Eenvoudige wijnen die geen pijn doen in de portemonnee. Daar willen we het over hebben in deze rubriek. Château Simple, wijn voor beginners, die ook de kenners wel bevalt. Deze week: Merlot.

De AOC-regeling ( Appellation d’Origine Contrôlée) bestaat nog niet zo lang. Pas vanaf 1930, toen de wijnboeren in heel Frankrijk, en vooral in de Bourgogne, in opstand kwamen omdat op grote schaal ‘valse’ bourgogne werd verkocht, werd een systeem van originegarantie opgezet. Baron Leroy, afkomstig uit een van de grote bourgognefamilies, ligt aan de oorsprong van het AOC-systeem en zijn nagedachtenis wordt nu overal gehuldigd. Maar destijds was het principe zeker niet algemeen aanvaard: het systeem garandeert helemaal geen kwaliteit. De Belgische wijnhandel bijvoorbeeld, heeft er zich toen hevig tegen verzet en eiste nog een hele tijd het recht op om à la façon de Bourgogne te mogen werken. In wezen beveiligt het AOC-systeem de wijnboeren, maar niet de consumenten. Vele op landbouw steunende kwaliteitsproducten doen het zonder origine contrôlée: cognac, port, whisky, champagne, bier… Bij deze grootschalige producties gebeurt de commercialisering volgens een eigen kwaliteitsschaal, binnen een bepaalde huisstijl, en met als voornaamste parameter dikwijls de lagerduur. Met een etiket Taylor’s 20 years old kan men zich aan de krachtige Taylor’s stijl verwachten onder de vorm van een tawny die 20 jaar op vat werd verfijnd.

De Franse wijnwereld is echter dermate op de AOC gefixeerd dat ze de appellation als enig definiërend element op het etiket wil zien en dat bijkomende vermeldingen verboden zijn. Zo mag op het etiket van witte wijn met een AOC uit Bourgogne niet vermeld worden dat de druivensoort chardonnay is. Voor alle wijnlanden buiten Frankrijk is dat onbegrijpelijk want de druivensoort wordt als meer bepalend ervaren dan de naam van een akker ergens in Bourgogne.

Internationaal verloopt de marketing van een wijnproduct dus via de vermelding van de druivensoort op het etiket. Frankrijk past dat alleen toe voor niet AOC-wijnen: tafelwijnen en ruim een derde van alle Vins de Pays. Ze worden zelfs speciaal van één enkele soort gemaakt, men noemt ze soortwijnen ( vins de cépage). Zo verwacht men van merlotwijn dat hij zacht-fruitig is, maar de expressie van een druivensoort in het glas is dan weer in hoge mate afhankelijk van de opbrengst per wijnstok. Het vermelden van de druivensoort garandeert dus ook niet helemaal het type wijn dat men mag verwachten.

Het pronken met edele druivensoorten op het etiket bij niet-Franse wijnboeren is trouwens ook niet zuiver informatief. Overal ter wereld werden de grote Franse druivenrassen aangeplant om wat van de glans van de grootste Franse AOC’s mee te pikken. Chardonnay verwijst naar witte bourgogne, cabernet sauvignon naar bordeaux, pinot noir naar rode bourgogne, syrah naar Hermitage en de merlot van vandaag naar Pomerol.

Cabernet sauvignon mag dan al aan bordeaux doen denken, toch is merlot in Bordeaux veruit de belangrijkste druivensoort: 40.000 hectaren zijn ermee beplant en ‘slechts’ 25.000 met cabernet op een totaal van 96.000 ‘rode’ hectaren. Merlot is de meest succesvolle druivensoort overal ter wereld.

Merlot 1997, Région de Yambol, Bulgarije, mise Delhaize.

Goede kleur met een nuance van rijp. Speciale fruitneus met een exotische component, wat weg van het simpele rode fruit. De smaak vogt volkomen de neus. Een type. (Delhaize: 119 fr.)

Merlot 1998, Valle Central, Chili, mise Delhaize.

Goede kleurconcentratie met een nuance van rijp; goede eenvoudige fruitneus met een lichte exotische nuance, maar de smaak is anoniem bitter zonder charme. Stugge wijn. (Delhaize: 148 fr.)

Santa Rita Merlot 1998, Chili.

Goed geconcentreerde kleur met een nuance van volrijp. Breed openplooiende neus van rijp fruit, ook in de diepte, en een goede smaak met structuur en charme samen. Ernstige wijn. (GB: 169 fr.)

Merlot 1994, Lovico Suhindol, Bulgarije.

Normale kleurconcentratie met een frisse nuance, maar een neus van oud hout, helemaal secundair en zonder finesse, past niet in de reeks. De smaak heeft iets structuur maar drijft op een eenvoudige bitter-zuurbalans. Eindigt wat schraal. (GB: 155 fr.)

Merlot 1998, Lontue Valley, Chili.

Normale kleurconcentratie met een frisse nuance. Frisse wat puntige fruitneus maar een alcoholdominante smaak, koppig en bitter. (GB: 189 fr.)

Merlot 1998, Vin de Pays d’Oc, mise Delhaize.

Goede kleurconcentratie met een rijpe nuance. Eenvoudige correcte fruitneus zonder diepte. Simpele, smakelijke zomerwijn, wat alcoholisch. (Delhaize: 107 fr.)

Merlot 1998, Colchagua Valley, Chili.

Goede, ernstige kleur met volrijpe nuance. Edele neus met fruit maar ook complexiteit van kwaliteitsdruiven en zonder hout. Geconcentreerde smaak, iets stug maar vol ernst. (Delhaize: 199 fr.)

Merlot 1998, Les 7 Soeurs, Vin de Pays d’Oc.

Goede, frisse kleur. Iets flauwe neus, absoluut zonder diepte en een simpele smaak zonder structuur en met een flauw dun einde. (GB: 129 fr.).

Volgende aflevering in Weekend Knack van 27 oktober: Beaujolais.

Herwig Van Hove