Nog tot eind september stelt de Brazi-liaanse fotograaf Sebastião Salgado in Venetië zijn werk voor over de wereld van de koffie. Scent of a dream toont in 75 foto’s het leven van de werkers in de plantages. Geen toevallige keuze, zoals tijdens een gesprek bleek.

Hoe kwam deze serie tot stand ?

Sebastião Salgado : Ik mag dan geen koffiedrinker zijn, ik zit al heel mijn leven in de koffie, en dat heeft alles met mijn roots in Brazilië te maken. Mijn vader bezat wat ezeltjes waarmee hij de koffie naar het spoorwegstation bracht, hij heeft zijn hele leven in de koffie gewerkt, en daardoor ken ik het proces van kindsbeen af. Dit project kwam in een stroomversnelling toen Andrea Illy me aan het begin van het millennium in Brazilië kwam opzoeken. Het klikte meteen. Omdat Illy niet alleen een koffiebedrijf is, het is vooral een bedrijf met een grote ethiek, dat bezeten is door kwaliteit. Dankzij de oprichting van de Università del Caffè heeft het de kwaliteit van het product een indrukwekkende boost gegeven. In mijn geboorteland Brazilië hebben we ons samen ingezet om de cultuur van de koffie te verbeteren, door ervoor te zorgen dat de planten in de schaduw van bomen werden gezet, wat voorheen niet het geval was. Ons doel is dat twintig procent van de planten in de schaduw groeit om een betere kwaliteit te bekomen.

Toch gaat de reportage vooral over de mensen…

Klopt, ik wilde van in het begin de nadruk leggen op het werk van de kleine koffieplanters, hun inspanningen in de kijker zetten, en de omstandigheden waarin ze leven en werken. Daardoor werd het ook een hommage aan miljoenen bescheiden mensen die vaak de appreciatie voor hun werk moeten missen. Er zijn maar weinig koffiedrinkers die stilstaan bij het hele productieproces en de omstandigheden waarin miljoenen meehelpen om tot echte kwaliteit te komen. Maar er is meer. Illy heeft zich ertoe verbonden om aan hen die het zwaarste en het moeilijkste werk verrichten uiteindelijk een groter deel van de koek te geven, door het aantal tussenpersonen uit te schakelen, die nu alleen maar geld ontvreemden zonder dat ze iets bijdragen.

Is dat niet een beetje onvermijdelijk in deze wereld ?

Toch niet. Dat het ook anders kan, zie ik bij de wijnproductie, waar de ambachtslui veel dichter bij de gebruiker staan en daardoor hun verdiende loon binnenhalen. De beslissing van Illy om de kwaliteit op te trekken, is ook de fierheid van de telers ten goede gekomen, en dat is niet te onderschatten geweest in het leven van die mensen. Met mijn foto’s hoop ik daar een steentje toe bij te dragen. En alhoewel Illy zich niet geroepen voelt om aan politiek te doen, zorgt het bedrijf door zijn aanpak toch voor een sociale impact die vaak door de politici is verwaarloosd.

Expo tot 27 september in de Bevilacqua La Masa Foundation, aan het San Marcoplein in Venetië. Info : +39 41 52 37 819,

www.bevilacqualamasa.it.

PIERRE DARGE