Een kritische video die vermaarde Turkse modeontwerper Barbaros Sansal vorig jaar op nieuwjaarsnacht online zette, bracht zijn hele leven aan het wankelen. Het LGBT-icoon verhuisde na een celstraf van zestig dagen naar ons land. ‘Vanaf nu is alles wat ik maak en produceer voor België.’
In Tervuren zijn alle ogen gericht op de extravagante, felgroen-geklede haute-couturier Barbaros Sansal. Het LGBT-icoon en politiek activist belt bij aankomst met de Engelse ambassade over ongeregeld papierwerk: ‘I’m heading back to Turkey soon, just for six days’. Na een poosje hangt hij op breekt hij meteen het ijs: ‘Al dat bureaucratisch gedoe hier ‘, lacht hij.
Hij wijst naar een ietwat vervallen cafézaak op de hoek van de markt. ‘Daar komt mijn bedrijf te staan! Het enige wat ik nu nog nodig heb om van nul te beginnen, is een beroepskaart. Die moet ik aanvragen in het consulaat in Turkije. Mijn leven wordt zo terug in gevaar gebracht, maar ik heb geen keuze. Ik moet het risico nemen.’
U weet toch dat de kans vrij groot is dat u terug gearresteerd zal worden?
SANSAL: Ze zullen me arresteren, lynchen, folteren. Ik ben het gewend, dit is wat Turkije doet. (lacht) Het gaat telkens veel te ver: ik werd in een internationale luchthaven aangevallen met de hulp van politie. Ongelooflijk, toch?
Maar ik geloof in justitie en de wet. Dat is waarom ik zes dagen lang het risico wil nemen om er mijn administratie te regelen. Ja, ik moet hier opnieuw van nul beginnen, ik moet zelfs terug kunnen bewijzen dat ik haute-couturier ben. Zelfs na de miljoenen keren dat ik tijdens mijn carrière in de pers en op tv verscheen.
Een asielaanvraag is geen optie?
SANSAL: Uiteraard, er zijn zoveel manieren om hier eventueel te kunnen blijven: ik had kunnen trouwen, ik had mijn asielrecht kunnen gebruiken, maar dat is gewoonweg niet de juiste move. Turkije bestempelt me dan sowieso als laf, Europa zal mijn vluchtelingenstatus ook in zijn eigen voordeel gebruiken. Ik wil mijn eigen middelen gebruiken en ik wil het alleen via de legale weg doen.
Kijk naar Fazil Say, Turkse pianist en componist. Hij had het recht om zijn nationaliteit te veranderen, maar dat heeft hij niet gedaan want “wat dan met de miljoenen mensen die wél in mij geloven.” Wij zijn de iconen die de seculiere maatschappij vertegenwoordigen in Turkije, we moeten rekening houden met de mensen die ons volgen. Als je een mensenrechtenverdediger bent, moet je blijven vechten.
https://twitter.com/TurkeyDeeply/status/816099696494030849Turkey Deeplyhttps://twitter.com/TurkeyDeeply
Barbaros Şansal @barbarosansalfn got deported & lynched by Erdogan’s mob b/c of this video. He is in Regime hands! pic.twitter.com/q83cq7qbhU
— Turkey Deeply (@TurkeyDeeply) January 3, 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Had u die video ooit gepost, als u geweten had dat dit het gevolg zou zijn?
SANSAL: Absoluut! Ik zei het eerst en vooral met een overduidelijk sarcastisch toontje, en ik sta er volledig achter omdat ik de waarheid vertel. Pedofilie, corruptie, het arresteren van journalisten, dit zijn dingen die werkelijk dagelijks gebeuren. Daarom zei ik in mijn video: ‘Als je zo wil verder gaan, mag je in je eigen stront verdrinken, Turkije.’
Dit plaatste ik precies om middernacht online, anderhalf uur voor de schietpartij in club Reina in Istanbul. Maar de overheid verklaarde dat ik dit na de aanval pas deed, om mij in een slecht daglicht te stellen. Op mijn terugvlucht naar Istanbul, deelde de Anadolu News Agency mijn adressen en mijn telefoonnummers. Bij mijn aankomst stonden tientallen mensen klaar om mij te lynchen.
Ik voelde me alsof ik een concentratiekamp zat. Als symbool tekende ik een omgekeerde roze driehoek, die ik op mijn mouw droeg, omdat ik zelf biseksueel ben.
Daarna werd u op grond van artikel 301, oftewel het beledigen van de natie, veroordeeld tot een celstraf. Was dat om u een lesje te leren?
