 meter, amper 340 meter hoger dan de wijngaarden rond het huis van mijn ouders. Maar in de wijnbouw is dat een wereld van verschil. Kortere zomers, hardere winters, een extremer klimaat. Tijdens mijn revalidatie deed ik research en ging ik ook met wijnbouwinstituten in heel Europa praten. Ze vonden het allemaal een boeiend project, maar konden weinig advies geven omdat niemand ervaring had met wijngaarden op die hoogte.

‘Mijn vader wilde op zijn leeftijd niet meer alleen aan zo’n groot project beginnen. Dat was het laatste zetje dat ik nodig had. Ik was gebeten en wilde het doen. Let’s go. Die drive was belangrijk voor mijn genezingsproces. Het gaf me houvast, want ik wist dat ik dit voor de rest van mijn leven zou gaan doen. In het voorjaar van 2013 hebben we 6200 wijnstokken geplant, in 2014 volgde ik ook een wijnbouwopleiding in Bolzano. Leerrijk, maar wat wij doen is pionierswerk, dus uiteindelijk moet ik toch alles zelf uitzoeken.

Ik ben in 2014 officieel naar hier verhuisd, mijn vriend Nico volgde in 2016. Ik heb die nacht voor mijn operatie een proces doorlopen, ik wist wat ik wilde. Bij hem lag dat anders. Hij zei: ‘Jij bent gesprongen, maar je weet niet of het water of rotsen zijn, daarbeneden.’ Hij wilde die sprong nog niet wagen en ik wilde hem niet dwingen. Een materieel goed leven en een job die je graag doet opgeven voor onzekerheid, zoiets moet uit je hart komen. Vandaag werken we samen voltijds in de wijnbouw.’

‘Es passt’

‘Andere koppels betalen een lening voor hun huis af, wij die voor de aanleg van onze wijngaard. Voorlopig kunnen we er niet van leven, daarvoor is het volume nog te klein. Dus hebben we allebei daarnaast nog een job. Ik dien ’s avonds op in een hotel, want overdag is er veel werk in de wijngaard. Het is niet romantisch, twaalf tot veertien uur per dag werken, als het licht en het weer het toelaten. Ik ben ’s avonds kapot. Maar de volgende dag is die energie er weer. Vanaf februari beginnen we te snoeien en in het voorjaar en de zomer doen we elke dag handarbeid. We hebben drie ezels, want de domeinen zijn te steil voor machines. In het najaar is er de oogst, daarna veel werk in de kelder. De enige rustige maand is januari. Maar ik doe het met hart en ziel. Dagelijks met de natuur werken – letterlijk, met mijn handen – helpt om te relativeren. Natuurlijk is er stress en druk, en soms vraag ik me voor het slapengaan af of het financieel wel goed komt. Maar als ik de volgende dag op mijn knieën tussen de wijnstokken zit, valt dat weg. Ik zie het gras, de wijnstokken en het landschap, en ik geniet. We hebben geen tijd om op vakantie te gaan, maar ik heb die behoefte ook niet meer. Af en toe op zondag een bergtocht maken is genoeg. Als ik nu in Antwerpen rondloop, denk ik: mooi, zo’n stad, maar het is mijn wereld niet meer. Na een paar dagen wil ik terug naar de bergen. Als ik in Marienberg aan het werk ben, met dat schitterende panorama, ben ik ontzettend dankbaar dat ik dit mag doen, op de mooiste plek ter wereld. We hebben het hier materieel minder goed, maar es passt, zoals ze hier zeggen.’

Morgen is een nieuwe dag

‘In de herfst van 2016 hebben we voor het eerst in Marienberg geoogst, en dit jaar werd de eerste witte wijn gebotteld. Veel zon, een streng klimaat, dat levert een hoog suikergehalte en dus een heel fruitige wijn op. Hij viel in de smaak bij de lokale kellermeisters. Ik wil topwijn maken, en we hebben een biodynamische aanpak omdat ik die ideeën sowieso in mij draag. Wat Rudolf Steiner zegt over de kosmos, dat alles met elkaar samenhangt, en hoe wij als mensen respect moeten hebben voor de omgeving omdat onze ingrepen gevolgen hebben, zo kijk ik ook naar de wereld. Met een goed evenwicht tussen grond en plant, mens en natuur, kunnen de planten bloeien zonder veel ingrepen. Ik doe ook graag research. Om insecten te bestrijden test ik recepten van kruidentheeën die eeuwen geleden gebruikt werden, maar nu vaak vergeten zijn. En het werkt.

Ik moet nog elk jaar op controle, en het nieuws was tot nu toe altijd goed. Ik voel me ook uitstekend. Dicht bij de natuur leven leert je relativeren. De mensen hier panikeren minder snel, ze accepteren de natuur, ook al is ze onvoorspelbaar. Het ontwikkelen van de wijngaard op Marienberg duurt langer dan we dachten. Dat is jammer, maar het is zo. Mensen vinden dat onvoorspelbare moeilijk, het past niet in hun georganiseerde wereld. Maar wie met de natuur werkt, leert daarmee omgaan. Onze Calvenschlössl-wijngaard ligt onder een ingedrukte steile rots en ik krijg weleens de vraag of dat me niet bang maakt. Nee. Als er een stuk rots naar beneden komt, is het zo. De druiven van een van mijn leraars in Bozen zijn deze zomer vernield door een hagelbui. Alles was weg, maar op zijn website schreef hij: dat was het jaar 2018. Je neerleggen bij wat er gebeurt is het enige wat je kunt doen en als het misloopt, is er morgen een nieuwe dag. Dat heb ik hier geleerd.’