De bedenkers van het opzienbarende Real Meal-eetplan bannen geen vet, maar geven het een plaats in de keuken. Ze beweren zelfs dat het een gezonde keuze is die je nog doet afvallen ook.

Naar believen boter, kaas en room eten en toch afvallen, het lijkt te mooi om waar te zijn. Niet voor niets dingt het Real Meal-eetplan mee naar de titel van spectaculairste eetrevolutie van het laatste decennium. Verantwoordelijk voor de nieuwste dieethype zijn drie inwoners van Zuid-Afrika, het land van braai en biltong (gedroogd rundvlees) : hoogleraar fysieke inspanning en sportwetenschap Tim Noakes, voedingsdeskundige Sally-Ann Creed en chef Jonno Proudfoot. Hun doel ? De wereld veranderen, maaltijd voor maaltijd. Voorwaar geen geringe ambitie. En het moet gezegd : meteen na de publicatie in 2013 dook hun boek The Real Meal Revolution in de Zuid-Afrikaanse bestsellerslijst op. In zes maanden gingen er 160.000 exemplaren van over de toonbank. Vervolgens gooide het boek hoge ogen in de VS en Groot-Brittannië. Een blik op de lijst van ingrediënten voor hun recepten verklaart waarom : parmezaan, eieren, bacon, varkensribben, vis en zeevruchten, mayonaise en volle Griekse yoghurt. Hoe vettiger hoe prettiger, zo lijkt het wel !

Eten zoals in de steentijd

De auteurs zijn de eersten om toe te geven dat hun koolhydratenarm en vetrijk dieet verre van nieuw is. Daarbij verwijzen ze naar de eerste mensen, jagers-verzamelaars, die achter wilde dieren aangingen voor het vet en de eiwitten en verder voornamelijk vruchten en groenten aten, van boven en onder de grond. Klinkt bekend bij adepten van het jagers-verzamelaars-dieet, maar Real Meal laat nóg minder koolhydraten toe. Wel zuivel, een no-no voor de ‘paleodiëters’. Nu ligt de steentijd behoorlijk ver achter ons, maar volgens de meeste biologen, genetici en paleoantropologen is er in onze genen sindsdien weinig veranderd. Pas ongeveer 12.000 jaar geleden begon de mens met het verbouwen van voedselgranen : de eerste grote landbouwrevolutie en, volgens Noakes en co, meteen ook de eerste ramp voor ons voedselpatroon. Want door over te schakelen op een voedselpakket dat vooral op granen was gebaseerd, werden mensen kleiner, dikker en vatbaarder voor ziekten. De gemiddelde levensverwachting viel terug van veertig naar twintig jaar. Pas in de vorige eeuw werd de lichaamslengte van de mens weer wat ze 12.000 jaar geleden was. Het enige voordeel van het nieuwe eetpatroon, gekoppeld aan een sedentaire levensstijl, was een toegenomen vruchtbaarheid. Sterker nog, de neolithische revolutie was de directe oorzaak van de huidige overbevolking, aldus Tim Noakes. In het licht van de evolutie maken voedselgranen dus slechts sinds kort deel uit van wat we eten. Maar ze vormen wel een groot deel van ons voedselpakket en bovendien worden ze tegenwoordig zo bewerkt dat ze ons nog maar weinig bieden wat we nodig hebben en heel veel dingen die we niet nodig hebben. Gooi daar nog wat genetisch gemanipuleerd voedsel tegenaan en ons lichaam geraakt helemaal in de war, redeneren de voorstanders van Real Meal.

Zo’n LCHF-dieet (Low-Carb High-Fat of weinig koolhydraten, veel vetten) staat ook wel bekend als Banting, naar de Londense begrafenisondernemer William Banting die in 1862 zo obees was dat hij per se wilde vermageren. Op aanraden van zijn arts beperkte hij koolhydraten en suikers in zijn dieet en viel spectaculair af. Dat werd groot nieuws toen hij een boek schreef over zijn ervaringen. Over de hele wereld staken varianten op het Harvey-Banting-dieet de kop op, even zoveel voorlopers van Real Meal.

Weg met de koolhydraten

Waarom zijn koolhydraten de kop-van-jut volgens de Revolutie Real Meal ? Door het eten van koolhydraten gaat je bloedsuikerspiegel omhoog. Om die weer omlaag te brengen scheidt de alvleesklier insuline af. Alle mensen hebben een verschillende mate van insulineresistentie. Hoe ernstiger de resistentie hoe meer moeite je lichaam heeft met het verwerken van koolhydraten. Als je de koolhydraten niet meteen kunt verbranden, slaat de lever ze op als vet (wat leidt tot een vervette lever) of laat ze opslaan in vetweefsel. Koolhydraten stillen de honger niet, maar stimuleren die juist. En door het verslavend karakter van suiker en koolhydraten kiezen mensen die trek hebben steeds voor het soort voedsel dat het hele probleem veroorzaakt. Niet vet maar koolhydraten spelen volgens Tim Noakes de grootste rol in het ontstaan van hart- en vaatziekten. Bij cholesterol moet namelijk het onderscheid gemaakt worden tussen ‘goede’ HDL-cholesterol en ‘slechte’ LDL-cholesterol. Schadelijke LDL-deeltjes blijken in verhoogde mate voor te komen in het bloed van mensen die veel koolhydraten eten. Door het geregeld pieken van je bloedsuikerwaarde en de daaropvolgende aanmaak van insuline geraakt de aderwand geïrriteerd en ontstoken. In die beschadigde aderen kunnen de schadelijke LDL-cholesteroldeeltjes zich afzetten als plaque, wat arteriosclerose of aderverkalking veroorzaakt.

Een kritische noot

Het spreekt vanzelf dat een zo afwijkend eetplan als Real Meal ook de nodige negatieve reacties oproept. Vet mag dan niet meer de grote boosdoener zijn, de meeste voedingsdeskundigen geven toch de voorkeur aan meervoudig onverzadigde vetten van plantaardige aard boven de verzadigde vetten van dierlijke aard die Tim Noakes promoot. Veel voedingsdeskundigen zijn van oordeel dat de deugdelijkheid van zijn theorieën niet voldoende bewezen is en dat er onduidelijkheid is over de gevolgen op lange termijn. Wereldwijd waarschuwen artsen voor voedingstekorten, constipatie, een teveel aan ijzer in het bloed en een verhoogd risico op hartziekten, diabetes, bepaalde kankers en nierproblemen. Wie wil eten volgens de Real Meal-principes doe dat het best onder dokterscontrole.

De Real Meal Revolutie, Tim Noakes, Jonno Proudfoot en Sally-Ann Creed, Uitgeverij Atlas, Contact, 24,99 euro.

In de winkel vanaf 24 maart.

Door Linda Asselbergs

Koolhydraten stillen de honger niet, maar stimuleren die juist