Eenvoudige wijnen die geen pijn doen in de portemonnee. Daar willen we het over hebben in deze rubriek. Château Simple, wijn voor beginners, die ook de kenners wel bevalt. Deze week : port.

In Portugal mag men dan wel juichen : in 2000 werden 130 miljoen flessen port geëxporteerd, ter waarde van 80 miljard escudo’s, en voor een gemiddelde literprijs van 4,33 euro bij vertrek in Portugal. In werkelijkheid schuilt achter deze cijfers grote miserie. Want een derde van de flessen ging als ‘etiketportwijnen’ het land uit, dat zijn flessen waarbij de invoerder zijn eigen naam en eigen etiket op de fles mag zetten, en dat voor een gemiddelde prijs van 3,18 euro per liter. De ‘echte’ port vertrok voor een gemiddelde prijs van 4,83 euro per liter. In België is de situatie nog slechter : de goedkoopste, namelijk de etiketport, komt bij ons binnen voor 2,87 euro per liter. En Frankrijk, Nederland en Duitsland vallen voor nog goedkoper spul.

Maar de etiketportwijnen zijn niet de enige ziekte. Slechts een flinke 10 procent van de enorme portplas die uit Portugal vertrekt is van het ‘speciale type’ : de betere port. Onder deze naam horen de betere portwijnen met jaarmerk thuis, zoals de Late Bottled Vintage (LBV, 34,6 %) ; de verouderde Tawny (28,4 %) met de verouderingsduur op het etiket, bijvoorbeeld 20 years old ; de Vintage Character (22,2 %), de Vintage (11,1 %) en Colheita (3,7 %) van een specifiek vintage-jaar maar op vat verouderd. Van al de portimporterende landen kiezen de Belgen het minst voor deze speciale types : amper 2,7 procent van wat bij ons binnenkomt.

De rest van de portzee is vaak niets anders dan banale, alcoholrijke, zoete drank met de naam ruby of tawny op het etiket : de ‘courante types’. Ruby zou moeten verwijzen naar de frisse robijnachtige kleur van jonge port en tawny naar de kleur van op vat verouderde port. In de meeste gevallen wordt de getaande kleur verkregen door bijmengen van witte port en is van veroudering helemaal geen sprake.

België behoort samen met Nederland en Frankrijk tot de grootste portverbruikers. Meer dan de helft van de gehele portproductie komt naar deze drie landen. In België alleen al belanden 34.000 kisten speciale types, 244.000 kisten wit, 527.000 kisten ruby en 449.000 kisten tawny. Frankrijk ziet port vooral als een product voor de keuken (evenals madera), Nederland gaat altijd voor het goedkoopste. In België is er een historische reden voor het portsucces : de wet Vandervelde (1919) op de beteugeling van het alcoholgebruik, associeerde port niet met dronkenschap. De arbeider moest voor dronkenschap behoed worden, maar een ‘porto’tje’ bestellen in een café was, zelfs voor dames, oké.

Men kan met grote zekerheid voorspellen dat de dagen van de simpele alcoholvehikels geteld zijn : de ‘drinkende wereld’ kiest voor ‘minder maar beter’. De consumptie van banale tafelwijn is in Frankrijk met 100 liter per hoofd gedaald op nauwelijks tien jaar tijd (van 140 liter naar 40 liter) en alles wat wegviel is simpele tafelwijn. Hetzelfde lot is voor het courante type van port weggelegd. De portrevolutie kan niet lang meer uitblijven.

Toch even kijken wat in het glas komt. Om te beginnen vertonen alle stalen een verse kleur van ‘verdunde ruby’. De Offley, die volgens het Nederlandstalig tegenetiket “meerdere jaren op eikenhouten vaten” heeft gerijpt, heeft zelfs de meest uitgesproken ruby-kleur.

Domecq, Fine Tawny Port

Volgens het Engelse tegenetiket is deze port matured in oak casks. De neus is van vers fruit, maar de smaak is redelijk fris en niet te zoet met goede lengte. Wat storende karameltoets, jammer. (Colruyt : 6,42 euro).

Offley Tawny Porto, matured in wood

Neus van wat getemd fruit. De smaak is rond maar niet te zoet met mooie tannines. Zuiver van concept. (Carrefour : 5,85 euro).

Cruz Port, fully matured in oak casks

Op het Nederlandse tegenetiket wordt gemeld dat hij gerijpt zou zijn op ‘eiken fusten’ maar de neus is er in elk geval een van vers fruit ; de smaak is wollig vet, kort en zoeterig. Oninteressant. (Delhaize : 6,35 euro).

Taylor’s Special Tawny port

Volgens het Engelse tegenetiket : matured in large oak vats. De versheid van de neus is inderdaad een beetje getemd en ook in de smaak is een hint van verre tawny. Simpel product. (Colruyt : 5,67 euro).

Aguilar Tawny Port

Neus van vers en een smaak van dun zoet en banaal. Oninteressant. (Delhaize : 4,99 euro).

Dow’s Fine Tawny Port

Op het tegenetiket staat in drie talen (geen Nederlands) een verhaaltje over de Symington-familie. De neus is wat getemd met een aanzet van hout en ook de smaak is wat door hout gestuurd met redelijk frisse zuren. De meest ’tawny’ van de reeks. (Carrefour : 5,53 euro).

Besluit : de porto’s zijn beter dan verwacht en zeker beter dan enkele jaren geleden. Zou het kunnen dat men in Portugal de druk van de komende portrevolutie aanvoelt ?

herwig van hove