In deze maandelijkse rubriek verdiept wijnkenner Frank Van der Auwera zich in de laatste nieuwtjes van de wijnwereld : over trendsetters en buitenbeentjes, oude en nieuwe appellations, spectaculaire veilingresultaten, tegenvallende of exploderende export en meer van dat.

MENSEN What’s in a (wine) name ?

In Groot-Brittannië is het dé trend in een bepaalde middenklasse : nieuwgeborenen een op wijn geïnspireerde doopnaam geven. Na het recente succes van Chardonnay als meisjesnaam – voortbordurend op de Britse tv-serie Footballers’ Wives – of het al langer populaire Margaux, worden tegenwoordig zelfs bizarre namen als Richebourg en Echézeaux, naar de grand cru uit Bourgogne, aan de burgerlijke stand doorgespeeld. En aanvaard. Chardonnay blijft echter volgens de officiële statistieken het populairst. Of het effect van zo’n ‘originele’ doopnaam ook standhoudt in de tijd, valt te betwijfelen. Een schoolvoorbeeld : toen Margaux, de kleindochter van Ernest Hemingway haar drankprobleem probeerde te temmen en alle alcohol definitief afzweerde, veranderde ze meteen ook de schrijfwijze van haar naam in Margot. Benieuwd hoe de nieuwbakken wijnnamen straks worden herschreven, als de slachtoffers volwassen worden. Zijn ze dan nog wel zo fier wanneer op hun identiteitskaart een voornaam prijkt van een cru die 150 à 200 euro waard is ?

Pinotage haalt de ruimte niet

Het is dan toch op het laatste nippertje mislukt. De excentrieke wetenschapper en schatrijke ruimtetoerist Greg Olsen is er niet in geslaagd stekken van de pinotage-druif mee te nemen naar het International Space Station (ISS) en daar te kijken hoe ze zich ontwikkelen in een zwaartekrachtloze omgeving. De stekken waarmee hij wou experimenteren werden speciaal ontwikkeld door KWV Vititec, de plantverbeteringsdivisie van de grote Kaapse wijnholding KWV. Greg wou ze in een speciaal hoekje van het ruimtestation planten, in de hoop dat ze op de duur ooit vrucht zouden dragen. Waarom de pinotage uiteindelijk niet mee de lucht werd ingeschoten ? Officieel : wegens overgewicht. De bagage van onze ruimtetoerist zat namelijk tjokvol, wat enigszins verwonderlijk is als we bedenken dat Olsen 20 miljoen dollar afdokte voor deze trip. Het is tussen haakjes niet de eerste keer dat plantaardig materiaal mee de ruimte in ging (of moest in gaan). Al in 1971 tijdens de Apollo 14-maanmissie, nam astronaut Stuart Roosa vijfhonderd boomzaadjes mee, die bij hun terugkeer op aarde over heel de VS werden verspreid. Eén van de bomen die uit zo’n astronautenzaadje groeide, staat zelfs in de tuin van het Witte Huis.

MOMENTEN Dorstige douaniers

Een berichtje dat enigszins door de mazen glipte, maar dat toch een nieuw licht werpt op de term ‘grensverleggend’. Franse douaniers worden ervan beschuldigd dat ze een paar jaar geleden een handje hielpen om meer dan 200.000 flessen wijn te verdonkeremanen tijdens een fraudeonderzoek. De douanebeambten confisqueerden toen immers ‘een aanzienlijk volume’ wijn uit de kelder van de cru bourgeois Tour Seran in 1999, in het kader van een fraudezaak waarbij onder meer met etiketten werd geknoeid. Maar toen onlangs de documenten terzake boven water kwamen in de lokale rechtbank, ontdekten advocaten van de beschuldigde partij – de vorige eigenaar van het kasteel – dat er een serieus ‘zwart gat’ schuilde in de aantallen : maar liefst 215.237 flessen, voor een totale waarde van 800.000 euro, waren plots foetsie in het dossier. De advocaten trokken meteen in de aanval en suggereerden dat de douaniers een aardig zakcentje hadden bijverdiend. “We kunnen het nog enigszins begrijpen als er een discrepantie van pakweg 10.000 euro optreedt in zo’n dossier, maar 800.000 euro verschil lijkt ons toch te sterk”, zo klonk het. De verdediging eist nu de volledige tegenwaarde van 800.000 euro terug van de autoriteiten in Bordeaux.

1085 dollar voor 1 fles

De duurste Australische veilingwijn – althans voor een gloednieuwe oogst in primeur – werd in oktober afgehamerd : de 2004 Penfolds Bin 60A Cabernet Sauvignon Kalimna Shiraz uit Coonawarra kostte de nieuwbakken eigenaar immers 6507,24 VS-dollar voor zes flessen, wat neerkomt op welgeteld 1084,54 dollar per fles. De rijke geluksvogel zal echter nog tot 2007 moeten wachten voor zijn vloeibare juweeltjes, die nu nog op eiken vaten verblijven, definitief gebotteld en door Penfolds geleverd worden.

www.aroma

Dowloaden we straks niet alleen muziek, films, foto’s, maar ook geuren van het internet ? Een filiaal van de Japanse telecomgigant NTT Communications lanceerde immers onlangs een downloadservice voor aroma’s. Het systeem reconstrueert lokaal, bij de gebruiker, het op het pc-scherm geselecteerde parfum via de data die langs het netwerk worden gezonden. Toch is dit geen kersvers concept, want jaren geleden al experimenteerde een lab van France Telecom met een virtuele aromadoos voor wijnliefhebbers. Dat vrij omslachtige systeem bestond uit een ‘aromatische’ cd-rom die werd gekoppeld aan een (oerlelijke) machine met geurtubes, waarmee allerlei basisaroma’s van wijnen werden opgeroepen. Een megasucces is het evenwel nooit geworden, zelfs niet bij de technologieverslaafde Japanners.