SANSAL: Mij een lesje leren? Neen, ze bevestigen gewoon alles wat ik in mijn video zei. Ik zat bijna zestig dagen lang in een geïsoleerde cel in Silivri. Ik was ervan overtuigd dat ze me wilden vergiftigen met de pillen die ze me daar aanboden, de eerste drie dagen kreeg ik geen eten of drinken.
Ik had het recht om wekelijks veertig euro uit te geven voor eten, kranten, sigaretten en toiletpapier. Om het te overleven, deed ik het met alles wat van buitenaf kwam.
In de cel naast de mijne zat de moordenaar van één van mijn grootste klanten en aan de andere kant zat een IS-strijder. Dat was uiteraard om mij “een lesje te leren”. Ik voelde me alsof ik een concentratiekamp zat. Als symbool tekende ik een omgekeerde roze driehoek, die ik op mijn mouw droeg omdat ik zelf biseksueel ben.
25 jaar geleden was u de eerste LGBT-activist in Turkije, u was de eerste bekendheid die op straat protesteerde tijdens de Gezi-opstanden en u bent uitgesproken mensen- en dierenrechtenverdediger. En nu bent u een van de meest gehate personen in de Turkse media.
SANSAL: Correctie: in de regeringsgezinde media! Is dat echt zo verrassend? Toen ik geïntroduceerd werd aan leden van het EU-parlement, vonden ze het wonderbaarlijk dat mijn hoofd nog aan mijn lijf hangt. (lacht)
Het is inderdaad een levensrisico voor mij om de metro in Istanbul te nemen of zonder beveiliging rond te lopen. Maar vergeet niet dat maar de helft van de bevolking pro-Erdogan is. De andere helft is seculier, hoogopgeleid en kritisch. Het zijn wetenschappers, literairen en creatievelingen. Die mensen die ik tegenkom, geven mij altijd gelijk over alle onderwerpen die ik in mijn video aansneed.
Hoe is uw relatie met de Turkse gemeenschap hier?
SANSAL: Praktisch onbestaand. Toen ik vorig jaar op het Beursplein in Brussel zat, demonstreerden een hoop Turken op straat. Ze herkenden me en begonnen me vreselijk uit te schelden. Ik heb niets te zoeken in plekken als Schaarbeek of Sint-Joost-Ten-Node. Geef mij een miljoen euro en ik zou er nog altijd niet willen wonen. Het laatste wat ik zoek zijn conflicten: ik wil rust en veiligheid.
Het klikt dus duidelijk niet.
SANSAL: Laat mij dit duidelijk maken, ik deel absoluut niet dezelfde mentaliteit als de mensen in de Turkse suburbs. Ik vind het niet beschaafd hoe de meeste Turken hier het sociale systeem letterlijk uitbuiten om dan tegen de Belgen te zijn en voor Sultan Erdogan te stemmen. Ik benadruk wel even dat niet alle Turken zo zijn, maar wel tachtig procent. (nvdr: 74 procent volgens officiële cijfers) Mark my words: bij die vervroegde verkiezingen zullen de resultaten echt niet zoveel verschillen hoor.
Moest u gelijk hebben, zou het dan leiden tot een brain drain in Turkije?
SANSAL: In het Turks hebben we hier een uitdrukking voor: ‘Beyin kanama’, wat letterlijk een hersenbloeding betekent. Vorig jaar alleen al verhuisden zo’n zevenduizend Turkse ingenieurs, dokters, wetenschappers en andere talenten naar België. In Europa zijn het er 178.000, kun je je dat voorstellen? Wat mag Europa boffen, eigenlijk. Al die hoogopgeleide, jonge, gezonde, seculiere mensen, wat een verrijking. Voor Turkije is het natuurlijk een ander verhaal, it’s their loss.
Uw vaste klanten zijn Helmut Kohl, de congoleze first lady en alle first ladies van de voorbije Turkse regeringen. U vindt het vast niet jammer dat familie Erdogan niet op uw lijst staat?
SANSAL: Ik heb nooit mogen of willen ontwerpen voor de ladies van Abdullah Gül of Recep Tayyip Erdogan. En met mogen, bedoel ik dat ik de vrouwen niet mag aanraken of opmeten. Hoe moet ik in godsnaam mijn werk dan doen? Wat een nonsens.
Als het aan de AKP ligt, krijgen verkrachters letterlijk de vrije hand, zolang ze met hun slachtoffers trouwen.
U hebt ook al straffe uitspraken gedaan over de Turkse hoofddoeken, die first lady Emine Erdogan overigens ook draagt. U vergeleek de stijl met pedofilie. Waarom?
