Hoe zitten je kleren in elkaar? Ontdek het in het Antwerpse modemuseum

Nieuwsgierig naar hoe je kleren in elkaar zitten? Op 20 november ontdek je er alles over tijdens expo’s, workshops en lezingen in het Antwerpse MoMu.

Alles wat in je kleerkast hangt of in je wasmand ligt, werd door iemand gemaakt, en die mensen hebben niet zo maar in het wilde weg wat stof geknipt. Elk van die kledingstukken had een patroon als basis. Dat 2D-diagram wordt uit stof geknipt en wordt eenmaal in elkaar gezet zo mooi 3D dat er een menselijk lichaam in past. En precies dat proces staat op 20 november centraal op een inspiratiedag van het MoMu.

‘Met deze inspiratiedag willen we de rol van de patroonmaker in de kijker zetten,” vertelt Kaat Debo, directeur MoMu, “want hoe je een creatief idee omzet in iets concreets wordt vaak onderbelicht. De ontwerper krijgt vaak alle eer, maar modecreatie is teamwerk waarbij de patroontekenaar ook een grote inbreng in het ontwerp heeft.”

De tentoonstelling

Een hele tentoonstelling over vijf kledingstukken. Dat is een beetje mager, zou je denken. Maar Exploding Fashion: van 2D tot 3D tot 3D-animatie is verre van dat. De vijf jurken werden ontworpen door Charles James, Madeleine Vionnet, Halston, Balenciaga en Comme des Garçons, werden door het MoMu en het Londense Central Saint Martins bij vijf verschillende mode-musea uitgeleend, zodat de patronen gerecreëerd konden worden. “We zien designers als een soort genieën die alleen werken,“ legt curator Alistair O’Neill uit. “Maar ze kunnen niet doen wat ze doen zonder de technische en creatieve kennis van patroonmakers. Vandaar dat wij aan twee van hen vroegen om de patronen van deze jurken te reconstrueren. We willen niet alleen de patroonmakers in de bloemetjes zetten, maar er ook informatie uit halen waar modestudenten en designers iets aan hebben.”

“Ik was verbaasd dat het nog niet eerder gebeurd was,” vertelt Patrick Yee van Central Saint Martins. “Een jurk, de Charles James, mocht zelfs niet aangeraakt worden. De mensen van het museum waar de jurk in de collectie zit, moesten de jurk heel delicaat op onze instructie bewegen, zodat we konden zien hoe ze in elkaar zat. We mochten zelfs geen foto’s maken.”

Het boeiende was dat de patroonmakers technieken ontdekten die ze nog niet kenden. “Bij de Vionnet-jurk zaten er bijvoorbeeld nepen op onverwachte plekken,” legt Esmee Young uit. “Zo werd de boothals in vorm gehouden door een verborgen ingreep, om de halslijn mooi te doen vallen. Vionnet sneed bijna geen stof weg. De basis van het patroon waren vierkanten, ze knipte haar stof vaak in bias, zodat het anders viel en alles werd dan zorgvuldig gebeeldhouwd met nepen en andere ingrepen. Het was heel gesofisticeerd. Hetzelfde met de Comme des Garçons-jurk, die in essentie een heel lange rechthoek is die complex gedrapeerd en verdraaid wordt. Het patroon is eenvoudig, maar de constructie ingewikkeld. Het is duidelijk geïnspireerd door de kimono. Ik vermoed ook dat de Halston nooit echt gedragen is, want zelfs bij het meest rondborstige model zou die strapless jurk niet blijven zitten. Vermoedelijk zat er in de eigenlijke jurken ingebouwd ondergoed. Daar hebben we dus een paar aanpassingen aan gedaan toen we ze namaakten.” De patroonmakers ontdekten ook dat drie van de vijf jurken gelijkaardige haute-couture-technieken gebruikten. “Een patroon recreëren geeft ook een inzicht in hoe de designers dachten,” vertelde Yee. Wat uiteraard een deel van de bedoeling van de expo is.

Nadat de patronen getekend waren, werden de jurken nagemaakt, gemodelleerd door danseres Kate Coyne en digitaal tot leven gebracht door beeldontwikkelaar Liam Leslie. “De jurken zijn op zich mooi, maar eens je ze ziet bewegen, begrijp je pas hoe geniaal de ontwerpen echt zijn.”

Ben je geïnteresseerd in mode en hoe kleding in elkaar zit, dan zal je van deze kleine maar zeer fijne tentoonstelling smullen. Nog tot 5 mei te bezoeken .Op zondag 20 november kan dat onder begeleiding van een gids.

Lezingen en workshops

De mensen achter deze tentoonstelling leggen op 20 november graag uit waarom het project zo boeiend was. Curator Alistair O’Neill en historica Caroline Evans praten over de expo en Esmee Young, bij amateurnaaiers en BBC-fans bekend als een van de twee juryleden van The Great British Sewing Bee,  geeft een lezing over drapage en het gebruik van bias knippen bij de Vionnet en de Comme des Garçons-jurken.

Dieter Suls van het Momu komt vertellen wat het museum wil bereiken met de pattern-a-thons, een initiatief waarbij enthousiaste leken patronen maken van kleding uit de Momu-collectie, waarna ze op een wikimedia-platform gedeeld worden zodat iedereen ze kan gebruiken. Er is een pattern-a-thon-workshop en demonstratie, van 13 tot 17u in de MoMu-bibliotheek.

Esmee Young geeft een workshop over hoe je 2D-materiaal (kartonnen dozen) in een 3D object kunt veranderen.

Kom je met je gezin? Breng dan zeker een oud kledingstuk mee naar het museum en maak samen een reuzekunstwerk uit textiel.

De info fair

De hele dag lang is er ook een info-fair, waar je ontdekt welke opleidingen het IVOC, het opleidingscentrum voor de Belgische mode- en confectieindustrie en de VDAB aanbieden die met mode of patroonmaken te maken hebben. Je vindt er ook informatie over de European Fashion Heritage Association, die alle mode- en aanverwante musea in Europa verenigt.

Loop zeker ook langs bij Fibre Mood, een Belgische zelfmaak modelabel dat vijf keer per jaar een tijdschrift uitbrengt met 12 innovatieve patronen en ook online een hele bibliotheek patronen aanbiedt. Ook boeiend is Polygonal, een online platform voor het aanpassen, creëren en delen van naaipatronen.