De aaibare kwaliteiten van kasjmier: ‘Het overstijgt modetrends, een tijdloos materiaal’

Kasjmier vinkt alle vakjes aan. De zachte, warme stof is een van de mooiste materialen ter wereld, maar er is kasjmier en kasjmier: het etiket lezen is de boodschap.

De herfst is het land ingeslopen en met de energiecrisis op de achtergrond verschijnt de trui met rolkraag weer in het straatbeeld. Wil je het warm hebben, dan is die trui het best van kasjmier. Zelden stond het materiaal zo hoog aangeschreven als nu. “Voor mij staat kasjmier voor echte warmte”, vertelt Sophie Helsmoortel, oprichtster van Cachemire Coton Soie, de boetiek die al vier seizoenen lang kasjmieren stukken aanbiedt. “Het is de enige stof die je door en door warm houdt. En dan die zachtheid, die onvergelijkbare textuur. Het heeft een troostend en oppeppend effect. Je raakt eraan verslaafd.” “Het is een van mijn favoriete materialen”, aldus Myriam Ullens, die er haar handelsmerk van heeft gemaakt toen ze Maison Ullens lanceerde in 2011. “Kasjmier is niet noodzakelijk modegebonden, maar overstijgt modetrends, een tijdloos materiaal.” “Ik draag het als een tweede huid”, vertelt Ilse Cornelissens, oprichtster van de Antwerpse conceptstore Graanmarkt 13. Vanuit de Mongoolse hoofdstad Oelan-Bator vertelt Adrien de Ville, ondernemer aan het hoofd van het label Hypechase, hoe zijn spinsters en breisters de geest van de steppe verweven in hun werk, dat bewust traag en meditatief verloopt.

Een kasjmieren trui van hoge kwaliteit voor 70 euro, dat is onmogelijk. Tenzij je ze in de fabriek zelf gaat halen.

Ariane Bigot, stoffenexperte

Feilloze vezels

Kasjmier combineert ontegensprekelijk een brede waaier aan kwaliteiten met elegantie. Het is zacht: hoe fijner de vezel, hoe zachter. De stof jeukt niet, in tegenstelling tot andere wolsoorten. Het is licht, vederlicht zelfs. Het regelt de temperatuur, warm in de winter en fris in de zomer: het is een natuurlijke isolator die een microklimaat creëert tussen het textiel en de huid. Het kan tegen een stootje: dankzij de natuurlijke elasticiteit behoudt het zijn vorm, op voorwaarde dat het kwaliteitsvezels zijn. En het is duurzaam, toch als het geproduceerd wordt in ethisch en ecologisch verantwoorde omstandigheden. Bovendien kan het gerecycleerd worden. En als dat gebeurt met vezels van uitstekende kwaliteit volgens de regels van de kunst, zoals de Italianen dat kunnen, kunnen zelfs de specialisten niet raden dat het om upcycling gaat.

Onmenselijk koud

Dat hebben we allemaal te danken aan één bepaalde geit, de Capra hircus, ook gekend onder de naam kasjmiergeit, die ronddartelt op de hoogvlaktes van Azië, in India en Afghanistan, in China en vooral in Binnen-Mongolië. Dit dier heeft een uitzonderlijke vacht die groeit wanneer het onmenselijk koud wordt: in de winter zakt de thermometer er tot – 40°C. Om te overleven ontwikkelen deze geiten een wolachtige onderlaag die men terecht ‘het gulden vlies’ noemt. Wanneer de lente begint, hebben de dieren deze extra laag niet meer nodig en beginnen ze te ruien. Volgens een traditionele werkwijze, die van generatie op generatie wordt doorgegeven, wordt de wol verwijderd met een grote, gebogen kam.

Zeldzaam en duur

De haren zijn niet dik: ze hebben een diameter van 12,5 tot 19 micron. Ter vergelijking: een menselijk haar is tussen 50 en 70 micron dik. Een geit kan tussen 100 en 160 gram haren per jaar opleveren. Voor een eenvoudige trui heb je de ondervacht van 4 tot 6 geiten nodig, voor een mantel zelfs tussen 30 tot 40. Babykasjmier is nog fijner: dat is afkomstig van een enkele scheerbeurt van een hircus-geit die tussen de 6 en 12 maanden oud is. Dat levert hoogstens 80 gram ondervacht op, of ongeveer 30 gram na verwijdering van de grove buitenharen. Kaarden heet dat. Maak je de berekening, dan begrijp je hoe zeldzaam deze nobele vezels zijn. Nadat de vezels met de hand zijn gekamd, volgt nog een delicaat transformatieproces. De onzuiverheden moeten worden opgespoord en verwijderd en de fijnste vezels geselecteerd. Na het wassen, zwieren en drogen, worden de vezels gesponnen en geweven of gebreid, met de hand of machinaal naargelang het businessmodel.

Spreidstand

Deze luxueuze stof is tegenwoordig voor iedereen weggelegd. Je vindt kasjmier nu overal, zelfs in de wereld van ultra fast fashion, voor enkele tientallen euro’s. “Die spreidstand tussen kasjmier voor toegankelijke prijzen in ketens waarvan ik de naam niet noem en die van luxemerken is niet alleen te verklaren door een kwaliteitsverschil, maar ook door de winstmarges”, analyseert Ariane Bigot, associate fashion director bij Première Vision en stoffenexperte. Bepaalde merken halen soms zeer ruime marges met matige kwaliteit. En voor de consument is het niet makkelijk om door de bomen het bos te zien en de storytelling van het merk te doorprikken.”