SANSAL: De Turkse hoofddoeken zijn uniek in de wereld. In geen enkel ander islamitisch land zal je zoiets terugvinden. Je hoofd wordt met dat hoofddoek twee keer zo groot. Net als het hoofd van een kind dat groter is dan het lichaam. Als je een groter hoofd hebt, lijkt je lichaam slanker en kleiner. Dat is een insinuatie naar pedofilie.
Het klinkt wel vergezocht. Hoe komt u op dit idee?
SANSAL: Vergezocht? Je moet eens zien hoe pedofilie in Turkije ontwikkelde: met één Google-search zal je er wel genoeg over terugvinden. Als het aan de AKP ligt, krijgen verkrachters letterlijk de vrije hand, zolang ze met hun slachtoffers trouwen.
Ik nodig alle sociologen en psychologen uit om dit fenomeen van dichterbij te bekijken. Ik deed onlangs nog een vergelijking van hoofddoeken in de hele wereld. In het Arabisch schiereiland zijn de afmetingen veel kleiner dan de Turkse, de doeken zijn er zwart van kleur. Egypte: idem dito, alleen dan met pastelkleuren, zonder prints van dieren of bloemen. In Marokko worden de kleuren al flashier. Het enige land in de wereld die een afmeting van 110 op 110 heeft, is Turkije. Meestal met flashy, blinkend stof en ook nog eens gecombineerd met zeer strakke kleding en een ton make-up. Het spijt me, maar dit is compleet tegenstrijdig met wat de islam voorschrijft.
Wat u hier zegt is wel zeer straf!
SANSAL: Ik ben gewoon eerlijk, ik zeg gewoon wat anderen denken. Ik las de Koran, de Torah en de Bijbel, en weet ondertussen genoeg over religie om als volwassen man kritisch te kunnen zijn. Begrijp me niet verkeerd, ik ben niet tegen religie. Ik ben wel tegen mensen die hun geloof op anderen pushen. Dat is precies wat de Turkse regering doet.
Zijn uw nieuwe projecten geïnspireerd door wat u meemaakte?
SANSAL: Neen, als couturier wil ik mijn ideaalbeeld van de vrouw verwezenlijken: een vrouw die slim, hoogopgeleid, maar ook elegant en sexy is. Ik wil thema’s als misdaad, gevangenschap en geweld er niet aan linken. Mijn vrouw moet schoon en heilig zijn op dat vlak.
Wat mij wel heel erg inspireert, is België. Mijn nieuwste project heet ‘Free Your Buttons’, het gaat over knopen en vrijheid. Ik ben nu op zoek naar Belgische knopen van afgelopen honderd jaar en wil ze met behulp van 3D-technologie in het groot uitprinten. Hiervoor werk ik samen met een aantal burgemeesters en het ministerie van cultuur.
Dat staat helemaal niet meer in lijn met alles wat u de afgelopen vijftig jaar ontwierp.
SANSAL: Ik ben klaar met het opmeten van rokken, dat doe ik al sinds mijn zevende. Ik hield défilés, was aanwezig op fashion weeks en ik heb genoeg van de modewereld gezien om aan iets nieuws te beginnen.
Maar mode blijft altijd een deel van me. In Istanbul werken nog steeds 27 mensen actief voor mij. In de toekomst wordt Istanbul echter nog maar een side-branch. Mijn droom is om binnen twee jaar hier op de grote markt van Tervuren te vestigen.(lacht)
Turkije en ik deelden een prachtig liefdesverhaal, maar het klikt niet meer tussen ons. No hard feelings, het werd tijd dat we gingen scheiden.
U ziet de toekomst wel heel rooskleurig in.
SANSAL: Uiteraard. Ik voel me hier geen buitenstaander, al heel mijn leven lang reis ik op en af naar Europa. Vanaf nu is alles wat ik maak en produceer voor België. Turkije verdient mijn werk niet. Het wordt er niet begrepen of geapprecieerd en ik ben niet van plan om mensen mijn ideeën op te dringen.
België apprecieerde me tot nu toe wel altijd: toen ik uitgenodigd was voor een kerstfeest van de MR-partij, werd ik benaderd door een man met een baard en een bril. Hij was meteen zeer vriendelijk en apprecieerde wat ik die avond droeg. Hij wilde me graag leren kennen. Later werd mij verteld dat het premier Charles Michel was.
Turkije en ik deelden een prachtig liefdesverhaal, maar het klikt niet meer tussen ons. No hard feelings, het werd tijd dat we gingen scheiden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
