In deze maandelijkse rubriek verdiept wijnkenner Frank Van der Auwera zich in de laatste nieuwtjes van de wijnwereld : over trendsetters en buitenbeentjes, oude en nieuwe appellations, spectaculaire veilingresultaten, tegenvallende of exploderende export en meer van dat.

Mensen Trouwen en drinken

Klaar voor een dosis wijnsocietynieuws ? Wat dacht u van Donald Trump, man die in zijn eigen biografie haast letterlijk suggereert dat zijn IQ vooral schuilt in zijn helmboswuivende haardos ? Onlangs gehuwd voor de derde keer, nu met het 34-jarige Sloveense ex-model Melania Knauss, dat uiteraard in een Dior-bruidskleed paradeerde en ongetwijfeld zeer gracieus knabbelde van hors-d’oeuvres die door chef Jean-Georges Vongerichten waren gecreëerd. Maar welke wijnen werden er nu geserveerd tijdens het feestje in Palm Beach, zo vroeg de democraat in mij zich af ? Mas-sa’s magnums 1983Crystal Champagne onder meer – prijsvork in de honderden euro’s -, die rechtstreeks uit de voorraadkelder van producent Roederer kwamen. Of nog : de bourgogne Marquis de Laguiche 2002, die in de VS recentelijk nog een 97/100-score kreeg en die werd opgediend door de nieuwbakken Trumps bij een gestoomde garnaalsalade met een champagnevinaigrette als tussendoortje. Prijskaartje : zo’n 365 dollar per fles. Maar voor u gaat vermoeden dat megatorenkeizer Trump de voeling met het volk heeft verloren : er werd ook een pauillac Château Lynch-Bages 1999 ontkurkt bij de geroosterde runderhaas die maar 65 dollar kostte ! Benieuwd hoe de Palm Beach-elite op zo’n armemensenwijn reageerde…

Propere hemden

De discussie geraakt soms oververhit en we willen ons zeker niet wagen aan stellingen als ‘vrouwen hebben gevoeliger proeftongen dan mannen’ of ‘mannen nemen wijn altijd te serieus’, maar één ding is wel duidelijk : het taalgebruik rond wijn is vaak héél macho gekleurd en daar hebben vrouwelijke wijnamateurs soms een hekel aan. Persoonlijk heb ik het, als man dan, heel lastig met proevers die over ‘mannelijke’ en ‘vrouwelijke’ wijnen wauwelen, net alsof god in hun brein een exclusieve robotfoto heeft gebrand van de objectieve eigenschappen van beide seksen.

Maar nu moeten we er wel over waken dat vrouwelijke proevers niet plots dezelfde blunders begaan en zich een ‘eigen taaltje’ gaan aanmeten. Zo is er in de VS – waar anders ? – een nieuwe wijngoeroe opgestaan. Naam : Leslie Sbracco. Zij beschrijft wijnaroma’s en -smaken consequent in termen van mode. De Amerikanen zijn er, zoals bij elke trend, met-een wild van. Maar is het sop de kool wel waard ? Zo is volgens Leslie de druivenvariëteit pinot noir “zoals satijn en zijde”, z infandel geurt naar “een lederen broek” en sauvignon blanc doet haar spontaan denken aan een “proper wit hemd”.

Deze wijncolumniste kreeg onlangs vrij podium voor een publiek van wijn- eigenaars tijdens de 31ste Annual meeting of the California Association of Wine-grape Growers ( CAWG), omdat die natuurlijk, beter dan wie ook, beseffen dat het vrouwelijke deel van de bevolking zowat tachtig procent van elke gespendeerde gezinsdollar uitgeeft. Volgens Leslie benaderen vrouwen wijn helemaal anders : “Vrouwen stellen mij andere vragen. Mannen vragen altijd naar scores en prijzen. Vrouwen stellen eerder life- stylevragen. Wij focussen op smaak en stijl, niet op klassementen of ratings. Bij vrouwen draait het allemaal om plezier.”

Twee kritische opmerkingen daarbij. Dat de doorsneevrouw van nature exacter kan proeven dan haar mannelijke partner, is larie. Ik heb al evenveel klungelende vrouwen boven de spuwemmer zien hangen als mannen. Alleen : er zijn nu eenmaal meer mannen dan vrouwen die aan wijndegustaties deelnemen en hun mening ventileren. Vrouwen bezitten doorgaans wel één groot strategisch voordeel op mannelijke consumenten : ze zijn veel meer vertrouwd met smaken, ingrediënten, geuren en met koken. Ondanks dubbele carrières, staan zij vaak nog exclusief in voor de bevoorrading (en aansluitende fornuizenarbeid) van hun gezin. Vandaar dat ze meestal ook meer feeling hebben, en dat ze meer geïnteresseerd zijn in de succesvolle match tussen glas en bord. Terecht.

Maar zijn deze ‘modeproeftermen’ nu zo vernieuwend als Leslie ons wil doen geloven ? Zelfs de grootste macho’s onder de wijnschrijvers spreken in hun proefcommentaren al decennia geregeld over fluwelige en zijdeachtige texturen, Russische/Marokkaanse lederimpressies, geuren van versgewassen linnen of, als het om vloeibare miskleunen gaat, over impressies van vuile sokken, nylonkousen, dissolvant of nagellak.

Momenten Pol Pot-port ?

Hoe dom en vooral ongevoelig kan een marketeer zijn in zijn/haar poging om méér flessen wijn te slijten ? Hééééél dom, als we het volgende verhaal bekijken. In Canada stond de voorbije weken de (aanzienlijke) Oekraïense gemeenschap (ruim 1 miljoen inwijkelingen) op haar kop, nadat er plots sherry en port van de Massandra Winery (uit Oekraïne) op de markt belandde. Met op het label de historische Yalta-foto, waarop president Roosevelt,Winston Churchill en Vadertje Stalin. Oekraïners en stalinisten leven namelijk al 60 jaar lang op voet van oorlog. Het wijnlabel past evenwel in een recente trend, waarbij ook in Europa fascistische iconen plots gepromoveerd worden en op het etiket van een grand cru verschijnen. Lubomyr Luciuk, de woordvoerder van de Ukrainian Canadian Civil Liberties Association, kon er in ieder geval niet mee lachen : “Natuurlijk wil ik niet dat Stalin wordt vergeten”, klinkt het bitter. “Ik wil integendeel dat hij precies heel goed herinnerd wordt als wie hij was : een massamoordenaar die genocide pleegde.” En hij vervolgt met gevoel voor understatement : “Ik kan toch niet aannemen dat Canadese wijndrinkers een Hitler-riesling, Pol Pot-port of Mao-merlot met open armen zouden verwelkomen ?” Die zit.

Terroir op de muur

In de wijnkunde is terroir, de magische driehoek tussen bodem, microklimaat en wijnstok, heilig. Steeds meer enologen speuren wereldwijd trouwens naar de ideale bodemtypes en percelen om deze perfect te laten passen met de eveneens juiste druivenkloon. Wie ooit een paar (vooral Franse) domeinen heeft bezocht, weet dat boer Jean-Jacques zijn terroir, dat op tien meter ligt van buur Pierre, altijd superieur acht en daar twee uur kan over doorbomen. Sommige wijnbouwers spreken overigens met meer affectie over hun bodem dan over hun partner. Maar voor de in Los Angeles opererende artiest Charlie Pieper gaat deze bodemliefde blijkbaar nog niet ver genoeg, want hij creëerde onlangs een eigen verfgamma onder de commerciële naam Napa Soils, waarin hij diverse fijngemalen grondsoorten uit deze bekende Californische wijnvallei verwerkt. Straks zijn er dus gegarandeerd terroir-geobsedeerde Amerikanen die hun living of keuken in Stag’s Leap of Carneros hebben geschilderd. What’s next ?

Markten Titanenprestatie

” We’re now No. 4 of wine exporters” : dat is de hoerakreet die de voorbije weken in Australische wijnkringen golft. En ze hebben gelijk, want Australië staat volgens de zopas vrijgegeven statistieken momenteel zonder discussie op 4 (met stip) in de hitparade van de grootste wijnexporteurs. Na Italië, Frankrijk en Spanje. In de commerciële campagne 2003-2004 slaagden de Aussies erin om fluitend 584,4 miljoen liter wijn, met een marktwaarde van 2,5 miljard VS-dollar naar het dorstige buitenland te verschepen. Een titanenprestatie, want buiten Chili is er geen enkel andere wijnnatie die zoveel van haar eigen druivennat uitvoert. Maar liefst 37 procent van alle in Australië geproduceerde wijn wordt overzee verkocht. Tussen haakjes : de Chilenen zijn op dat vlak proportioneel kampioen, want zij exporteren 54,6 % van alles wat ze op fles of in bulk produceren.

Gegeerd bij Britten en Amerikanen

Buiten exporttijger, is de Australische wijnbusiness ook een klimmer in een andere lijst, namelijk deze van grootste producent tout court : momenteel nummer 7. Die rangschikking wordt, ondanks de huidige afzetmalaise daar, nog steeds aangevoerd door Frankrijk.

In het hele exportsprookje van de Australische wijn loopt echter één boze wolf rond : de beperkte klantenkring. Het zijn immers vooral Britten en Amerikanen die als dorstige wolven de Aussie-etiketten kopen. Ze zijn respectievelijk goed voor 38 en 30 procent van de hele Australische wijnexport. Elke economiestudent zal u vertellen dat zo’n concentratie op langere termijn nefast is, want o zo kwetsbaar.

Nog een oorlog hier (Iran ? Noord-Korea ? Syrië ?), een Amerikaanse economie die eindelijk beseft dat ze schandalig diep in het rood staat of een dollar die verder zwalpt, en down under kan een hele druivenindustrie paniekaanvallen krijgen.

Er kleeft trouwens nog een bitter nasmaakje aan deze juichende cijfers. Het Australian Bureau of Statistics berekende dat, alhoewel er dus véél meer verkocht en verhandeld wordt in volumetermen, de gemiddelde prijs per liter verkochte wijn wél kromp. Met maar liefst 8,6 procent, ondanks het feit dat in deze referentieperiode de Australische dollar won ten opzichte van de Amerikaanse greenback. Ook op het thuisfront zelf merken Australische wijnfirma’s dat ze wel meer afzetten, maar beduidend minder winst binnenrijven : +3,7 % in volume, maar -6,1 % in waarde. Australiërs zijn ondertussen op wijngebied stilaan zelf stevige drinkers aan het worden. In de jaren 1930 consumeerden ze amper 3 liter per capita – over de tonnen bier zwijgen we zedig -, tegen nu ruim 26 liter. n

Frank Van der Auwera I Tekening Jan Vanriet

Vrouwen zijn niet van nature betere wijnproevers dan mannen maar ze bezitten doorgaans wel een strategisch voordeel : ze zijn meer vertrouwd met smaken, ingrediënten en geuren.

Er is, ook in Europa, een recente trend waarbij fascistische iconen plots op het etiket van een grand cru verschijnen.

Australië staat momenteel zonder discussie op vier in de hitparade van de grootste wijnexporteurs, na Italië, Frankrijk en Spanje.