Hedendaagse kunst wordt verondersteld een mens te confronteren, wakker te schudden. Hoever kan dat gaan ? Wat is dat, confronteren ? Waarmee wil ik geconfronteerd worden ? Wat moet een mens denken van artiesten als de tweeling LA Raeven, die hun videokunst betitelen als ‘esthetisch terrorisme’ ? Zelfs als ik mij niet verplaats om hun werk te bekijken, word ik ermee geconfronteerd door de polemiek die erover gevoerd wordt in de pers, telkens als hun werk publiek getoond wordt, zoals nu het geval is met Wild zone in het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem .

De Nederlands zusjes Liesbeth en Angelique Raeven (1971) werkten na hun opleiding (de ene is verpleegster, de andere studeerde aan de Antwerpse modeacademie) als assistente van respectievelijk de Amerikaanse fotografe Nan Goldin en modeontwerper Jean-Paul Gaultier. Zoals dat wel vaker met tweelingen gaat, konden ze niet gescheiden van elkaar leven. Nu wonen en werken ze al twee jaar samen. Ze zijn obsessioneel met elkaar bezig : wie is de beste, de perfectste ? De competitie leidt tot opzienbarende huiselijke twisten, vertellen ze zelf in interviews. Niet alleen hun competititieve tweeling-zijn, maar ook hun extreme magerzucht, om niet te zeggen anorexie, wordt door het duo tot kunstwerk verheven. De vraag of ze niet ziek zijn, stoort hen, ze vinden dat ‘irrelevant ‘.

Ze wegen samen geen tachtig kilo en gaan bij interviews en optredens zo ver dat ze het zuinig drinken van zorgvuldig gelijk afgemeten slokjes water of wijn en het knabbelen met hun tweeën aan één chipje opvoeren als een soort perfor- mance. Voor een van hun video’s deden ze een oproep in kranten naar meisjes die er “kinderlijk uitzagen, geen borsten hadden en ongewone eetgewoonten ontwikkelden”. De Engelse krant The Guardian weigerde die oproep trouwens. Dat werk zelf bestond erin dat de wrede selectie door het duo Raeven werd gefilmd, waarbij alle meisjes bijna naakt door hen gemeten werden en daarna één voor één afgekeurd en teleurgesteld naar een lege kamer werden gestuurd. De afwijzing en de vernedering verheven tot ritueel.

Lichaamskunstenares Orlan, die haar lichaam laat verbouwen in de aanwezigheid van publiek, vinden ze niet vér genoeg gaan. Ze vinden dat niet ‘heftig’ genoeg, zoals ze kortgeleden in Vrij Nederland vertelden. Heftig genoeg en de ultieme kunst is voor LA Raeven allicht jezelf uithongeren tot der dood. Weliswaar onder ‘relevante’ pretext van kritiek op de maatschappij met haar onwezenlijke schoonheidsidealen.

Over dit fenomeen worden bladzijden en bladzijden volgeschreven door kunstcritici die vooral niet willen melden dat die hele opvoering absurd is en van een decadent, leeg pseudo-intellectualisme dat al een tijdje overheerst in jonge kunst. Twee weekends geleden nog werd in het ICA (International Center for the Arts) in Londen de tentoonstelling Video Acts geopend, waar onder andere video’s te zien zijn van een vrouw die in haar buik kerft en van een koppel dat elkaar verrot slaat. Het laatste nummer van Benettons magazine Colors toont geslagen mensen, vermoorde mensen, van een door een artistieke lay-out opgepoetst, maar bijzonder gruwelijk realisme. Uiteraard zonder veel duiding. In naam van de vrijheid en de artistieke tolerantie moeten specimen als LA Raeven door critici en het hele artistieke circuit ernstig worden genomen. Dodelijke ernst is het. Beklemmende ernst.

Wie vragen durft te stellen bij dat soort gruwelijke, bellen blazende performances en over het waanzingehalte daarvan, wordt uitgekreten door het circuit. Want natuurlijk zijn artiesten als LA Raeven de talk of the town. Ze worden gevraagd in het lucratieve galeriecircuit over heel Europa.

De grote vrijblijvendheid onder het mom van het intellectuele engagement. De pose als levenshouding. Het artistieke martelaarschap. Ziek zegt u ?

TESSA VERMEIREN