Tineke Van der Eecken is méér dan juwelenontwerpster. Ze is ook sociaal geëngageerd, auteur, globetrotter én dochter van een bekende moeder. Alles samen de perfecte humus voor haar creaties.

We treffen Tineke Van der Eecken, op een van die zeldzame momenten dat ze nog eens in haar geboorteland verblijft, in het huis van haar moeder, politica Nelly Maes, in Sinaai. Ze leeft al vele jaren in het buitenland, iets wat zijn invloed heeft op haar creaties. “Ik ben altijd en overal op zoek naar fascinerende vormen in de natuur”, vertelt ze over de unieke stukken die van haar hand komen. “Dat kunnen parels, maar evengoed zaaddoosjes zijn, waar ik afgietsels van maak. Zo worden mijn ontwerpen kopieën van iets wat ik ergens gevonden heb. De vindplaats blijft er voor mij aan verbonden. Het verhaal dat eraan vast hangt, is me zelfs nog waardevoller dan het juweel op zich.”

Heel handig voor haar dat ze getrouwd is met een geoloog. Keert hij van een opdracht in pakweg Madagaskar terug, dan zitten er steevast wat stenen in zijn bagage. “Of een oud en authentiek pijlpuntje dat hij in de woestijn vond. Dat ik iets wat bijna verloren ging met een beetje gouddraad kan omvormen tot een sieraad dat van generatie op generatie kan overgaan, vind ik een prettige gedachte. Een sieraad is voor mij : iets precieus vasthouden.”

De reismicrobe zat er al van jongs af in bij Tineke Van der Eecken. “Ik was nog klein toen ik het gevoel kreeg dat België maar een heel klein deeltje van de wereld was.” Ze twijfelde niet toen ze als pas afgestudeerde criminologe met interesse in mensenrechten voor het Internationaal Arbeidsbureau in Burundi kon gaan werken. Dat ze met die stap in één beweging uit de schaduw trad van haar bekende moeder was meegenomen. In de afgelegen heuvels van het Afrikaanse land hielp ze de vrouwenemancipatie een handje. “Al was het terreinwerk, als je in dienst bent van zo’n internationale organisatie, sta je toch vrij ver van de realiteit. Die afstand tussen het lokale en het internationale vond ik heel bevreemdend. Een volgend Afrikaans project, het helpen opzetten van een netwerk van gemeenschapsschooltjes in Zambia, was veel meer bevredigend.”

Uitgerekend in Zambia leerde ze haar man Bert De Waele kennen, die daar als geo-loog actief was. “Als je in een vreemde omgeving leeft, is het toch wel comfortabel om iemand tegen te komen die hetzelfde referentiekader heeft. Anderzijds zijn we allebei avonturiers. Ik denk niet dat we nog in België zouden kunnen aarden.” De pijnlijke conclusie na negen jaar Afrika : “Je arriveert daar met al je idealisme en na negen jaar zie je dat op grote schaal de zaken achteruit in plaats van vooruit gaan. Aids, armoede : het wordt enkel erger.” Even leek het erop dat het gezin De Waele zich dan toch in Vlaanderen zou settelen, tot Bert het bericht kreeg dat hij met een beurs in Australië zijn doctoraat kon afwerken. Aanvankelijk tegen haar zin volgden Tineke en de twee kinderen hem naar Perth. Down under had ze immers niets om handen. “Maar zoals wel vaker moest ik in een luwte zitten om mijn leven een nieuwe wending te kunnen geven. Ik raakte betrokken bij een kunstencentrum in Perth en voor het eerst in twintig jaar nam ik weer een potlood vast.”

Ontwerpen en schrijven

De creatieve boost, gecombineerd met de samenwerking met een zilversmid uit Bali, dreef haar richting juwelenontwerpen. “Ik wou iets doen met ruwe kristallen die ik uit Zambia had meegebracht. Ik hield van hun natuurlijke, ongeslepen vorm.” Een eerste collectie en tentoonstelling genoten al meteen veel succes. Tineke leerde met koperdraad werken, tot vandaag een van haar favoriete materialen. “Uit een oude printer koperdraad recycleren en daar iets moois mee creëren, dat vind ik zo’n leuk idee. Ik schuim garages en magazijnen af om koper te recupereren.” Een koperen beha is een blijvende herinnering aan de periode in Australië. “Ik maakte er deel uit van een artistieke groep die Stitch & Bitch heette. We deden wat vrouwen over heel de wereld door de eeuwen heen doen : elke week samenkomen om bij een kopje thee iets te maken en ondertussen over koetjes en kalfjes te babbelen. Ook borsten en beha’s werden wel eens besproken, vandaar het idee voor dat ontwerp.”

In juni vorig jaar keerden Tineke en gevolg naar Europa terug. Het Engelse Nottingham is sindsdien hun (voorlopig) vaste uitvalsbasis. “Zo geven we de kinderen meer perspectief. Altijd weer vriendjes achterlaten wordt op den duur knap lastig. Heel gek : omdat we een tijdje terug op wereldreis gingen, misten ze bijna een heel trimester op school. Toch haalden ze op het einde van dat trimester betere punten dan voordien. Reizen moet dus een goede leerschool zijn.”

Intussen grijpt Tineke ook geregeld naar de pen, voor een journalistiek stuk over bijvoorbeeld aboriginals. Of voor Café Afrique, een boek over haar ervaringen in Afrika waarvoor ze nog een uitgever zoekt. “Ik heb nog een manuscript in de schuif liggen : Rooie Nelly, over mijn moeder en hoe de politiek in ons gezin kwam. Een verhaal dat ik kwijt moest. Ik werd vroeger altijd bekeken als ‘de dochter van’. Ik herinner me dat ik ocharme één foutje maakte op een examen. ‘Hoe kan dat nu, met zo’n moeder ?’, was de reactie. Mensen staan altijd klaar met commentaar. Dat is voor een kind niet evident.”

De combinatie van schrijven en juwelen maken, bevalt haar enorm. “Juwelen ontwerpen is meditatieve handenarbeid, schrijven is eerder een intellectuele inspanning. Het ene voedt het andere. Ik pendel constant tussen mijn studio en mijn bureau. Het zou véél gemakkelijker zijn om mezelf te marketen als ik me op één ding zou concentreren. Maar ik voel me als een kat : ik leid mijn zeven levens tegelijk. Voor anderen is het moeilijk om te volgen, maar voor mij vloeit alles netjes in elkaar over. Het is ook zo boeiend. Het leven biedt zoveel mogelijkheden , waarom zou je er maar één benutten ?”

Info : www.tinekecreations.be.

Door Peter Van Dyck I Portret Guy Kokken