Waarom vrouwen hun oksels scheren

© Arnab Dey

Een Britse studente riep vrouwen wereldwijd op om een maand lang hun oksel- en beenhaar niet te scheren. Met haar actie Januhairy protesteert ze tegen het idee dat vrouwen steeds haarvrij moeten zijn. Hoe is die norm ontstaan?

“Let’s get hairy.” Met die boodschap sloot de 21-jarige studente Laura Jackson haar betoog voor vrouwelijk lichaamshaar af op Instagram. De Britse liet vorig jaar haar oksel- en beenhaar groeien voor een theaterperformance en zag in haar omgeving niets dan onbegrip. “Terwijl ik me bevrijd en zelfverzekerder voelde, keurden mensen rondom me het af. Ik realiseerde me dat vrouwen op dat vlak nog een lange weg te gaan hebben.”

Het taboe op vrouwelijke lichaamsbeharing is niet van alle tijden, legt moraalwetenschapper Lotte Naus uit. In 2009 wijdde ze haar masterthesis aan het onderwerp. “Het was niet altijd eenvoudig om historische bronnen te vinden”, herinnert Naus zich. “Wel bleek uit mijn onderzoek dat het verwijderen van haar doorheen de geschiedenis geregeld opduikt als eliteverschijnsel, zelfs al bij de oude Egyptenaren. Het taboe zoals we het vandaag kennen, is echter ontstaan aan het begin van de twintigste eeuw.”

Het is een samenspel van een aantal factoren, legt Naus uit. “Gek genoeg is het de toenemende vrijheid van de vrouw die de bal aan het rollen bracht. Enerzijds heb je de groei van vrouwenbladen, anderzijds verandert ook de mode. We krijgen kleding waarin vrouwen meer bewegingsruimte en vrijheid hebben, maar waarbij ook meer bloot te zien is. Het vrouwelijke lichaam wordt zo onderhevig aan nieuwe normen: mannen kunnen harig zijn, maar vrouwen niet.”

Sociale uitsluiting

Ook de uitvinding van ene King Camp Gillette in 1901 versterkt het groeiende taboe rond vrouwelijke lichaamsbeharing. Nadat hij de mannenmarkt inpalmt met zijn herbruikbare scheermessen, richt hij zich ook op het vrouwelijke publiek. “Reclamecampagnes leggen uit hoe je je juist moet scheren, met argumenten rond hygiëne en een omfloerste dreiging van sociale uitsluiting”, vertelt Lotte Naus. “Ook in lingeriecampagnes duiken steeds vaker modellen op die hun onthaarde oksels tonen. Pas rond de jaren vijftig zie je echt reclame voor ontharingsmiddeltjes.”

“Haar wordt op die manier geportretteerd als onhygiënisch en dierlijk. Vrouwen zien het niet langer: niet in de bladen, zelfs niet bij hun moeder. De afkeuring wordt op die manier heel groot. Na verloop van tijd durven vrouwen niet anders dan scheren.”

Bang voor reacties

Uit het Eerlijke Haaronderzoek van MNM uit 2017 bleek dat 53 procent van de ondervraagde jongeren en twintigers de benen scheert bij gelegenheden als dates of doktersbezoeken. 31 procent zorgt ervoor dat het beenhaar altijd weg is. Maar liefst 96 procent van de vrouwen werkt haar okselhaar altijd weg.

“Vrouwen geven zelf aan dat ze zich zo vrouwelijker voelen, maar ook bang zijn voor de reacties”, duidt Naus. Toch merkt de moraalwetenschapper een lichte kentering. “We staan steeds positiever tegenover natuurlijke lichamen. Er kan meer, en dat is goed. Mensen zouden zich niet moeten schamen voor wie ze zijn. Ontharen of niet: net die keuze is zo belangrijk.”

Lees op weekend.be/januhairy het relaas van drie vrouwen die zich verzetten tegen de scheernorm.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content