‘De Paris Fashion Week voor planten’: een bezoek aan meest prestigieuze tuinshow ter wereld

De Chelsea Flower Show staat op de bucketlist van heel wat plantenliefhebbers. En zelfs wie geen immense tuin heeft, vindt op deze gigantische tuinbeurs inspiratie. In 2020 werd het evenement uitgesteld, dit jaar vindt de beurs uitzonderlijk plaats in september. Dit is wat je van een bezoek kan verwachten.

De Chelsea Flower Show is zo Engels als dubbeldekkerbussen, afternoon tea en de Queen. Diezelfde Queen opent deze prestigieuze tuinshow elk jaar officieel en dat al sinds 1952. Ze is fan, en ik begrijp haar. De BBC zendt tijdens de vijf dagen durende show drie uur per dag live uit van op Chelsea. Ik zit dan steevast aan mijn tv gekluisterd. Omdat ik tuinen en planten boeiend vind, maar ook omdat het een fascinerend fenomeen is.

Zo’n tien maanden per jaar ligt het park rond het Royal Hospital Chelsea, een historisch woonzorgcentrum voor Britse veteranen, er wat saai bij. Gras, wat wandelpaden, niet echt het mooiste park van Londen. Maar een maand voor Chelsea zijn deuren opent, komen een dikke 800 tuinarchitecten, -aanleggers en bouwvakkers het terrein op met bulldozers en vrachtwagens vol planten, duizenden kilo’s potgrond en betonmolens.

Er worden 28 oogverblindende tuinen aangelegd die eruitzien alsof ze hier al jaren liggen en een paviljoen ter grootte van twee voetbalvelden wordt gevuld met het allerbeste wat de Britse tuinwereld te bieden heeft. Honderden standjes met alles van designerschopjes tot immense houten sculpturen pakken hun waren uit. Op vijf dagen tijd komen zo’n 150.000 mensen dat allemaal bekijken. Sommige commentatoren vergelijken het met Paris Fashion Week, maar dan voor tuinen, waar prestigieuze designers de trends en nieuwigheden presenteren. Maar het is ook een soort Olympische Spelen voor horticultuur, want een deskundige jury beoordeelt elke tuin en elke stand, en deelt al op de eerste dag medailles uit. Zo’n gouden medaille kan je carrière maken, vertelt een van de vrijwilligers van de charmante Facebook-tuin, die gelukkig goud won. Ooit was dit het openingsevent van het London Season, welbekend bij fans van Downton Abbey. Ook vandaag is de hele buurt nog in de greep van de Chelseakoorts. Op de bus hiernaartoe zie ik vijfsterrenhotels, parfumeries, pubs en pizzeria’s met overvloedig bebloemde en anderzijds groen versierde gevels en etalages. #ChelseainBloom is niet voor niets trending op Instagram.

Tuinen met een boodschap

Dienstmededeling: als je niet van veel volk houdt, kom je beter niet naar Chelsea. Het eerste wat je ziet als je het terrein opwandelt is een lange bomenlaan compleet gevuld met op en neer bewegende hoofden. Sla je een zijweg in, dan vind je de toeschouwers rond en voor elke tuin een rij of vijf dik. Maar dit is Londen, dus wacht iedereen geduldig zijn beurt af en schuifelt ‘sorry, sorry, sorry’ mompelend voorbij al het plantenschoon. Een paar showtuinen zijn het formaat dat achter een typische Vlaamse fermette past, maar er zijn ook heel wat kleine pareltjes. En bij elke tuin moet ik mezelf er weer aan herinneren: dit is tijdelijk. De sluis mét sluiswachtergebouwtje of de gezellige Montessori-serre stonden hier drie weken geleden nog niet.

Heel wat tuinen hebben een best complexe boodschap. De genoemde Welcome to Yorkshire-tuin met sluis bijvoorbeeld, wil illustreren hoe het industriële landschap van Noord-Engeland weer wordt ingenomen door de natuur en de Resilience Garden, ietwat sober in vergelijking met zijn weelderige buren, illustreert hoe klimaatverandering ook tuinieren zal beïnvloeden. Sommige tuinen zijn mooi, maar zou je zelf niet achter je huis willen hebben wegens te extreem of te gestyleerd. Niet zo die van Chelseaveteraan Andy Sturgeon. Zijn M&G-tuin is adembenemend. Zwartgeblakerde houten sculpturen die iets weg hebben van rotsen, zorgen er voor dat het lijkt of de weelderige, vooral groene beplanting van binnen uit licht geeft. Een koppel maakt eindeloos foto’s van een bepaald hoekje. ‘Om thuis na te doen’, verontschuldigt de dame zich. ‘Niet de sculpturen hé’, schudt de man zijn hoofd, ‘maar de plantencombinatie’. Gelukkig worden er in elke tuin folders met plantenlijsten uitgedeeld, voor wie zoals ik een beperkte flora-kennis heeft.

