Het chirurgisch masker wordt, met stip, het belangrijkste accessoire van het jaar. Het voorwerp dat later, in de geschiedenisboeken, of wat er ook voor in de plaats komt, 2020 moet symboliseren.
Dat heeft niets met mode te maken (al heeft de mode wel iets met maskers, zie verder).
Het masker is een soort pars pro toto. Het coronavirus is onzichtbaar. Maar toon een foto van een mens met een wit of lichtblauw papieren lapje over zijn of haar mond en neus, en iedereen weet waarover het gaat.
In Azië draagt ongeveer iedereen bij de minste signalen van een verkoudheid of griep een masker. Dat is in de eerste plaats gewoon beleefd, een uiting van respect. Met een masker bescherm je jezelf, maar vooral ook je medemens. In Europa zijn maskers, zoals intussen iedereen weet, veel minder ingeburgerd.
Uitgelachen
Dat bleek bijvoorbeeld tijdens de modeweek van Parijs, die begon op 24 februari. Een niet onbelangrijk gedeelte van de modejournalisten en buyers was rechtstreeks overgevlogen van Milaan, waar het virus net had toegeslagen. Naomi Campbell opende de week op de catwalk van Kenneth Ize, een jonge Afrikaanse ontwerper. Er leek, op het eerste gezicht, geen vuiltje aan de lucht.
Die eerste dag zag ik twee collega’s met een masker op: de Japanse journalist en influencer Yu Masui, en Dominique Muret, de in Milaan gevestigde correspondente van een Franse nieuwssite. Toen Muret op de show van Coperni naar haar zitje zocht, werd ze hardop uitgelachen door twee Amerikaanse meisjes op de tweede rij.
1.0☆No #panic in @heathrow_airport T5 even threats of #London #lockdown around… However little change like Yu’s usual #checkin counter was closed. You can see confused Masui! @british_airways was really busy as many Japanese were evacuating. Japan government actually announced new policy that everyone from #Europe has to #selfisolate for 14days @ home or hotels BUT you cannot use any public transportation to get there. You have to arrange own or rental #cars. Family members come to pick up will be effected with isolation too. Otherwise you are forced to stay near airport. This was applying from 00:00 on 21st. Yu arrived at 7:30 on 21st but flights left before starting time were not effected. So Yu had a lucky escape. You could have stuck in airport for 14days still as Yu can’t drive & no one can arrange transport for Yu…
🛫🛬🛫🛬🛫🛬🛫🛬🛫🛬🛫🛬🛫🛬🛫🛬🛫🛬
@harvysantoshats #harvysantos
@cyberdog x @kappa
#cyberdog x #kappa
@suicoke_official #suicock
@globe_trotter1897 #globetrotter
#whatyuiswearing
#heathrowairportyumasuihttps://www.instagram.com/yumasui5617263162269432560923670973_561726316Instagramhttps://www.instagram.comrich658
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘Die eerste dag droeg ik twee maskers over elkaar’, zegt Masui, ‘een functioneel masker en een Japans Pitta Mask, tegen pollen en vervuiling. Zo’n Pitta Mask ziet er minder dreigend uit. Na die eerste dag ben ik ermee gestopt. Parijs was nog niet klaar voor maskers. Mensen vermeden me omdat ze dachten dat ik ziek was. Ik voelde een zekere druk om geen masker te dragen. Achteraf beschouwd was dat verkeerd.’
Tegen het einde van de week waren er nog altijd weinig maskers te bespeuren op de frontrows. Wel ging een foto viraal van een vrouw op de show van Chanel met een masker dat was versierd met een witte camelia, een symbool van Chanel. Alsof je van dat exotische virus iets schattigs kon maken.
De enige persoon in mijn omgeving die de hele modeweek echt bezorgd was en nooit zonder masker buitenkwam, was mijn Chinese collega Lottie Pang, correspondente in Frankrijk voor onder meer de Chinese edities van Forbes, Elle en Vogue.
‘Ik wou de risico’s beperken’, zegt ze nu. ‘Een masker dragen is beter dan niks, zelfs als de Franse overheid zegt dat een masker nergens voor nodig is. Ik volgde non-stop de berichtgeving uit China en daaruit kon je toch afleiden dat een masker dragen aangeraden is.’
