De overzichtstentoonstelling Luc Peire, 1916-1994 die momenteel in het Antwerpse Museum voor Schone Kunsten loopt, is een gepaste hommage geworden aan één van de grootste Belgische vertegenwoordigers binnen de hedendaagse abstrakte kunst. Peire, die vorig jaar op 77-jarige leeftijd overleed, zei in 1984 zelf : “Mijn kunst is geen schilderkunst van vormen, maar veeleer één van ritme en proportie. Net als in de muziek komt het ritme op de eerste plaats. Pas daarna is er sprake van klanken, in casu kleuren die op zich en door hun onderlinge verhoudingen expressief zijn. “

Luc Peire begon als zovelen in zijn tijd als epigoon van het Vlaams Expressionisme : het doek “De Stal” uit 1938 waarmee hij drie jaar later de Prix Godecharle won, opent symbolisch de tentoonstelling. Met de aansluiting in ’45 bij de Jeune Peinture ontstond een meer heldere en vlakke schilderkunst. Peire’s reizen naar Zuid-Europa en Afrika versnelden de evolutie naar de abstraktie, waarbij een verblijf in Kongo in ’52 een breekpunt werd : via de langgerekte gestaltes van de Afrikaanse vrouwen die hij uitvoerig schilderde, werden de menselijke figuren abstrakter, om te evolueren naar een streng lineair vertikalisme, het “handelsmerk” bij uitstek van de kunstenaar. Tegelijk kreeg het licht een dominerende rol in zijn ritmische spanningsvelden.

Tijdens het decennium 1955-1965 zou Peire zijn stijl verder uitpuren, maar hoe abstrakt ook, hij slaagde erin zijn werk te doen “leven” : let op de lichte, optimistische aanpak in het doek “Expo 58” versus de donkere bezwaardheid in “Marcinelle” uit 1956, geschilderd na de dramatische mijnramp. Het gekontroleerde purisme dat Peire in die periode nastreefde, kwam ook tot uiting in zijn “Graphies”, lijnenwerken die het midden hielden tussen schilderen en graveren.

In de winter van 1965-66 verbleef Peire in New York. De kracht van het stedelijk landschap zou een nieuwe faze in zijn werk markeren : de vertikaliteit werd monumentaler, de kleur kreeg meer belang. De Amerikaanse indrukken zouden ook de aanzet geven tot zijn installaties en architekturale projekten. Het “Environment”, een kubusvormige doos in formica en spiegels waarin de kijker een indruk van oneindige, vertikale ruimte krijgt, was voor Peire de syntese van zijn kunst. Eén van zijn drie “Environments” staat in Antwerpen opgesteld.

De aanpak van de tentoonstelling (het werk van konservator Leen de Jong) sluit perfekt aan op Peire’s oeuvre : een strakke kronologie, kleur bij kleur, groep bij groep de meest logische manier om Peire’s werk recht te doen. Met de geritmeerde opstelling van de meer recente werken in de grote zaal van het museum plaatst de Jong een orgelpunt van kleur, ruimte en ritme. Lang geleden dat in het Antwerpse Museum voor Schone Kunsten nog zo’n uitgebalanceerde tentoonstelling te zien was. En eindelijk zijn ook de lelijke “vleeshaken”, waaraan vroeger de schilderijen opgehangen werden, vervangen door een subtieler systeem.

“Luc Peire 1916-1994” in het Museum voor Schone Kunsten, Leopold de Waelplaats in Antwerpen, tot 25 juni. Info : (03) 238.78.09.

“Tasman” (1988) van Luc Peire : kleur, ruimte en ritme.