Keramiek is oud, zeer oud. Toch blijven hedendaagse ontwerpers en merken nieuwe keramieken objecten op de markt brengen. Waarom we nooit genoeg krijgen van dat materiaal.

1 EEN MENS MOET TOCH ETEN ?

Grond, water, lucht en vuur. De ingrediëntenlijst voor keramiek – de overkoepelende term voor alles wat gebakken klei is – is al sinds de oudheid dezelfde. De specifieke samenstelling van de klei en de baktemperatuur bepalen haar uiteindelijk eigenschappen. Ruwweg zijn er twee hoofdgroepen : poreus en niet-poreus. Poreuze keramiek, zoals aardewerk, kan geen vloeistof vasthouden tenzij het geglazuurd wordt. Steengoed kan dat wel, denk maar aan de bruine jeneverflessen en de grijsblauwe Keulse potten. Porselein is de delicaatste vorm van keramiek. In elk geval : chic en fijn of stevig voor dagelijks gebruik : eten en drinken doen we er al duizenden jaren mee.

2 ZELFS PATRICK SWAYZE KON HET

Het basisprincipe van keramiek is simpel : klei in een vorm kneden, draaien, in een mal stoppen, of printen en vervolgens in de oven stoppen. Op de juiste temperatuur. Om zo een stevig en meestal afwasbaar object te krijgen. “Ik merk bij mijn studenten dat keramiek aantrekt”, aldus Dries Verbruggen, ontwerper bij Unfold en docent aan de Design Academy Eindhoven. “Het productieproces is toegankelijk. Je hebt geen grote investeringen nodig. Gips en porseleinpoeder kun je kopen in de groothandel. Je kunt niet veel misdoen, en je hebt snel resultaat. Je kunt een kopje uit Ikea in gips afgieten en dat als mal gebruiken en er 50 kopjes uit maken. Het is een eenvoudig semi-industrieel proces.”

3 DUURZAAM AVANT LA LETTRE

Wat is een betrouwbaarder aankoop dan keramiek, dat tenslotte makkelijk duizenden jaren meegaat ? “Voor wie geen keramiekkenner is, kan het moeilijk zijn om kwaliteit te onderscheiden van de rest”, weet Linda Raets, zaakvoerder van woonwinkel Surplus in Gent. “Kies daarom voor een betrouwbare producent die informatie over zijn producten kan geven. Er is bij consumenten een tendens naar een groter bewustzijn over wat ze kopen, zowel voor hun portefeuille als voor het milieu.”

4 HET COMBINEERT ZO SCHOON

Mooi servies staat nu eenmaal goed op die hippe Tomado- of Stringrekjes. Of aan de muur. Vroeger werden sierborden gemaakt, als toeristische souvenirs of puur ter decoratie. Het is een trend die we terug zien komen. Dus komen er ook referenties aan vroegere stijlen, lokale tradities of typische nationale kleuren. Delfts blauw blijft een klassieker waar op een moderne manier mee gespeeld wordt. “Maar keramiek heeft veel verwerkingsmogelijkheden, met evenveel verschillende eindresultaten”, weet Linda Raets. Er wordt flink wat geprint en geschilderd op borden. En fabrikanten bieden de klant de mogelijkheid om zélf hun kleuren te kiezen. Ook restauranthouders en hoteliers geven graag een persoonlijke touch aan hun presentatie. Zoals de borden ‘Facing Food’ van Roel Vandebeek die in The Jane geserveerd worden. Zijn gezichtjesborden kunnen immers hele situaties en dialogen uitbeelden. In dezelfde kwinkslagtraditie blijven ook de al dan niet geslaagde statement mugs op kantoor populair.

5 HET HEEFT TOEKOMST

Er is geen materiaal zo veelzijdig als keramiek. “De combineerbaarheid met andere materialen is een aspect dat nog te weinig onderzocht is”, vindt Gabriele Chiave, die voor Alessi een nieuwe ontbijtserie ontwierp. “Voor de reeks Dressed combineer ik met hout, en momenteel ben ik aan het onderzoeken of porselein en kristal goed samengaan.” Ook Dries Verbruggen van het Belgisch Unfold blijft de grenzen van de keramiek aftasten. Unfold ontwikkelde voor hun project L’ Artisan Electronique een 3D-printer met klei. En op dit moment combineert het bureau 3D-geprinte keramiek met mondgeblazen glazen onderdelen.”

DOOR LEEN CREVE EN NUNO FILIPE MENDES