Om ethisch, doordacht en met kennis van zaken te kopen, moet je de etiketten lezen. Zelfs al vind je daar niet altijd informatie over de kwaliteit. Een belangrijke tip om in het achterhoofd te houden: “Je hebt een erg lange en fijne vezel nodig om stof te kunnen maken van hoge kwaliteit, met een draad die kan gewrongen worden zonder te pluizen. De lengte van de vezels is van belang, die moet tussen 28 en 42 millimeter liggen.” Vind je geen aanwijzingen op het etiket, dan kun je over de trui wrijven om te zien of de vezel de neiging heeft om te pluizen. Ze besluit: “Een trui van hoge kwaliteit voor 70 euro, dat is onmogelijk. Tenzij je ze in de fabriek zelf gaat halen.”

Kwaliteit democratiseren

Alle labels, ook mass market, beweren kwaliteit te leveren. Het zou commerciële zelfmoord zijn om de negatieve aspecten van een product aan te prijzen. Daarom ontwikkelen die merken hun eigen kader om bepaalde miniprijzen te verklaren. Uniqlo, bijvoorbeeld, kiest er sinds 2003 voor om kasjmier niet te verkopen voor de duizelingwekkende bedragen die andere labels ervoor vragen. “We selecteren zorgvuldig de ruwe wol bij de grootste wereldproducenten met wie we al jaren samenwerken en we bestellen grote hoeveelheden, waardoor we onze klanten een aantrekkelijke prijs kunnen aanbieden”, vertelt men ons bij de Japanse kledinggigant. Op onze vraag naar de herkomst van de vezels antwoorden ze dat hun “team van stoffenexperts materialen gebruikt van bronnen die beantwoorden aan onze kwaliteitsnormen en duurzaamheidsvereisten, om onze klanten de beste kwaliteit aan te bieden.” Binnen het kader van volledige transparantie heeft Fast Retailing, het moederbedrijf van Uniqlo, de lijst van hun partnerfabrieken in de hele wereld op hun website gepubliceerd. Of neem Arket, het merk dat sinds 2017 de mond vol heeft van het “democratiseren van kwaliteit” en het “maken van toegankelijk en duurzaam design, volgens een circulaire aanpak, in alle transparantie”. “Al onze producten worden zorgvuldig gemaakt om lang te worden gebruikt en gekoesterd, met de intentie om een minimale ecologische voetafdruk achter te laten en een stijl te creëren die niet aan een seizoen gebonden is”, verduidelijkt het high-end merk van de H&M-groep. Over de eigenheid van hun kasjmierproducten: “Ze worden gemaakt van een speciale mengeling van gerecycleerd kasjmier en verantwoorde merinowol, waarvan de milieu-impact beduidend lager ligt dan die van klassiek kasjmier.”

De geest van de steppe

Die milieu-impact is nu precies het stokpaardje van Adrien de Ville, medeoprichter van het label Hypechase in Oelan-Bator. Samen met zijn vrouw en Mongoolse ontwerpster Lida Borkhuu zet hij zich onvermoeid in voor kasjmier dat wordt gemaakt met respect voor de geiten, de steppe, de mannen en vrouwen die ervan leven. “We halen onze vezels bij de ngo Sustainable Cashmere Union, een vereniging van coöperaties van nomadische herders die omzichtig omspringen met de veestapel. Want een van onze grootste bezorgdheden hier is het oprukken van de woestijn. Vooral omdat – in tegenstelling tot schapen die het gras kort houden – de geiten het gras met de wortel uittrekken. Zo verarmen ze de grond. Er zijn ook meer en meer intensieve kwekerijen. En hoewel we hier veel ruimte hebben, verspreiden de kuddes zich verder, vooral sinds Mongolië in de jaren 90 een markteconomie is geworden. We schatten dat er drie keer meer dieren zijn dan toen, ongeveer 75 miljoen. De experts schatten dat er over 20 tot 30 jaar geen water meer zal zijn in Mongolië.” Daarom verkiest Hypechase kwaliteit boven kwantiteit en gebruikt het bedrijf geen kleur- of bleekmiddelen om de wol duurzaam te bewerken: “De wol wordt enkel met zeep schoongemaakt, zo behoudt ze haar originele kwaliteit.” Ook daarom heeft het koppel een team van vrouwen uit achtergestelde wijken om de wol te spinnen met een spinnewiel, helemaal met de hand, “een uiterst traag en spiritueel werk”, helemaal in de sfeer van de steppe. Daarom ook heeft dit piepjonge label, dat nog maar twee jaar geleden werd opgestart, een samenwerking getekend met Natan en werkt het samen met heel wat merken die ook de bal aan het rollen willen brengen, zoals Septem, Petar Petrov, Frances Grey, Archivio J.M. Ribot, Around Mrs. O en Jan-Jan Van Essche. Rest ons alleen te herhalen hoe belangrijk het is om de etiketten te lezen wanneer je gaat shoppen en op zoek gaat naar prachtig en respectvol kasjmier.