Erfurt: prentenboek van de Duitse geschiedenis

Volgens Maarten Luther die in Erfurt studeerde en tot priester werd gewijd, staat Erfurt op de beste plaats waar je een stad kan bouwen.

Erfurt, de hoofdstad van Thüringen, is met 210.000 inwoners niet alleen de grootste stad in de deelstaat, maar ook een van de oudste. De oudste delen stammen al uit 742 en, vergeleken met andere Duitse steden, kwam Erfurt de Tweede Wereldoorlog redelijk ongeschonden door. Daardoor is het historische centrum met gebouwen van zo’n 900 jaar oud nog vrijwel volledig intact.

In de Middeleeuwen was Erfurt een belangrijke handelsstad. Hij lag immers op het kruispunt van twee grote handelsroutes, de Via Regia en de Nürnberg Geleitstrasse. Een van de leukste bezienswaardigheden in de stad is dan ook de Krämerbrücke (koopmansbrug). Het is de langste met huizen bebouwde brug in Europa.

De brug is 120 meter lang en werd vanaf het jaar 1325 gebouwd. Eerst was er plaats voor 62 huizen, maar daar werden er later 32 van gemaakt. Aan beide zijden van de brug stond een kerk, waarvan er nu nog eentje over is: de Agidien Kirche. In de huisjes vind je nu galerieën en winkeltjes waar ze handbeschilderd keramiek, Thüringer stoffen, glaswerk, sieraden, houtwerk en wijnen verkopen.

Erfurt bezit ook al sinds 1392 een universiteit, een van de oudste in het land. Maarten Luther studeerde er filosofie.

Maarten Luther had een bijzondere band met Erfurt. Hij werd er weliswaar niet geboren, maar onderweg naar Erfurt nam bij wel het besluit om monnik te worden. Een beslissing die de religieuze wereld zou veranderen. Luther was vanaf het huis van zijn ouders op weg naar Erfurt waar hij studeerde, een lange wandeltocht. Onderweg kwam hij terecht in een hevige onweersbui. Hij beloofde God dat hij in het klooster zou gaan wanneer hij niet geraakt zou worden door de felle bliksemflitsen. Hij hield zijn belofte en werd monnik in het Augustijner Klooster in Erfurt. In de ‘Dom St. Marien auf dem Domberg‘, dé blikvanger in de stad, werd hij in 1507 tot priester gewijd.

De geschiedenis van deze Dom St. Marien gaat heel ver terug in de tijd. De oudste sporen stammen uit 752 toen Bonifatius opdracht gaf tot de bouw van de kerk. In de loop van de jaren is er veel verbouwd en aangevuld. Het resultaat: een prachtige mengelmoes van laatromaanse, hooggotische en laatgotische delen door elkaar heen.

Ook binnenin de kerk valt veel moois en unieks te zien. Zo zijn er vijftien gebrandschilderde gotische ramen, gemaakt tussen 1370 en 1420 die nog bijna helemaal in originele staat verkeren. Verder een 16,5 meter hoog en 13 meter breed overdadig gedecoreerd barok altaar.

Maar vooral de Gloriosa klok is wereldberoemd. De enorme Gloriosa is 2 meter hoog en weegt meer dan 1200 kilogram. Het is daarmee een van de grootste klokken in Europa.

De Nederlander Geert van Wou maakte de klok in 1497. Het is een van de hoogtepunten van de Europese gietkunst. Acht maal per jaar kan je naar de slagen van de klok, die tot buiten de stad te horen zijn, luisteren.

Op dezelfde heuvel als de Dom St. Marien staat ook de St. Severikirche, een gotische hallenkerk uit de twaalfde eeuw. Behalve deze twee bekendste religieuze gebouwen, liggen er nog zo’n 50 kerken en kloosters in Erfurt. De stad wordt daarom wel ‘Rome van het Noorden’ genoemd.

Een van die andere belangrijke religieuze gebouwen is het Augustinerklooster. Het werd in 1300 gebouwd en is nu vooral bekend omdat Maarten Luther er in 1505 als monnik binnenkwam. Het klooster houdt de herinnering aan zijn beroemde inwoner levend met de permanente expositie ‘Bibel-Kloster-Luther’. Een onderdeel van deze expo is de cel waarin Luther in die tijd zijn dagen doorbracht. Pelgrims kunnen in het klooster overnachten.

Christenen waren niet de enige die hun stempel drukten op Erfurt. Voor de Tweede Wereldoorlog kende de stad een levendige joodse gemeenschap. Erfurt bezit als een van de weinige Duitse steden nog een synagoge uit de Middeleeuwen. De Alte Synagoge an der Waagegasse is zelfs de oudste synagoge in Europa die nog vanaf de grond tot het dak volledig overeind staat. Het oudste deel van de synagoge staat er al sinds 1100.

In 2007 werd vlakbij de synagoge een ‘mikwe‘ (een joods ritueel bad) gevonden. Dit bad is nu opgenomen in het museum dat in de synagoge is gevestigd.

Ook te zien in de kelder van het museum is de ‘Erfurter Schatz‘. Deze unieke gotische schat uit de dertiende/veertiende eeuw werd in 1998 gevonden. Deze bestaat uit 1.341 zilveren munten, 14 zilverstaven, 700 gouden en zilveren objecten van smeedwerk en een joodse trouwring waarvan er verder nog maar twee in de wereld bestaan.