MARKTEN Nucleaire cru ?

Volgens de vakliteratuur kan er maar kwaliteitswijn worden gemaakt met druiven die groeien tussen de 30ste noordelijke en 50ste zuidelijke breedtegraad. Steeds vaker worden nu ook stokken op ‘ongewone’, doorgaans exotische plekken geplant (China, Thailand,…), maar zelfs deze locaties konden altijd nog refereren aan hun ‘globale’ ligging tegenover bekende – Franse – wijnappellations. Eén van de meest bizarre locaties tot nu toe is echter West-Finland, dat toch grosso modo op dezelfde breedtegraad ligt als Alaska, waar de bodem regelmatig diep bevroren is. Niet bepaald de geliefkoosde bodem voor wijndruiven, maar ene Jukka Huttunen laat dit niet aan zijn hart komen. Hij legde een wijngaard aan in de nabijheid van de koeltorens van een nucleaire energiecentrale. Hij is er namelijk heilig van overtuigd dat zijn wijnstokken sneller rijpen dankzij het (warme en niet-radioactieve) koelwater van de centrale. Jukka sleutelt al van 2000 aan dit project en zal dit jaar zo’n 80 flessen afleveren. Productie die tot nu toe exclusief wordt ontkurkt in de plaatselijke kerncentrale tijdens feestjes.

Zes types wijndrinkers

Bestaan er effectief identificeerbare types wijnconsumenten of is het alleen maar een natte droom van marketeers, die permanent ijverig speuren naar nieuwe afzetniches en targets ? Een poging tot klassering werd onlangs ondernomen door Constellation Wines U.S. Ruim honderd vragen werden voorgelegd aan zo’n 3500 (Amerikaanse) wijnconsumenten in het kader van de studie Project Genome : Understanding the DNA of the Premium Wine Consumer. Statistisch werden de respondenten in zes drinkerscategorieën verdeeld: de zogeheten ‘enthousiastelingen’ met een degelijke basiskennis (12 %), de heel trendgevoelige image seekers (20 %), de waardebewuste savvy shoppers (15 %), de vrij ‘koppige’ traditionalisten (16 %), en de – typisch voor de VS – ’tevreden white zinfandel sippers’ (14 %, white zinfandel houdt zo’n beetje het midden tussen rosé en halfzoete wijn). De grootste groep vormen de ruim 23 % completely overwhelmed consumenten, occasionele wijndrinkers die door het bos geen boom meer zien. De basisboodschap van deze studie ligt voor de hand : wie in deze marktmoeilijke tijden écht wijn wil verkopen, moet erover waken dat in zijn rekken voldoende wijn ligt die appelleert aan elk van deze zes consumentenfamilies. Terwijl de conclusie net zo goed kan klinken : kies liever een duidelijke doelgroep en selecteer de flessen én je etiketteninformatie in functie daarvan consequent, want Jan & alleman kan je toch nooit plezieren met één flessenaanbod.

Alcopops niet langer cool

Eén van de grote kopzorgen van de wijnindustrie is dat veel jonge consumenten zich liever laten verleiden door alcopops of FAB’s (flavoured alcoholic beverages) dan door een glas eerlijke wijn. Deze met alcohol versterkte softdrinks en hun relatief lage alcoholdosis (rond 5°) mikten immers op jongere drinkers, vooral de zogeheten 20-somethings. Met aanvankelijk enorm succes : in Groot-Brittannië dronken op het commerciële hoogtepunt twee derde van de 16-jarige (of oudere) jongens en de helft van de meisjes geregeld deze ‘versterkte limonades’. Sommige regelmatige drinkers bleken zelfs maar elf jaar oud.

Een nieuwe Britse studie van Mintel suggereert echter dat alcopops nu definitief hun coole imago verloren hebben in de doelmarkt van 18- tot 34-jarigen. De verkoop kromp de voorbije drie jaar met zo’n 22 procent. De verklaring : too expensive for what they are.

De meeste jongeren zijn echter niet overgestapt op wijn, maar dumpen massaal hun alcopops voor échte cocktails, dus straffer spul. Mintel verwacht echter dat in de toekomst ook zogeheten hybride drankjes deze jongerenniche zullen veroveren, namelijk laagalcoholische producten die FAB’s succesvol mengen met andere drankjes. Eén van die hybride producten werd reeds gecommercialiseerd door Constellation Brands, die een gloednieuwe generatie alcopops ontwikkelde door wijn te mixen met natuurlijke fruitsmaken, onder de naam Arbor Mist. Momenteel is het al de nummer één wijnfruitdrank in de VS.

Door Frank Van der Auwera / Tekening Jan Vanriet

Frank Van der Auwera

Chardonnay blijft volgens de officiële statistieken de populairste op wijn geïnspireerde meisjesnaam.

Eén van de bomen die uit een ‘astronautenzaadje’ groeide, staat in de tuin van het Witte Huis.

Jaren geleden al experimenteerde een lab van France Telecom met een virtuele aromadoos voor wijnliefhebbers.

EEn van de meest bizarre wijnbouwlocaties is West-Finland, waar Jukka Huttunen een wijngaard plantte nabij een nucleaire energiecentrale.

Een gloednieuwe generatie alcopops mixt wijn met natuurlijke fruitsmaken.