Zoveel is er om je over te verontwaardigen dat je op den duur over niets nog verontwaardigd kunt zijn. In eenzelfde week kun je je verontwaardigen over de ministers en over de koning, over de vakbonden en over PIP-implantaten. Je kunt verontwaardigd zijn over rechters in de Indiase tempel, over topfunctionarissen die ‘geen afdoende functionele kennis’ van de tweede landstaal hebben of over de paus, die het homohuwelijk een bedreiging noemt voor de mensheid. Je kunt verontwaardigd zijn over Guy Verhofstadt, die een restauratiepremie van 327.784 euro krijgt voor het huis waarin hij gaat wonen. Je kunt verontwaardigd zijn over de bevoegde schepen, die de kritiek wegwuift en zegt dat die premie de ‘belevingswaarde’ van de stad Gent zal verhogen. Kijk uit als ze dergelijke woorden gaan gebruiken.

Tegen dat u dit leest, zijn er ongetwijfeld alweer een hoop andere dingen waarover u zich kunt verontwaardigen. Dagelijks brengt de pers schandalen uit, met de heldenmoed van de luis in de pels, want wie schrijft nu gráág over de twintig procent van de Vlamingen die in de armoede dreigt te geraken, als het ook over Ice Cream Sandwich kan gaan, het nieuwe besturingssysteem voor smartphones ? Verontwaardiging is een modewoord geworden dat stilaan deel gaat uitmaken van het meubilair. Typisch voor zo’n overdosis is dat mensen, moeverontwaardigd, al eens de schouders ophalen en zeggen : ach ja, zo gaat het nu eenmaal, dat weet toch iedereen. Zoals in die song van Leonard Cohen die ik al jaren als beltoon heb op mijn gsm :

Everybody knows the fight was fixed

The poor stay poor, the rich get rich

That’s how it goes, everybody knows

Dan brengt de krant weer iets over banken en bonussen en ben je weer erg verontwaardigd. Dat ze twee procent rente uitkeren voor ons spaargeld, maar er vlot dertien percent aanrekenen als we enkele dagen in het rood staan – en dan toch nog door de belastingbetaler gered moeten worden, hoe is het mogelijk ? Je denkt aan de woorden van Bertolt Brecht, dat de ware professional een bank begint in plaats van er een te beroven. Loopt het spaak, dan trekken ze gewoon een ander jasje aan en kachelen verder onder een andere naam. Gelukkig ebt ook die verontwaardiging weer weg en springt van boom tot boom, van tak tot tak, van schandaal naar schandaal zoals in dat leuke gedicht van K. Schippers, De boomdieren.

“Je bent een wereldvreemde uil als je ouder bent dan veertig en nog écht over iets verontwaardigd kunt zijn.” Vindt een kennis van mij, zo’n type dat zich in de weldoorvoedheid heeft genesteld. Hij is een predikant van het gezond verstand, die graag verwijst naar de onzichtbare hand en naar hoe mensen volgens hem altijd in elkaar zullen zitten : corrupt, schijnheilig en belust op het eigen profijt. Hij schept er plezier in te verklaren dat elke poging daaraan iets te veranderen, gedoemd is te mislukken. De grofste wantoestanden zijn volgens hem het gevolg van natuurwetten, onwrikbaarheden waaraan niet valt te tornen. Als je te lang met hem praat, groeit het gevoel dat Leonard Cohen zo onnavolgbaar schoon beschrijft :

Everybody knows that the boat is leaking

Everybody knows that the captain lied

Everybody got this broken feeling

Like their father or their dog just died

Het is verleidelijk, en zelfs enigszins wereldwijs, in de gang van zaken te berusten. Toch hoop ik dat ik tot in het Rust- en Verzorgingstehuis perio-dieke verontwaardiging zal kunnen blijven voelen. Mocht iedereen geloven dat alles bij het oude blijft, dan zuchtten we nog onder het recht van de eerste nacht en de slavernij, dan geloofden we nog dat er monsters achter de horizon zaten en leefden we als in 1654. In dat jaar, meer bepaald op 28 september, werd in de stad waar ik woon op bevel van de overheid een jongeman gewurgd, in het vuur gegooid en naar het galgenveld gevoerd. Hij had het criem van sodomie bedreven, wat zoveel betekent als : de liefde bedreven met een andere man. De terechtstelling gebeurde op de Korenmarkt, onder het oog van een enthou-siaste menigte. Ik las dat in een oude jaargang van het tijdschrift Ghendtsche Tydinghen.

Aan zulke dingen merk je pas hoezeer opvattingen kunnen verschuiven. Ik durf te hopen dat ze in de toekomst op dezelfde manier, met hetzelfde afgrijzen, naar veel van de waanzinnigheden zullen kijken die wij nu als normaal en onveranderlijk ervaren.

In afwachting, tot het zover is, kan ik alvast eens van beltoon veranderen. Ik twijfel tussen Gnarls Barkley, Rage against the Machine en Mötor-head, in de versie van Stijn Meuris.

jp.mulders@skynet.be

Jean-Paul Mulders

MOCHT IEDEREEN GELOVEN DAT ALLES BIJ HET OUDE BLIJFT, DAN ZUCHTTEN WE NOG ONDER HET RECHT VAN DE EERSTE NACHT EN DE SLAVERNIJ.