IJsberen in het wild zien: het staat op heel wat ‘bucketlists’, maar kan ook een flinke impact hebben op de dieren. Duurzame noordpooltours proberen de toerist meer bewust te maken van die ecologische voetafdruk.
Berekoud is het altijd in Churchill, een afgelegen kustdorpje met achthonderd inwoners in Canadees poolgebied. Een maand voor de winter officieel begint, is het al 25 graden onder nul en drijven er ijsschotsen in de Hudson Baai. De grootste zoutwaterbaai ter wereld is acht maanden per jaar dichtgevroren: de ideale habitat voor ijsberen. Churchill draagt dan ook trots de bijnaam van ‘ijsberenhoofdstad’.
Geduchte jagers
Toerisme, en ecotoerisme in het bijzonder, is de grootste bron van inkomsten in het Canadese poolgebied. De ijsberen zijn dé grote trekpleister in oktober en november. Daarna stromen toeristen van over de hele wereld toe om het noorderlicht te zien, de hele winter lang. In juni en juli zie je er dan weer duizenden witte beluga’s, en ’s zomers komen ornitologen graag met hun verrekijker de boomloze toendra afspeuren.
In een ijsberenregio wonen is niet evident. IJsberen zijn geduchte jagers, twee keer zo groot als leeuwen, en steeds hongerig. Zeehonden zijn hun voornaamste prooi, maar die kunnen ze enkel vangen als de baai bevroren is. Tot vijftig jaar geleden werden beren die het stadje naderden, genadeloos neergeschoten. Hun aantal verminderde drastisch en ze kwamen op de lijst van bedreigde diersoorten te staan. Om de dieren in het wild te zien, zolang het nog kan, moet je drie uur vliegen vanuit Winnipeg.
4×4 bussen
Toendra Buggy’s rijden er al rond sinds de jaren 1970. In deze 4×4 bussen met 2 meter hoge wielen kun je in alle veiligheid ijsberen zien in hun natuurlijke habitat.
‘Ecotoerisme noemen wij onze tours niet, dat vinden wij een hol woord. Waar staat dat voor?’ zegt John Gunther, ceo van Frontiers North Adventures, de belangrijkste touroperator in de Canadese poolregio. Frontiers North gaat wel voor duurzaamheid en volgt al tien jaar de richtlijnen van de Canadian Business for Social Responibility. Hun eerste duurzaamheidsrapport dateert van 2016 in het kader van het Global Reporting Initiative.
Hun tweede duurzaamheidsrapport komt eraan in 2019. John Gunther: ‘Er kruipt veel tijd in om zo’n rapport op te stellen en soms is het moeilijk om de juiste metingen te doen. Het rapport dient vooral voor onze werknemers en de lokale gemeenschap, maar ook reizigers willen meer weten over onze aanpak.’
Grenzen aan de groei
Door de klimaatopwarming is de hoeveelheid ijs in het noordpoolgebied drastisch geslonken – en bevroren zeeën zijn nu net wat ijsberen nodig hebben om te overleven. Om hun eigen, rechtstreekse impact op het geklasseerde natuurgebied beperkt te houden, heeft het agentschap grenzen aan zijn eigen groei gesteld.
Om de CO2-uitstoot per toerist zo laag mogelijk te houden, zorgen ze ervoor dat er geen lege plaatsen zijn op de vluchten en in de buggies. De firma lanceerde ook een project om afval te recycleren, en ze mijdt het gebruik van plastic flessen. Frontiers North Adventures bevoorraadt zich zoveel mogelijk bij lokale leveranciers en stelt lokale bewoners te werk als gids.
Ze steunen ook het Junior Canadian Ranger Program van het stadje, waardoor jongeren in afgelegen gemeenschappen de kans krijgen om hun traditionele vaardigheden in te zetten tijdens outdoor activiteiten met toeristen. Gunther: ‘Onze gasten komen in eerste instantie om ijsberen te zien, maar tegelijk komen ze veel te weten over onze gemeenschap, de oorspronkelijke cultuur en over milieuproblemen waar de regio mee te maken krijgt.’
Polar Bears International (PBI) is een bekende ngo die zich wijdt aan de bescherming van ijsberen en hun leefgebied, het pakijs. Voor hen zijn touroperators als Frontier North Adventure een bondgenoot. PBI mag de buggy’s van het bedrijf ook gebruiken voor onderzoek en scholing rond de milieuproblematiek. Ze delen hun ervaringen met mensen van over de hele wereld. Iedereen kan chatten met wetenschappers die in de buggy’s rondrijden, en live webcamerabeelden zien van ijsberen in hun natuurlijke omgeving.
Berenalarm
‘Een belangrijk aspect blijft de veiligheid’, stelt David Allcorn, die al expedities leidde over het hele noordpoolgebied. De beren komen vaak dicht bij de stad of zelfs in de stad voedsel zoeken.In plaats van de beren neer te schieten, bellen de inwoners dan het ‘Berenalarm’-nummer. Milieu-ambtenaren schieten in actie om de dieren te verjagen. De ijsberen die blijven terugkomen, worden tijdelijk opgesloten in een inrichting die de locals de ‘ijsberengevangenis’ noemen. Ze worden weer vrijgelaten als de Hudson baai bevroren is.
Niemand mag de ijsberen voederen, en alle afval wordt meteen weggeruimd. Allcorn: ‘We moeten vermijden dat de ijsberen mensen associëren met voedsel. Toen een toerist een sandwich uit een Toendra Buggy gooide om een close-up van een ijsbeer te kunnen maken, werd de hele groep toeristen meteen teruggebracht naar de stad. De man is op het eerste vliegtuig gezet’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier