In deze maandelijkse rubriek verdiept wijnkenner Frank Van der Auwera zich in de laatste nieuwtjes van de wijnwereld : over trendsetters en buitenbeentjes, oude en nieuwe appellations, spectaculaire veilingresultaten, tegenvallende of exploderende export en meer van dat.

Mensen Donderpreek

We beginnen deze aflevering met een éminence grise. De Steek-Uw-Nek-Eens-Uit-Trofee voor 2004 gaat wat mij betreft op de valreep naar de 71-jarige Giacomo Tachis, één van Italiës meest gewaardeerde wijnmakers. Bijna op zijn dooie eentje heeft hij de voorbije 25 jaar de moderne enologie belichaamd én geïntroduceerd in La Bella Italia. Hij is onder meer de peetvader van de zogeheten super-Toscanen als Sassicaia, Tignanello en Solaia, exclusieve, vaak succulente maar tevens peperdure cru’s die buiten de klassieke appellaties gingen werken, omdat ze qua druivenmix of eikgebruik de spelregeltjes niet klakkeloos volgden.

Maar op zijn oude dag is zijn strijdvuur blijkbaar nog verre van geblust, want op een recent diner in Firenze, ter gelegenheid van de uitreiking van de Vini di Toscana 2004-prijzen, verraste hij vriend en vijand met zijn kwaaie tafelspeech. Eerst schetste hij een vrij kritisch beeld van de Italiaanse wijnscene, die onlangs een pak acquisities van historische Toscaanse domeinen door buitenlandse investeerdersgroepen te slikken kreeg. Op termijn een gevaarlijke evolutie, zo waarschuwde Giacomo : “Het risico is reëel dat er nog meer kwaliteitsdomeinen overgaan in handen van concurrenten, die enorm sterk zijn op het vlak van sales en marketing en bovendien over veel meer financiële middelen beschikken. Maar als ze onze domeinen opkopen, moeten ze wel blijven werken in de juiste spirit en mentaliteit, want anders zullen ze slechts puur fysiek onze topmerken bezitten. Zij kunnen ons immers nooit kloppen op het vlak van onze wijncultuur, die ze meestal niet bezitten.”

Geldgieren

Straffe uitspraken met een bijgeurtje van Eigen Druiven Eerst, maar toen sloeg hij écht spijkers met koppen. Alhoewel Tachis zelf de super-Toscanen hielp creëren, meestal samen met Marchesi Antonori, vindt hij dat deze wijnen door hun opgeblazen prijsbeleid mee verantwoordelijk zijn voor de actuele wijncrisis in Italië. Zo schommelt de detailprijs voor de Sassicaia 2000 momenteel rond de 130 euro en moet op restaurant zeker 200 euro worden betaald, berekende Tachis zijn publiek voor, dat met rode oortjes luisterde naar de fulminerende druivenprofeet. “Maar deze wijnen, waarvoor ik als consultant word aangetrokken, verlaten nooit ofte nooit de kelders aan zulke waanzinnige prijzen”, klonk het. “De correcte prijs voor de Sassicaia ligt mijns inziens eerder tussen 30 à 40 euro in de winkel. Maar tja, rond domeinen als Sassicaia cirkelen er tegenwoordig veel gieren.” En concludeert hij droogjes : “De prijsniveaus voor veel Italiaanse topwijnen zijn overdreven. Als ik een klein fortuin moet neertellen voor een fles wijn, dan pas ik liever.” Iedereen meegeluisterd, ook in de Belgische handel en horeca ?

Langs de kassa

Een sprongetje dan maar over de Atlantische Oceaan. Waarschijnlijk hebt u de hele overnameopera niet op de voet gevolgd, maar dat de Mondavi Corporation, een van de boegbeelden van de Californische wijnindustrie, nu in handen is van die andere gigant Constellation Brands, raakt zoetjesaan wel bekend. Maar denk nu niet dat de Mondavi-clan daar veel tranen over zal laten, ondanks het prestigeverlies.

Toch zeker niet de zonen Michael en Timothy, die bij de voorafgaandelijke herstructureringsronde reeds ontslagen waren, maar daar uiteraard geen boterham minder om moeten eten. Beide heren ontvangen straks niet alleen hun deel van de cheque van 400 miljoen dollar die Constallation Brands puur aan de familie voor hun aandelenpakket betaalt – de totale overnamesom ligt stukken hoger -, maar de voormalige CEO’s kregen elk nog eens een gouden handdruk ter waarde van 1 miljoen dollar. Plus een vloeibare bonus, want jaarlijks houden Michael en Timothy recht op vijftig gratis kisten wijn uit de Mondavi-stal of twaalf flessen per week. Zo zie je maar : het Mattheus-effect (wie veel heeft, zal proportioneel ook veel krijgen) is springlevend, ook in de wijnwereld.

Momenten Schorpioen en sauvignon

De smakenoorlog tussen glas en bord – the right bottle at the right food – houdt iedereen in de ban, vooral de gemiddelde amateur zonder veel proefervaring. Want wanneer de gekozen fles als een tang op een varken staat, keldert meteen het tafelplezier. Maar ik geef grif toe : op de vraag wat men het best serveert bij gegrilde schor- pioen met kruidenkaas en witloof bleef ik ook even monddood. Mijn collega Dan Clarke weet het antwoord nu wel, want hij werd onlangs uitgenodigd in de Explorers Club van San Francisco voor een avontuurlijke lunch. Op het menu stonden onder meer alligator, schorpioen en ratelslang. Een keer ‘iets anders’ dan kalkoen, tong of rosbief.

Als u ooit de behoefte voelt om uw gasten te verwennen met een bordje schorpioen : de sommelier van dienst suggereerde een grassige, zesty sauvignon blanc, terwijl Dan Clarke zelf de smaak van het in de oven gebakken pantserdiertje veeleer vergeleek met gerookte bacon en eigenlijk een (rode) fruitgedreven pinot noir als begeleider verkoos. Dezelfde pinot die onder meer prima harmonieerde met de volgende schotel : de krekels in peperjelly en roomkaas. En voor het geval uw partner vanavond nog twijfelt aan de flessenkeuze : de gesauteerde en met rozemarijn geparfumeerde ratelslangcakes voelden zich û aheum û ‘kiplekker’ bij een steviger eikgelagerde chardonnay. Vergis u dus niet tijdens het volgende familiedineetje.

Wijncommando op pad

Wordt wijnterrorisme de nieuwste trend in Frankrijk ? Na de Geheimzinnige Elzas-snoeier, die reeds duizenden wijnstokken op drie domeinen verknoeide, kreeg een maritiem bedrijf in Sète (Hérault) in de nacht van 12 op 13 december jongstleden bezoek van een heus commando. Dat vernietigde naar schatting zo’n 35.000 hectoliter wijn van diverse origines (Spanje, Italië,…) die gestockeerd lag in een dertigtal kuipen. De wijn werd uitgegoten in het havenwater en over de spoorrails. Op een van de cuves waren met een verfbom graffiti gespoten die het ‘waarom’ van deze dwaze actie verduidelijken : “Importations, non, Cav.”

Een bizarre en verfoeilijke manier om zo de wijncrisis in Frankrijk te bezweren, die uiteraard veel kleinschalige producenten momenteel zwaar treft. Zoals te verwachten was : van de daders nog steeds geen spoor.

Markten Wodkaduct

Dat in sommige landen bij Ivan of Kalinka Modaal de drang naar alcohol enorm groot is en tegelijk een zwarte inkomstenbron vormt voor maffiosi, is al langer een publiek geheim. Maar twee recente berichtjes in de vakpers leken me toch veeleer uit een Amerikaanse actiefilm te komen dan op waarheid te berusten. Zo konden de grenswachters in Litouwen hun ogen niet geloven toen ze plots een drie kilometer lange pijplijn ontdekten die ondergronds richting Wit-Rusland liep. Op zich niet ongewoon, maar wél toen bleek dat deze al jarenlang in gebruik was om ‘zwarte’ alcohol te vervoeren vanuit Wit-Rusland. Het ging om een plastic tube die op enkele centimeters diepte was ingegraven, op haar parcours diverse autowegen kruiste en parallel langs een rivierbedding liep tot vlak bij het huis van een Litouwer. Die man zorgde dan voor de binnenlandse distributie van deze nagemaakte wodka tegen een prijs die uiteraard een stuk beneden het wettelijke prijsniveau lag. Zijn zaakjes draaiden vooral op hoger toerental sedert de toetreding van Litouwen tot de Europese Unie, omdat toen het prijskaartje voor ‘witte’ wodka gevoelig de hoogte inschoot door alle Europese taksen. De Litouwse overheid moest trouwens schoorvoetend bekennen dat deze vondst geen unicum was. In nauwelijks twee jaar tijd was dit al de vierde wodkaduct die was blootgelegd.

From Russia with Love

Alsof de duivel ermee gemoeid was, kregen hun Estse collega’s onlangs eenzelfde dossier op het bureau gedeponeerd. Patrouillerende douaniers ontdekten op hun beurt per toeval een pijplijn die eveneens werd gebruikt voor wodkatrafiek tussen Rusland en Estland. Dit bouwwerkje was weliswaar slechts een bescheiden één kilometer lang, maar liep wel onder een meer door en kon moeiteloos drie ton illegale Russische (én goedkopere) alcohol per dag importeren. Belastingtechnisch scheelt dat natuurlijk een aardige slok op een borrel.

Frank Van der Auwera I Tekening Jan Vanriet

Wijncoryfee Giacomo Tachis : “De prijsniveaus voor veel Italiaanse topwijnen zijn overdreven. Als ik een klein fortuin moet neertellen voor een fles wijn, dan pas ik liever.”Een drie kilometer lange pijplijn vervoerde jarenlang illegaal alcohol van Wit-Rusland naar Litouwen.Op de vraag wat men het best serveert bij gegrilde schorpioen met kruidenkaas en witloof bleef ik ook even monddood.