In de VS kocht ik dit bord voor 30 dollar. Het is Brits aardewerk, want op de achterkant staat er ‘Peoney-Wedgwood-Etruria England'”.

Dit schoteltje maakt deel uit van een servies dat in de vorige eeuw gemaakt werd in de fabriek van Josiah Wedgwood in Stoke-on-Trent in het Engelse graafschap Staffordshire. De Engelse ceramiekindustrie maakte vanaf de tweede helft van de 18de eeuw – vanaf de industriële revolutie – tot diep in de 19de eeuw een enorme evolutie door, van een artisanale productie tot een hypermoderne industrie. Sinds 1770 overspoelde de Engelse ceramiek heel Europa en de VS. Het vrij goedkope en perfect afgewerkte serviesgoed kende zo’n succes dat alle artisanale ceramiekbedrijven de deuren sloten. Dit succes lag ook aan de basis van de teloorgang, eind 18de eeuw, van de Delftse aardewerknijverheid. Rond 1840 wordt de Britse suprematie afgezwakt, omdat er op het vasteland nieuwe bedrijven het daglicht zien die op een gelijkaardige manier sier- en serviesgoed maken. In België was dat onder meer de fabriek van Boch in La Louvière, in Nederland het bedrijf van Petrus Regout.

Maar: terug naar Josiah Wedgwood, die min of meer aan de basis lag van de industriële ceramieknijverheid. Hij was een telg uit een pottenbakkersgeslacht. In 1762 ontmoette hij een koopman: Thomas Bentley die dol was op de kunst uit de Oudheid. Hij nam Wedgwood op sleeptouw, die wat later een nieuwe fabriek bouwde met directeurswoning en arbeidershuizen, die hij Etruria noemde. Dat verklaart een deel van het merkteken. Wedgwood experimenteerde met kleisoorten en glazuren, en ontwikkelde veel nieuwe soorten ceramiek, waaronder de beroemde creamware, een roomkleurige en zachtgebakken ceramiek. Dit bord is ook van een soort creamware gemaakt, maar het is al wel een 19de-eeuwse versie die toch licht anders van samenstelling is. Deze ceramieksoort leent zich goed voor drukdecoraties. Dit was omstreeks 1870 een zeer moderne schotel die gedeeltelijk machinaal werd vervaardigd. Peoney is de naam van het decor: bedoeld wordt ‘pioenrozen’. Dertig dollar voor één schotel is duur, maar volledige serviezen in deze stijl zijn ook in verhouding tot een enkel stuk prijzig. Het is geheel verklaarbaar dat dit schotelgoed ook in Amerika te vinden is, waarnaar het massaal werd uitgevoerd.

Piet Swimberghe

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content