Cultuurverschil
‘Dat mensen in Europa geen masker dragen heeft vooral met cultuur te maken. In Azië zijn maskers redelijk normaal. Celebs dragen maskers om niet herkend te worden. Een masker kan zelfs cool zijn. Maar als je in Europa een masker draagt, dan is er iets met je aan de hand. Maar dat je hier tot een paar dagen geleden zo weinig maskers zag zal ook wel te maken hebben met het feit dat de overheid het dragen ervan afraadt. Ik vraag me af of dat niet veeleer een gevolg is van het feit dat Frankrijk niet genoeg maskers heeft voor iedereen.’
De modeweek eindigde op 3 maart, net iets meer dan drie weken geleden. En daar, enkele dagen later, was Naomi Campbell terug, onderweg naar huis in een luchtdicht pak van witte kunsttof, een hazmat suit.
Maskers voor mond en neus — carnavalsmaskers, cagoules en balaclava’s zijn nog iets anders — bestaan sinds circa 1890, toen ze werden gedragen ter bescherming door geneesheren tijdens chirurgische ingrepen. In 1910 werden ze geadapteerd door de Chinese overheid om de verspreiding van een longpestepidemie tegen te gaan. In 1918 werden ze wereldwijd gebruikt ter bescherming tegen de Spaanse griep.
Na de Eerste Wereldoorlog bleven ze populair in China, waar ze symbool stonden voor burgerzin en solidariteit. The New York Times publiceerde eerder deze week een diepgravende geschiedenis van het masker.
Het masker maakte een comeback circa 2002, met de SARS-epidemie in Azië – de ervaring van toen heeft onder meer Taiwan, Hong Kong en Singapore geholpen in de strijd tegen corona.
Revolutiesymbool
Recenter werd het masker vooral gebruikt tegen luchtvervuiling. En ook daar had Azië een voorsprong. China, in het bijzonder, telt een aantal van ’s werelds meest vervuilde steden. Maar zie ook bijvoorbeeld de recente bosbranden in Australië, die het land transformeerden tot een rokend inferno. In Hong Kong droegen de pro-democratie activisten zwarte maskers, enerzijds als politiek statement, anderzijds om zichzelf onherkenbaar te maken voor de alomtegenwoordige veiligheidscamera’s. De overheid trachtte ze te verbieden, en daardoor werden ze een symbool van de revolutie.
Het masker verwijst, kortom, naar gevaar: een dreigende apocalyps, een op til staande revolutie. En daardoor werd het ook een uitverkoren accessoire van filmregisseurs, entertainers en modeontwerpers met een dystopisch wereldbeeld.
Zoals Marine Serre, die op haar shows regelmatig het einde van de wereld verbeeldt — haar met logo bedrukte maskers, die niet noodzakelijk efficiënt zijn tegen het coronavirus, worden gemaakt door een Zweeds bedrijf, Airinium, dat volgens de website the world’s most advanced mask maakt, zij het currently out of stock.
Maskers op de catwalk
Gucci stopte Billie Eilish in een masker voor haar outift voor de Grammy Awards. En Virgil Abloh ontwierp een masker voor zijn label Off-White. Martin Margiela verstopte destijds vaker de gezichten van zijn modellen. Maar die maskers hadden een andere functie. ‘Zoals ik het altijd begrepen heb, vond hij het belangrijk dat alle aandacht naar de kleren en de schoenen ging’, zegt make up artist Inge Grognard, die twintig jaar nauw met Margiela heeft samengewerkt. ‘Daarom liet hij de gezichten niet zien. A.F. Vandevorst heeft ook vaak met mondmaskers gewerkt, en Walter Van Beirendonck mag je ook niet vergeten en, veel recenter, Richard Quinn.’ Make-up, preciseert Inge Grognard nog, ‘is altijd een masker, zeker in zijn meer extreme vorm.’
Rick Owens deelde mondlapjes uit voor een recente show met multicolor rookmachines — kuch, kuch — rond de fonteinen van het Palais de Tokyo. En Thom Browne, die zijn modellen al jaren regelmatig maskert, concipieerde zijn laatste show als een versie van de Ark van Noach, waarbij de modellen twee per twee handtassen droegen in de vorm van een dier.
En dan was er nog de opkomende Franse mannenontwerper Boramy Viguier, die opvallend veel gemaskerde looks opvoerde in zijn collectie van de voorbije winter.
‘Dat was een collectie met een klinisch thema,’ aldus Viguier. ‘Er gaat iets dreigends uit van het masker van een dokter, een chemicus of een onderzoeker. Nochtans zijn dat allemaal enorm nuttige beroepen — onze levens hangen er vanaf.’
Maar het was dus niet zo dat hij tijdens het ontwerpproces de apocalyps al in de lucht had zien hangen?
‘Toch niet zo snel’, lacht hij.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
