Expo over 'vergeten' jaren van Van Gogh opent in Tate Gallery in Londen

Van Gogh-exegeten weten het uiteraard al lang, maar lang niet iedereen is een doorgewinterde Van Gogh-kenner. Lang voor hij bekend werd, vertoefde de Hollandse meester (1853-1890), van wie zijn passages in Antwerpen, de Borinage en Frankrijk -Parijs, Saint-Rémy en Arles- overbekend zijn, enkele jaren in Londen.

Van 1873 tot 1876 flaneerde de jonge Vincent door de straten van de toen drie miljoen zielen tellende stad, verdiepte hij zich in de literatuur, bezocht musea en ontdekte de grafiekkunst. Met de tentoonstelling 'The EY exhibition: Van Gogh and Britain' wil de Tate Gallery een gat in de hagiografie vullen.

'Wij vertellen de relatief onbekende geschiedenis van de invloed van Groot-Brittannië op Van Gogh en diens invloed op de Britse kunst', zei Tate-directeur Alex Farquharson daags voor de opening van de expo. In 1875 schreef Vincent in een brief aan zijn broer Theo hoezeer hij van Londen hield. Hij bekende zich in dat schrijven als een fan van de sociaalkritische romans van Charles Dickens, maar ook van George Eliot en William Shakespeare.

De natuurschilderijen van landschapsschilder John Constable en de pre-Rafaëliet John Everett Millais fascineerden hem evenveel als de radicale sociale kritiek van grafische kunstenaars als Gustave Doré. 'Mijn hele leven is er op ingesteld, van de alledaagse dingen die Dickens beschrijft iets te maken", schreef Van Gogh. De jonge schilder probeerde in de Britse hoofdstad, met weinig succes overigens, aan de bak te komen als kunsthandelaar, leraar en prediker. Zijn brieven gingen vergezeld van schetsen van kerken, scholen en bruggen over de Theems.

Onder de indruk van Londen

Van 27 maart tot 11 augustus kan de liefhebber zich in de Tate vergapen aan een vijftigtal schilderijen van Van Gogh, waaronder het leeuwendeel uit privécollecties komt. Topstukken zijn het beroemde zelfportret uit 1889, zijn zonnebloemen en tuinlaarzen en het op de Theems geïnspireerde 'Sterrennacht boven de Rhone' uit 1886. Dat laatste werk wordt gekoppeld aan een zicht op de Theems in de nevel, geschilderd door James Abbott McNeill Whistler.

Volgens Tate is de indruk die Londen op Vincent maakte tot op het einde van zijn leven te herkennen. Zijn schilderij 'The Round of the Prisoners', naar een gravure van Doré, getuigt daarvan.

En natuurlijk heeft Van Gogh indruk gemaakt op de Britten, van Walter Sickert tot Vanessa Bell. Het duidelijkst blijkt dat uit een reeks portretstudies die Francis Bacon in 1957 aan Van Gogh wijdde.