Een tuin die ik wil inpakken en meenemen, is het charmante Donkey Sanctuary. Het ziet eruit als een natuurlijk aangeplant klassiek Engels postkaartje vol paarse tinten, met ranke alliums en irissen in de hoofdrol. Hoe mooi ik ze ook vind, ik mag de tuin niet in. Daarvoor moet je voor de BBC werken, een Bekend Gezicht zijn of bij de sponsor horen. Logisch natuurlijk, zelfs de meest weerbare tuin kan geen 40.000 mensen per dag aan. De ene tuin waar je wel door mag, is die van Katherine, Duchess of Cambridge. Haar Back to Nature-tuin met boomhut, houten tipi en snelstromend stroompje is bedoeld om kinderen weer naar buiten te lokken en mensen ervan te overtuigen dat de natuur goed is voor ons mentaal welzijn. De rij enthousiastelingen is elke keer als ik er langs kom immens en hoe graag ik ook geprikkeld wil worden om weer buiten te spelen, drie uur aanschuiven is me te veel.

Het paviljoen

Bijna even populair als die van de Duchess is de Gardening Will Save The World-tuin die IKEA in het paviljoen neerpootte. In een bizar verlichtte structuur toont ontwerper Tom Dixon hoe de toekomst van urban farming er kan uitzien. De twee verdiepingen vol groen en volk vallen op in het paviljoen, dat voor de rest helemaal gevuld is met grote en kleine stands van kwekers, plantenzaken en af en toe een buitenlandse toeristische dienst. Dit is een paradijs voor plantennerds. Elke plant, van narcissen tot gladiolen en van vleesetende planten tot Japanse kerselaars, is hier in zijn optimale vorm te bewonderen. Sommige standen zijn heerlijk kneuterig – eenvoudige terracotta potten vol cactussen of weelderige gladiolenwaaiers- , andere puur ingericht voor de Instagram-lustigen. Denk: een bad vol pioenrozen en eindeloze rijen alliums. Wat opvalt, is hoe passioneel de standhouders zijn. Ik ben getuige van tientallen gesprekken over kweektips, kleurdetails en wateradvies, en ook al krijgen ze waarschijnlijk honderden keren dezelfde vraag, de kwekers blijven geduldig en enthousiast.

‘Het zijn vermoeiende dagen’, geeft Sarah Conibear van Westcountry Nurseries toe. Ik tref haar tijdens een pauze, terwijl ik van een gin-tonic geniet en zij snel haar lunch opeet. Haar ‘lupine-koor’ trekt veel belangstellenden. ‘De eerste dagen is iedereen tiptop gekleed, want dat zijn de RHS-leden, daarna ontspant de dresscode een beetje. Maar nieuwsgierig is iedereen.’ En een interview op een van de vele BBC uitzendingen, doet nog meer volk toestromen. ‘Vorig jaar werden we echt belegerd, onze website is zelf gecrashd. Dat is leuk natuurlijk, als je zoals wij intensief bezig bent met je planten. Maar na vijf dagen zijn we doodop. Ook omdat we eigenlijk een heel jaar bezig zijn met onze display. Chelsea laat je nooit los.’

Onkruid is hip

Zo veel volk, die moeten natuurlijk ook allemaal eten en drinken. Van zelfbedieningstenten vol scones en quiche over foodtrucks tot champagnearrangementen, de sfeer varieert van festival tot fine dining. Het leuke is dat je overal aan de praat geraakt met andere bezoekers. John en Elsie uit Essex komen inspiratie opdoen voor hun piepkleine tuin, Phil is amateurfotograaf en komt zich met zijn camera uitleven en Maureen werkt als vrijwilliger in het Hospital en bezoekt daarom elk jaar gratis de Show. ‘Veel onkruid dit jaar’, concludeert ze. ‘Of toch planten die we vroeger onkruid vonden maar die nu hip zijn.’

Tuinblogger Harry komt trends spotten. ‘Groen is een thema. Letterlijk, want er zijn veel tuinen waar dat de dominante kleur is. En figuurlijk, want het gaat vaak over droogte, recyclage en duurzaamheid. Er staan opvallend veel mooie bomen en natuurlijke beplanting met veel paars en blauw blijft een trend. Waar ik zeker over ga bloggen? De verrassende kleurcombinaties. De zotte fuchsia/oranje/paars-tinten in de Montessori-tuin, of het felblauwe van komkommerkruid met het roze van de koekoeksbloem. Prachtig’ Hij komt de laatste dag van de show terug, want dan worden er hele tuinen verkocht aan geïnteresseerde bezoekers. Voor sommige stands heeft hij nu al een volgnummer en hij weet al exact wat hij wil scoren. ‘Je kunt dan echt koopjes doen.’

En hij is niet de enige. Als ik op zaterdag in St Pancreas de trein terug naar Brussel neem, haasten er zich heel wat mensen met kleine maar ook grote planten – de wortels verpakt is allerlei tassen en dozen – naar hun trein. In gedachten noteer ik een authentieke Chelsaeplant voor op mijn balkom op mijn bucketlist.

Praktisch

In 2021 vindt de show voor het allereerst in de herfst plaats. ‘Het zal uiteraard helemaal anders zijn dan de lente-show’, zo schrijft de organiserende RHS in een persbericht, ‘maar we kijken er naar uit hoe de designers en kwekers het beste van najaars-horticultuur zullen samenbrengen.’ Geen narcissen en alliums dus, maar dahlia’s, asters, grassen en fruit. Wie een echt unieke Chelsea wil meemaken, kan dat van 21 tot 26 september. Op dinsdag en woensdag mogen er alleen royals, genodigden, pers en RHS-leden binnen. Tickets op www.rhs.org.uk. Wacht niet te lang, ze zijn altijd snel de deur uit.