Nellie Nooren, modedocente op rust: ‘Achter de schermen kun je ook impact hebben’

Nellie Nooren (65) woont in Antwerpen en werkte vijf jaar als opvoedster, tot ze op haar 26ste alsnog naar de Modeacademie trok. Na haar studie gaf ze er zelf 33 jaar lang les aan de eerstejaars. Ze ging deze maand precies een jaar geleden met pensioen.

Ik heb lang het gevoel gehad dat ik iets meer wilde, iets anders. Cultuur bestond niet thuis, dus zat ik op mijn tiende al de hele woensdagnamiddag boeken te lezen in de bibliotheek, omdat je er maar drie kon uitlenen. (lacht) Later is mijn eenvoudige achtergrond een rijkdom gebleken, iets dat maakt dat de dingen niet te vanzelfsprekend worden. Mode was voor mij ook nooit alleen de avant-garde. Ik heb rond mijn dertigste nog collecties getekend voor onder meer C&A – daar winkelden we zelf in mijn kindertijd.

De passie van het lesgeven heb ik via een omweg ontdekt. De combinatie van het creatieve met het pedagogische, jonge mensen begeleiden in hun ontwikkeling, dat hebben anderen in me gezien. De ervaring als opvoeder hielp ook om met mensen uit verschillende situaties om te gaan. Japanse of Koreaanse studenten aan de Modeacademie komen vaak uit welgestelde gezinnen, maar velen moeten keihard werken om hier te kunnen zijn.

Een academische opleiding dient niet om je klaar te stomen voor de arbeidsmarkt. Dan dwing je studenten in een mal, terwijl zij zelf hun eigenheid en visie moeten ontwikkelen. Maar dat gaat ook over hun kijk op de economische en zakelijke kant van de modewereld, want de uitdagingen op menselijk en ecologisch vlak zijn immens. Het zou beperkend zijn om te eisen dat studenten enkel duurzame materialen gebruiken – op dit moment is dat ook amper te traceren – maar de sense of urgency is groot: er beweegt veel te weinig, we hebben de jonge generatie nodig om het anders aan te pakken en aan de kar te trekken.

Probeer altijd je droom te realiseren, maar onthoud dat er nooit slechts één weg is.

Achter de schermen kun je ook impact hebben. Veel studenten aan de Modeacademie worden aangetrokken door de succesverhalen, de topontwerpers die het aandurfden om een persoonlijke, artistieke visie neer te zetten en bewijzen dat het kan. Maar studenten leren ook dat bij zo’n pad een hele persoonlijkheid hoort en dat er nog andere opties zijn. Achter bijna elk kledingstuk op de markt zitten mensen die erover nadenken, beslissingen nemen en vaak een breed publiek bereiken met dingen die zowel functioneel, visueel als sociologisch een grote rol spelen. Zit een oud-student daar goed, dan ben ik daar even trots op als op een bekende naam.

Jonge ontwerpers krijgen amper de tijd om te groeien. De Zes van Antwerpen doken niet uit het niets op, die konden kleine stappen zetten, experimenteren en desnoods fouten maken. Nu is alles wat je doet veel zichtbaarder en weegt het zakelijke aspect enorm. Veel studenten bedanken bewust voor de druk van een eigen label. Al vind ik het soms wel jammer dat er niet meer zijn die de sprong wagen.

Iemand niet laten slagen heb ik altijd enorm moeilijk gevonden. Sommigen zijn je er achteraf dankbaar voor, anderen nemen het me nog altijd kwalijk. Dat begrijp ik ook: jong zijn en een droom hebben – ik weet wat dat is. Maar als docent moest ik eerlijk zijn met studenten, ook in hun belang. Sommigen ontplooien zich beter in een commerciëlere opleiding of functie, anderen meer in kostuumontwerp of kleinere objecten zoals juwelen. Probeer altijd je droom te realiseren, zei ik vaak, maar onthoud dat er nooit slechts één weg is.

Het grote verschil tussen studenten vroeger en nu is de technologie. Dankzij de toegankelijkheid en snelheid van informatie zijn ze heel wereldwijs vandaag, maar het is ook moeilijker geworden om net die persoonlijke visie en eigenheid te ontwikkelen. Dingen opzoeken via je smartphone en Google geeft snel voldoening, maar het is niet daar dat mensen wat dieper graven of echt iets nieuws ontdekken: de berg aan informatie is groot en de algoritmes leiden anderen naar precies dezelfde bronnen en beelden. De bibliotheek kost wat geduld, maar voedt meer je eigen stem.

Ik heb tot mijn laatste dag lesgegeven zoals ik het altijd gedaan heb: met evenveel energie en toewijding, met dezelfde alertheid. Daar ben ik blij om, liever zo dan langzaam uit te doven. Uiteraard mis ik de Modeacademie soms en was het een afscheid midden in de pandemie, maar op zich had ik er vrede mee. Ik heb jarenlang het voorrecht genoten om tussen jonge mensen te zitten, om hen te gidsen op een delicaat moment en ondertussen van enorm veel schoonheid te proeven – bij de afsluiting daarvan kon ik alleen maar dankbaar zijn.