Westerse ontwerpers lonken ongegeneerd naar de hongerige Russische modemarkt. Maar wat met de Russische modescene zelf ? “In haar kinderschoenen”, meent de Russisch-Belgische ontwerpster Valeria Siniouchkina. “Het is nog zoeken naar de moderne Russische schoonheid”, zegt couturier Igor Chapurin.

Rusland en mode, de combinatie lijkt tot op vandaag vooral in één richting op te gaan. Namelijk : Russische modebewustelingen, en dat zijn er steeds meer, die westerse grootheden en avant-gardisten innig omarmen. Kijk naar de heuse Antwerpse enclave in Moskou, waar artiesten, rijk getrouwde deernes en andere leden van de beau monde zich enthousiast in de nieuwste Margiela of Bikkembergs komen hijsen. Ook de delegatie Belgische ontwerpers, onder wie Ann Demeulemeester en Yves Dooms, die in mei op handelsmissie naar Sint-Petersburg trok, viel in de smaak bij enkele honderden Russische inkopers en textielmagnaten.

Als Rusland al omgekeerd zijn stem liet horen in de internationale modescene, dan is dat vooral via zijn schoon volk. Met hun lange benen en kille femme fatale-blik weten Russische modellen aardig te imponeren op de catwalk. De tegenwoordig dolpopulaire Natasha Poly bijvoorbeeld, of Karolina Kurkova,J’adore-gezicht Carmen Kass (uit Estland) en Milla Jovovich (uit Oekraïne). Zelfs de tennissende modellen Maria Sharapova en Anna Kournikova hebben de modewereld schijnbaar moeiteloos rond de vinger gedraaid.

Russisch kleurenpalet

Maar Russische modeontwerpers ? Die lijken meer moeite te hebben. In de meeste modebladen hebben ze zich tot nog toe hoogstens tot een bescheiden voetnoot weten op te werken. Met uitzondering van de Litouwse Josef Statkus die onlangs de cover van het Amerikaanse vakblad WWD haalde met een gehaakte couturejurk waaraan meer dan negenhonderd uur handenarbeid vooraf ging. Maar buiten zijn fan van het eerste uur Charlize Theron en enkele vakidioten is er tot nader order geen haan op het westerse halfrond die kraait om de naam van Statkus. Zelfs gevestigde nationale zwaargewichten zoals Valentin Yudashkin, als eerste Rus ooit toegelaten tot de Parijse Chambre Syndicale, doet hoogstens bij kenners een belletje rinkelen. Uitzondering op de regel is Oleg (Loiewski) Cassini, die door zijn creaties voor de Amerikaanse first lady Jackie Kennedy wereldfaam kreeg en nu op 92-jarige leeftijd aan de andere kant van de Atlantische Oceaan nog steeds het mooie weer maakt met een bruidscollectie. Maar Cassini is misschien een slecht voorbeeld aangezien hij – weliswaar uit Russische ouders – geboren werd in Parijs, een modeopleiding genoot in Firenze, stage liep in New York en naam maakte in Hollywood. Beter is dan ontwerper Slava Zaïtsev, die zijn hoogtepunt beleefde in de jaren zeventig en vroege jaren tachtig. En dan nog. Zijn naam klinkt ook bij een breder publiek bekend in de oren, maar hij heeft dat dan ook louter te danken aan zijn parfum Maroussia dat een decennium terug hoge ogen gooide.

Die stilte uit Russische modehoek hoeft niet te verbazen. Uiterlijkheden waren niet te meteen prioritair, laat staan een dada van het communistische regime. De Russische mode wortelt met andere woorden in een nog vrij ondiepe traditie, en durft bovendien misschien nog te weinig internationaal te denken. “Mode maken is in ons land inderdaad nog allesbehalve evident”, zegt de 35-jarige Russische ontwerper Igor Chapurin. Zelf heeft hij wel besloten volop de internationale kaart te trekken : dit najaar stelt hij voor de eerste keer tentoon tijdens de Parijse modeweek. Vrij laat eigenlijk, als je weet dat zijn collectie, met onder meer een couture- en prêt-à-porterlijn, in eigen land al in 1996 stevig op de sporen stond.

Hoe dan ook, hij waagt de oversteek. Daarbij blijven zijn Russische roots wel duidelijk van de collecties af te lezen. Chapurin laat zich naar eigen zeggen vooral leiden door “het typische kleurenpalet van de Russische architectuur, de Russische winters en de Russische natuur”. Iets wat meer Russische ontwerpers zouden moeten doen, vindt hij. “Rusland is intussen al heel vaak als inspiratiebron gebruikt door uiteenlopende, grote labels. Naar mijn gevoel hebben buitenlandse ontwerpers intussen wel genoeg gepraat over Rusland. Het wordt hoog tijd dat de Russische ontwerpers zélf over hun land vertellen, hun eigenzinnige gevoelens en specifieke sensualiteit. Maar dat vergt tijd. Het is nog aftasten en zoeken naar de moderne gedaante van de Russische schoonheid.”

Russisch sprookje

De Russische modescene is nog jong en is het nog allemaal wat aan het uitzoeken, meent ook Valeria Siniouchkina. De 28-jarige ontwerpster heeft Russische ouders, werd geboren in Zwitserland, groeide op in Canada en woonde vier jaar in Moskou voor ze zich in Brussel vestigde en mode ging volgen aan La Cambre. Haar Russische voortraject is alvast tastbaar in Siniouchkina’s eigen label girls from OMSK (Omsk is een industriestad in Siberië), dat naar eigen zeggen het midden houdt tussen sjofele chic en rock-‘n-roll.

“Mijn Russische achtergrond beïnvloedt me inderdaad heel sterk. Typische sferen en beelden van toen ik er woonde inspireren me nog altijd tot uiteenlopende thema’s. De uniformen die wij als laatste generatie moesten dragen bijvoorbeeld, of de plots zichtbare en groeiende kloof tussen wie geld heeft en wie niet, de nationale sporten zoals ijsschaatsen en turnen, of die alomtegenwoordige slechte kledingsmaak (in het bijzonder voor mannenshirts) die vooral in de metro zo overweldigend wordt.”

Ook voor de handtas die Siniouchkina maakte voor Absolut Label, het modeproject van Absolut Vodka, bedacht ze een typisch Russisch sprookje. De tas vertelt het verhaal van Lera, een jong meisje uit Omsk, dat in haar dromen naar de grote stad trekt, er een beroemdheid wordt en meefeest met de jetset. De handtas weerspiegelt dat ‘magisch-realisme’, want is makkelijk te veranderen van een doodeenvoudige tas in een opvallend over the top-accessoire.

Of ze persoonlijk andere Russische ontwerpers kent ? ” Helena Lumelsky is de enige. Ze is laatstejaars aan de Antwerpse modeacademie en ik ben echt een grote fan van haar. In Rusland weet ik dat Bartenev hoge ogen gooit, en ook Masha Tzigal is heel populair. Maar niemand kent die hier. De Russische modescene is nu eenmaal nog jong en staat voorlopig nog in haar kinderschoenen. Maar ze is zeker aan het groeien, dat zie je alleen al aan de Moscow fashion week die meer en meer grote namen aantrekt. Van een typische Russische ontwerpstijl kun je nog niet echt spreken, lijkt me. Ik heb het gevoel dat ontwerpers tot nog toe vooral zo westers mogelijk probeerden te zijn. Maar het is allemaal nog even zoeken. Of ik de Russen ooit nog de catwalk zie veroveren ? Misschien later. Eerst zien toch, dan geloven.”

Guinevere Claeys