Onbereikbaar waren de ideaalbeelden van net na de wereldoorlog, in wit marmer vertaalde dromen.

Wie was sexy en verleidelijk in de jaren vijftig ? Alvast niet het meisje op straat, laat staan de vrouw des huizes achter haar fornuis. In de fifties bleek schoonheid een dictatuur en de imperatieven kwamen uit Hollywood. De Kerk vond het schandelijk, dat gedweep met de filmgodinnen, maar de rest van de wereld ontving gaarne de blijde boodschap uit de Dromenstad. Nochtans hadden de actrices weinig inbreng in de cultus of in hun opsmuk, dat kunnen we nu lezen in de tranerige biografieën van de diva’s van toen die nog in leven zijn. Neen, de fiftieslook kwam er nadat ‘echte’ mannen hun ultieme verlanglijstje hadden aangelegd (en lieten uitvoeren door kappers en maquilleurs).

De wereldoorlog was voorbij, maar de herinnering aan de pin-ups op de soldatenlockers en de flanken van de bommenwerpers bleef : het mooiste meisje was wulps en petite, had golvend, krullend haar en een glimlach die je deed smelten, maar niet deed wegvluchten. Ze kende haar plaats, maar als ze echt excelleerde, mocht ze onder de schijnwerper. Het beroemdste voorbeeld is MarilynMonroe, die in die tijd nog niet overduidelijk tragisch was. Ze volgde het bevel haar haren platinablond te verven en leerde trippelen in plaats van te wandelen. Ze volgde spraaklessen bij Minnie Mouse en studeerde op pruilmondjes. Ze poseerde voor duizenden foto’s en raasde door een schijnbaar ontelbaar aantal films, maar de kloof tussen haar en het publiek werd met man en macht in stand gehouden. Wanneer men nu terugkijkt naar de intussen legendarische beelden van Marilyn, ziet men een machine van schoonheid, met daaronder ergens een mens. In de jaren vijftig werd verleiding gefabriceerd, voor consumptie én voor de eeuwigheid. Dat men schoonheid uit die periode vaak als ‘klassiek’ typeert, is geen toeval : de manier waarop schoonheid werd gekunsteld had iets Hellenistisch. De vrouwen die het ideaalbeeld mochten weerspiegelen, leken eeuwig te zwijgen en versteend de lens in te kijken : Kim Novak, Grace Kelly, Natalie Wood.

Op de pagina’s van de modemagazines regeerden koele, aristocratische mannequins met gekrulde namen : Victoire, Bettina, Dovima. Uit Europa werden meisjes die dames hoorden te worden naar Hollywood overgescheept, met Elizabeth Taylor voorop ( Sophia Loren en GinaLollobrigida, ook droomgenerators van dat decennium, verkozen voorlopig nog hun thuisland omdat ze zich daar nog letterlijk in het zweet mochten werken, en Juliette Gréco bleef te veel een kapotte chanteuse om in Amerika van marmer en plastic te worden).

Maar zelfs in het controlezuchtige Amerika kon men niet om testosteron en oestrogeen, en dus ontstond Jayne Mansfield, blond en een bom, op elk gebied. Mansfield was even gedirigeerd als de rest van de idolenstal, maar ze volgde Mae West op als koningin der trash, buiten de wil van haar makers om. Haar schoonheid vermengde ze met ranzigheid, een pionierende gedachte – geen wonder dat ze nu door het Britse stijlblad The Face tot ‘ trueoriginal’ wordt uitgeroepen en de anekdotes (een huwelijk met Mr. Universe, haar obsessie voor luipaardmotieven, haar initiatie in een satanische sekte) in het rond vliegen.

De jaren vijftig gebeurden lang geleden, en aan Maria Callas, Simone de Beauvoir of TippiHedren trekken zich vandaag de dag alleen nog nostalgische prentjesverzamelaars op. Toch is het de keizerin voor de (toenmalige) collectioneurs die uiteindelijk het langste leven is gegund : Betty Page, de queen of bondage, wier naam nog altijd boeken, kalenders en video’s doet verkopen. Geheel volgens de ideologie van de tijd was Betty Page een enigma, maar haar ‘verboden’ strip-o-rama’s zinderen vijftig jaar later nog na. Haar look was de antithese van de nucleaire familie : donker, duivels, snerend en vooral bloot. Betty nam de zweep in handen, joeg haar bewonderaars de rillingen over het lijf en bewees dat de jaren vijftig, ondanks de pose van klasse, in wezen een gezegend verknipt tijdperk was.

Peter De Potter / Foto’s Van Parys