Stalin die een halve eeuw na zijn dood weer angst zaait in de Moskouse ondergrondse, een tandarts die wel meer doet dan louter zieke kiezen genezen, en Londense vrouwen die behoorlijk in nesten geraken : verdorven geesten heersen in de schemerzone.

Kil Moskou

Een kwarteeuw geleden introduceerde Martin Cruz Smith een Russische detective die op slag bijna even beroemd werd als zeg maar Hercule Poirot en Sherlock Holmes : Arkadi Renko. En meteen werd het vrij kleine Gorki Park een van de bekendste pretparken ter wereld. We schreven 1981, de oorlog was nog altijd koud, de Sovjet-Unie was voor Amerika een schurkenstaat. Cruz Smith deed iets unieks : als Amerikaan een Russische inspecteur creëren en een overtuigend beeld scheppen van Moskou. Hij was niet veel langer dan een week in de Sovjet-Unie geweest, een doodgewone reis met Intourist. Ondanks het succes van het boek bleef Smith zuinig op zijn held. Het pas verschenen De geest van Stalin is nog maar het zesde deel in de reeks. En het beste. Geen geringe lof als je weet dat ook de rest topkwaliteit is. Moskou anno nu. In een metrostation van de Russische hoofdstad zien een paar mensen de geest van Stalin. Renko moet een discreet onderzoek instellen en wordt geconfronteerd met politiemensen die bijklussen als huurmoordenaars, de resten van een zieltogende KP, Amerikanen die voor een ultranationalist een spectaculaire verkiezingsstunt organiseren. Maar bovenal kampt tobber Renko met zijn eigen jeugd : een gewelddadige vader die de favoriete generaal van Stalin was. Een van de mooiste figuren in deze ijzersterke roman is een tiener, een schaakwonder dat door zijn vader verplicht werd urenlang op nachttreinen voor geld te schaken. Complex en ontroerend, somber en grotesk : een auteur in topvorm.

De geest van Stalin, Martin Cruz Smith, Anthos, 19,95 euro, 310 p., ISBN 978 90 4141 213 3.

Open zenuw

Rechtszaken kunnen voor spannende plots zorgen. De suspens is een beetje ingebakken. Charles Dickens wist het al, Agatha Christie ook, John Grisham verdiende er een fortuin mee. William Lashner, net als Grisham een gewezen jurist, schreef een half dozijn rechtbankthrillers, maar raakte bij ons niet erg bekend. Een jaar of tien geleden verscheen met weinig succes de vertaling van zijn debuut. Met De verliezers doet Bruna nu weer een poging. Hopelijk met meer succes, want Lashners nieuwste is origineel, spannend en zit vol humor. Advocaat Victor Carl heeft zoals altijd last om het hoofd boven water te houden en verdedigt voor veel geld in beroep topchef Dubé, die levenslang kreeg voor moord op zijn vrouw. De man heeft altijd gezegd onschuldig te zijn. Maar niemand geloofde hem : het moordwapen lag bij hem thuis, hij had ruzie met zijn vrouw, er was onenigheid over hun dochtertje. Ook de advocaat gelooft niet in de onschuld van zijn cliënt. Hij kan hem overigens niet uitstaan. Carl krijgt wel twijfels als blijkt dat met de intussen overleden kroongetuige iets heel vreemds aan de hand is. Lashner is een bijzonder genereus verteller. In zijn thriller zitten wel drie plots. Ontroerend, maar nooit melig, is het verhaal van de tiener die de rechter aan Carl toevertrouwde, en voor wie hij door het vuur zou gaan. Een onvergetelijk personage is de alomtegenwoordige tandarts, die beetje bij beetje de spil van de thriller wordt. Niet lezen als je binnenkort naar de tandarts moet.

De verliezers, William Lashner, Bruna, 19,95 euro, 409 p., ISBN 978 90 2299 141 1.

En ook nog

“Nicci French heeft me weer leren lezen”, schreef iemand op een weblog. Kun je als auteur een mooier compliment krijgen ? Tot het voorbij is (Anthos, ISBN 978 90 4141 016 0, 19,95 euro), de tiende thriller van het Britse duo, mag er zijn en heeft alle kwaliteiten van de vorige romans : spannend, empathisch, vlot, goed geschreven. Fietskoerierster Astrid leeft in een ouderwets pand in Londen met een vreemde menagerie medehuurders : een dealer, een nymfomane, twee klusjesmannen, haar ex. De huisbaas beslist dat ze het huis uit moeten, en omdat onheil nooit alleen komt, heeft Astrid een ongeval met de fiets. Een vrouw gooit onverwacht het portier van haar auto open en Astrid rijdt ertegenaan. Na een paar dagen is ze hersteld en hoort ze dat de vrouw vermoord werd. Later wordt een vrouw vermoord aan wie Astrid een pakje moest bezorgen. Toeval ? Astrid vertelt eerst zelf het verhaal, later krijgen we het nog eens te horen van een man. Knappe, strak gecomponeerde whodunit.

Iemand ontmoeten die je via het internet hebt leren kennen is niet zonder gevaar. Dat is zowat het thema van Sterf met mij (Cargo, ISBN 978 90 2342 660 8, 19,90 euro), het debuut van de Britse Elena Forbes. Als de veertienjarige Gemma dood wordt aangetroffen in een weinig bezochte kerk bij Londen, denkt de politie eerst aan zelfmoord. Maar snel blijkt het om moord te gaan. Inspecteur Tartaglia komt op het spoor van nog een aantal verdachte zelfmoorden. Alles wijst in de richting van een zekere Tom, die het gemunt heeft op kwetsbare, labiele tienermeisjes. Hij tracht hen ervan te overtuigen samen met hem zelfmoord te plegen. Een jong meisje zien sterven bezorgt hem blijkbaar een kick. Forbes toont veel belangstelling voor het politiewerk, houdt er de vaart in, maar geeft een aantal personages maar weinig diepgang. Voor de amoureuze perikelen op het kantoor heeft ze des te meer interesse. De beste bladzijden doen wat denken aan Ruth Rendell. Dat belooft dus veel goeds voor het tweede deel van de reeks rond Tartaglia.

Door Fred Braeckman