:: Maarten Van Severen, Design Museum, Jan Breydelstraat 5, Gent, van 18 december 2004 tot 27 februari 2005. Elke dag van 10 tot 18 uur, gesloten op maandagen, op 24, 25 en 31 december en op 1 januari. Toegangsprijs : 2,50 euro (reducties 1,20 euro). Werk wordt uitgegeven door de Stichting Kunstboek. http://design.museum.gent.be

“Ik hou niet van het woord ‘designer’, design staat voor mij gelijk aan shoppen. Het woord ‘ontwerper’ staat veel meer in het leven. Ontwerpen is omvattend denken.”Maarten Van Severen, de belangrijkste ontwerper van Vlaanderen, licht in het Design Museum van Gent zijn werk toe.

Zijn werk is gereduceerd, gestript van elk ornament. Wat hem, wellicht tot zijn ergernis, de titel van minimalist heeft opgeleverd. “Eenvoudige eerlijkheid in materiaalgebruik en constructie, samengevat in een functiegebonden vorm,” luidt de bijna wiskundige formule van Lieven Daenens, de directeur van het Design Museum in Gent, waar deze winter een ambitieuze tentoonstelling loopt over Van Severen.

Zijn meubelen “zien er zo goed, zo vanzelfsprekend en zo afgewerkt uit, dat het een leek soms moeite kost te geloven dat iemand jaren bezig is geweest met het minutieus bedenken en designen van al die ruimtelijke creaties”, schrijft tentoonstellingscommissaris MoniekBucquoye in het bijbehorende boek, Werk.

Werk is een woord dat vaak opduikt in de literatuur over Van Severen. De tentoonstelling confirmeert dat de ontwerper wel degelijk gezwoegd heeft aan zijn ogenschijnlijk eenvoudige, bedrieglijk beperkte oeuvre. Van Severen heeft zijn talent niet over dozijnen producten uitgesmeerd, en de lijst met zijn opdrachtgevers beslaat geen vele pagina’s. Hij heeft gewerkt voor een klein aantal, veelal legendarische, vaak internationale fabrikanten ( Vitra, Edra, Kartell, Alessi), aangevuld met enkele bescheiden Belgische merken ( Durlet en Top Mouton, waarbij hij zijn eigen, haast artisanale lijn Maarten Van Severen Meubelen onderbracht). Hij is geen veelvraat of slokop : hij is de anti- Starck. Rolf Fehlbaum, de directeur van meubelfabrikant Vitra, beschrijft in Werk zijn eerste ontmoeting met Van Severen, in 1994, in diens Gentse atelier als “een ervaring die van een andere tijd leek. Ik ontmoette iemand die zijn eigen producten maakte. Geen artisanale meubelmaker, maar iemand die zowel designer als producent was, die zijn eigen gesofisticeerde wereld van de grond heeft opgebouwd, met zijn eigen handen.”

De tentoonstelling in het Design Museum besteedt ruim aandacht aan de achtergronden, de denkpistes, de creatieprocessen en de materiaalontwikkelingen in het design van Van Severen, die zelf het tentoonstellingsconcept tekende en materiaal selecteerde. Naast meubilair en foto’s en plannen van interieurprojecten wordt nogal wat voorbereidend werk getoond: oefeningen, ontwerpschetsen en andere tekeningen, soms gecombineerd met inspiratiebronnen. Van Severen heeft bijvoorbeeld schetsen, foto’s en collages verwerkt tot een reeks boekjes, die tot nu toe alleen werden getoond aan zijn opdrachtgevers.

“Uit wat ik het laatste jaar heb gelezen, gehoord en gezien via gesprekken en filmopnamen met en over Maarten,” schrijft Bucquoye in Werk, “leid ik af dat hij geen ingewikkeld recept of theoretisch model gebruikt om vorm te geven aan dingen. Hij maakt ze eerst in zijn hoofd en dan op papier.” Van Severen zoekt van elk voorwerp de oervorm, de basistypologie. “Via een intuïtieve logica ontwerpt hij producten waarvan al het overbodige is weggegomd en alleen sterke en subtiele details overblijven.”

De filmopnamen waarvan sprake werden voor de tentoonstelling gemonteerd tot een documentaire van 20 minuten, een aangrijpend portret in beeld van de designer, die ernstig ziek is. Verwijzen we ten slotte naar het door Anna Luyten geschreven, verwoestend elegische portret van Van Severen in Werk. “Hij bezit de kunst stille dingen stil te laten”, schrijft zij. En daarmee is in feite alles gezegd.

Tekst Jesse Brouns