‘Naald en draad helpen niet alleen de wereld te redden, maar ook mijn geestelijke gezondheid’

Nathalie Le Blanc staat stil bij de frappante feiten die ze al lezend opmerkte.

Ik koop al twee jaar geen kleren meer die ik ook zelf kan maken. Mijn enige aankopen waren drie truien (ik brei niet), een jeansjasje (te veel gepriegel) en een Marimekko-jurk omdat de stof zo mooi was. Het is mijn kleine bijdrage aan de strijd tegen vervuilende fast fashion en de uitbuiting van textielwerkers en hopelijk ook een manier om mijn verzameling stoffen te doen slinken. Ik leerde als tiener naaien van mijn grootmoeder. Voor haar was het geen hobby, het was wat je deed om mooie kleren te hebben, zoals je kookt om lekker te eten. Ze kocht confectie, maar nooit van harte, want je kreeg nooit echt waar voor je geld.

Het elegante Naaien Scandinavische Stijl 2 van Named Clothing zou haar charmeren, denk ik. Dankzij een groot aanbod indiepatronen in vele maten en stijlen zijn naaisters zoals ik, die geen patronen kunnen tekenen, niet langer afhankelijk van Burda en Knip. Named Clothing is zo’n independent. Ook de Finse Saara en Laura Huhta leerden als kind naaien en ze willen zo veel mogelijk mensen achter een naaimachine krijgen. Ze klagen in hun inleiding aan dat we allemaal gewend zijn aan slechtzittende kledij. ‘De meeste kledingstukken zijn gemaakt voor het zogenaamde standaardlichaam. (…) Dit kan ons het gevoel geven dat ons lichaam de “verkeerde” vorm heeft als kleding niet goed past. Maar uiteindelijk bestaat er geen standaard. (…) Niet de drager is het probleem, maar het kledingstuk.’ Ze hebben een punt. Mijn glorieuze lichaam past al een tijdje niet meer in de doorsnee confectiematen en onlangs vroeg een jonge, even glorieuze vrouw in een stoffenwinkel of ik net als zij daarom beginnen naaien was. Het antwoord was nee, ik naai al van toen ik nog maat 36 had, maar ik besef wel wat een luxe het is om de grote-maten-kortzichtigheid van de meeste confectiemerken te kunnen omzeilen.

Waarom ik dan wel naai, vroeg ze me. Daar had ik eigenlijk nog nooit bij stilgestaan, het is gewoon wat ik doe. En zo’n stuk stof tot een jurk puzzelen is ontzettend ontspannend. Met mijn handen bezig zijn vult ook mijn brein en dan lijkt de tijd te vliegen. Flow, heet dat en het is zalig. In de Love To Sew-podcast, waar ik al naaiend graag naar luister, werd diezelfde vraag gesteld. Om goed passende kleren te hebben, voor een duurzame garderobe, omdat ik het graag doe, omdat ik er mijn creatieve of technische ei in kwijt kan: dat waren de voor de hand liggende redenen. Een drukbezette vrouw die voor haar job veel moet communiceren geniet van de stilte aan de naaimachine, voor een ander is haar naaikamer de enige plek waar haar man en kinderen haar niet storen en één vrouw vertelde dat naaiprojecten een duidelijk resultaat hebben, in tegenstelling tot de rest van het eindeloze huishouden. Er kwamen ook emotionele redenen. De connectie met andere naaisters of met de mensen die het je geleerd hebben en er niet meer zijn, iets om op te focussen in moeilijke tijden, iets dat je zelfvertrouwen en een gevoel van bekwaamheid geeft. Ook in de Great British Sewing Bee-Facebookgroep bleek naaien meer te zijn dan ‘handig om te kunnen’. Het is de enige plek waar ik helemaal mijn eigen zin mag doen, schrijft iemand. Een vrouw in een rolstoel vertelt dat ze aan haar naaimachine gewoon net als iedereen is en iemand anders vindt in de stap-voor-stapmanier van werken en het concrete resultaat een lichtpunt in haar depressie. Het stretcht de geest en brengt rust en innerlijke vrede, zo lees ik, en een gepensioneerde naaister vindt dat het betekenis geeft aan haar dagen. Dat laatste was tijdens de lockdown ook bij mij zo. Toen mijn hele leven zich afspeelde op 85 vierkante meter, was het fijn om al naaiend toch te kunnen ontsnappen. Naald en draad helpen dus niet alleen de wereld te redden, maar ook mijn geestelijke gezondheid.