Soms sta ik voor de geopende koelkast en weet ik niet meer wat er ik nu net in zocht. Dan weer ontmoet ik iemand wiens naam ik ongetwijfeld ken, maar ik kan mij hem met de beste wil van de wereld niet herinneren. Ik lees een boek en weet dat ik het goed vind, maar vraag mij niet naar plotnuances of zelfs namen van hoofdpersonages. En dan is er dat vervelende gevoel dat ik echt wel weet hoe de acteur heet, welk liedje het is, maar ik kan er niet opkomen. En waar heb ik in godsnaam mijn bril nu weer gelaten? Vroege aanzet van dementie, lach ik dan. Maar eigenlijk ben ik daar echt wel bang voor want de aandoening komt voor in onze familie, vooral bij vrouwen. En elke vergissing, vergetelheid of… welk woord beginnend met v zou ik hier nog kunnen zetten? Zie je wel, het begint al! Mijn vrienden troosten me dat hen net hetzelfde overkomt, maar in mijn donkerste momenten denk ik dat ze dat gewoon zeggen om vriendelijk te zijn. Want hebben zij al ooit hun sleutels diepgevroren en een kippenfilet in hun handtas gestoken? Aha!

Ons brein wordt tijdens onze jeugd gevormd. Dan bouwen we de hoeveelheid en de sterkte van de verbindingen tussen onze hersencellen op. Die verbindingen worden ‘cognitieve reserve’ genoemd en beschermen tegen achteruitgang. Fysieke beweging helpt om de cognitieve reserve op te bouwen. Maar de sleutel is: openheid, nieuwe dingen proberen. Mandarijn leren. De tango. Eens een andere weg naar het werk kiezen. Voortdurend alleen maar kruiswoordpuzzels invullen, helpt dus niet. Dan versterk je een bestaande verbinding, maar je maakt geen nieuwe. Tenzij je ze af en toe ondersteboven invult, dat zou pas een nieuwe verbinding zijn.

Uit een Amerikaans onderzoek in 2011 bleek dat babyboomers banger waren voor het verlies van hun verstandelijke vermogens dan voor de dood. Het brein is big business. Wie een antidementiepil op de markt brengt, is rijk. En ook met brain-training-spelletjes is veel geld te verdienen. Achter de computer mik ik ’s ochtends op vogels om mijn perifeer zicht en focus te oefenen, probeer ik me te herinneren welke vlakjes oplichten in een vierkant, baat ik een koffiebar uit waar ik gezichten, namen en bestellingen moet onthouden… Sites als Lumosity, Cogmed, Hersenkrakers, BrainHQ, Mind Quiz, spelletjes als Nintendo’s Brain Age zijn een multimiljoenenindustrie geworden. Helpen ze ook echt? Zoals altijd wanneer je graag een duidelijk antwoord wilt, spreken experten elkaar resoluut tegen. Sommigen zeggen dat je het brein echt kunt oefenen als een spier. Anderen stellen dat je alleen het spelletje oefent; dat goed zijn in sudoku’s je niet slimmer maakt, maar alleen maar dat is: goed zijn in sudoku’s.

Lawrence Katz en Manning Rubin bedachten in 1998 het woord: neurobics, zoiets als aerobicfitness voor de hersenen. In hun boek Keep Your Brain Alive, geven ze 83 oefeningen, die haast allemaal gebaseerd zijn op het doorbreken van routine en het stimuleren van de zintuigen op een onverwachte manier. Neem een douche met je ogen dicht, poets je tanden eens met de andere hand, draag oordopjes tijdens een familie-etentje… Kortom: doe eens iets geks. Vries je sleutels in en open je deur met een kippenfilet!

LENE.KEMPS@KNACK.BE

Jean-Paul Mulders is met vakantie. Zijn column verschijnt weer vanaf 4 september.

LENE KEMPS

“De sleutel om je brein fit te houden is: openheid, nieuwe dingen proberen. Mandarijn leren. De tango. Douchen met je ogen dicht”