Voor kleine boertjes, die hun producten kleinschalig met liefde tot wasdom brengen, is in deze maatschappij, waar alles draait rond lage prijzen, efficiëntie en grootschaligheid, nog weinig plaats. Gelukkig zijn er de lokale boerenmarkten, waar landbouwers hun dagverse producten rechtstreeks aan de man brengen. Wij bezochten negen boeren-, bio- en gemengde markten en kwamen tot een merkwaardige vaststelling : terwijl het gamma bioproducten steeg in warenhuizen en gespecialiseerde gezondheidswinkels, kende de verkoop ervan op de boerenmarkten eerder een terugval.

Antwerpen : kleine biomarktjes

Homogene biomarkten vind je in Antwerpen-stad wel, op de Veemarkt en de Draakplaats (binnenkort opnieuw Dageraadplaats), maar ze worden maar één keer in de maand gehouden. Het aantal marktkramers is vrij gering zodat ook de verscheidenheid aan producten bescheiden blijft. Door het kleine aantal deelnemers én bezoekers is het moeilijk om de sfeer met deze van een reguliere markt te vergelijken. Het is jammer voor beide partijen dat deze markten niet frequenter georganiseerd worden, wat zeker tot de bekendheid ervan zou bijdragen. Mogelijk zou daar op korte termijn en onder impuls van het stadsbestuur toch verandering in komen. De biomarkt op de Antwerpse Veemarkt stond oorspronkelijk op het Falconplein waar hij meer aantrekkingskracht genoot. Op de Veemarkt, die met de mooie Sint-Pauluskerk op de achtergrond qua gezelligheid en sfeer zeker niet moet onderdoen, lijkt dit marktje een verscholen bestaan te leiden. Naast onder meer groente- en fruitkramen is bioslager Michel Goessens uit Herzele in de Vlaamse Ardennen een trouwe standhouder. Al zijn vleeswaren worden door Blik gecontroleerd en hij koopt ze aan bij biologische boeren in de Vlaamse en Waalse Ardennen. Het vlees wordt door hem in eigen werkplaats op ambachtelijke wijze versneden en verwerkt.

Veemarkt, 2000 Antwerpen, elke eerste zondag van de maand, van 10 tot 16 uur. Draakplaats (binnenkort opnieuw Dageraadplaats), Antwerpen, elke eerste vrijdag van 15 tot 19 uur.

Dilbeek : rechtstreeks uit de grond

“Dilbeek, waar Vlamingen thuis zijn”, vermeldt de tekst op de gevel van het Cultureel Centrum Westland. Op de parking heeft iedere zaterdagvoormiddag een drukbezochte boerenmarkt plaats. François Van den Begin, die groenten en bloemen verkoopt, was een kwarteeuw terug de initiatiefnemer. Hij begon met zes kleine landbouwers, nu zijn er een twintigtal kramers. Vroeger werden er ook producten van biologische teelt verkocht. De mensen komen voor de dagverse kwaliteit en voor de prijzen. Je vindt er zeldzaam fruit, zoals hoogstamfruit uit Vlezenbeek en schudderkes of pruimpjes zo groot als druiven, afkomstig van vijfhonderd jaar oude bomen. Inge Van den Putte verkoopt prachtige, niet-besproeide blauwe bessen, braambessen, rode en witte trosbessen, frambozen en Schaarbeekse krieken. Bij haar ben je ook goed voor producten van geitenmelk, zoals kaas, yoghurt met eigen fruit, pudding… alles puur natuur ! Kweker Rogier Eulaerts uit Tremelo verkoopt sneeuwwitte champignons en oesterzwammen. De al wat oudere Josef Modens biedt vleesprinsessen aan van 30 cm lang en zonder draden. Hij is ook gespecialiseerd in kruiden en jonge plantjes voor de moestuin. Walter Willems presenteert verse geitenkaas en scharreleitjes. Danny Renders is een van de laatste veertig druivenkwekers uit de streek van Hoeilaert. Zijn druiven, van de variëteiten Royal, Ribier, Muscat d’Alexandrie en Leopold, zien er heerlijk uit. Evelien Cromphout is de lachende dochter van Hof te Mols uit Pepingen. Moeder staat in Halle en zij in Dilbeek met rijstpap, vanillepudding, plattekaas, yoghurt en andere derivaten van koemelk, bereid zonder kleurstof of bewaarmiddelen.

Boerenmarkt Dilbeek : parking Cultureel Centrum Westland, zaterdag van 9.30 tot 12 uur.

Gaasbeek : de groentetuin van het Pajottenland

De Boerenmarkt van Gaasbeek werd op 6 juni 1981 opgericht als eerste boerenmarkt in de regio, waar landbouwers hun verse hoeveproducten rechtstreeks aan de man konden brengen. De markt van Gaasbeek was een opstand tegen de machtige Boerenbond en groeide uit tot een begrip. Dat komt niet alleen door de kwaliteit van groenten, fruit en zuivelproducten, maar ook door de idyllische ligging op het dorpspleintje aan de kerk. Zo’n dertig landbouwers verkopen er op zaterdagnamiddag hun producten. Voorwaarde is dat minstens 70 procent van de uitgestalde waren en alle groenten afkomstig zijn van eigen teelt of productie. Je vindt er : handfruit, waarbij hoogstamfruit, aardappelen, biologische vruchten van het Bioschuurke, vlees van eigen productie, zuivelproducten van Hof Oude Smisse, zelfverwerkte producten als boerenjongens, perensiroop, appelgelei, confituur, vlierbessensiroop en hoeve-ijs. Naar aanleiding van dit succes volgden andere gemeenten het voorbeeld, zoals Dilbeek, Gooik, Oetingen, Roosdaal, Schepdaal en Teralfene.

Boerenmarkt Gaasbeek : Arconateplein, zaterdagmiddag van 15 tot 17 uur.

Knokke : hoogstaande kwaliteitsmarkt

Stad Knokke organiseert elke woensdag en zaterdag een voedingsmarkt op het Gemeenteplein. Strikt genomen is dit geen biomarkt, maar de ambachtelijke producenten die hier al jaren, samen met biologisch-dynamische landbouwers en verkopers van bioproducten hun waren aan de man brengen, maken deze markt bijzonder populair. Als er in Vlaanderen een kwaliteitslabel voor markten zou bestaan dan zou de Knokse editie op basis van organisatie, aanbod en verscheidenheid zeker in aanmerking komen. “We streven naar een breed aanbod van kwaliteitsproducten die op een aantrekkelijke en hygiënische manier gepresenteerd worden”, zegt verantwoordelijke Christos Baltogiannis. “Dat impliceert dat er uiteraard plaats is voor biologische producten die de markt extra aantrekkingskracht geven.” Pierre Lutin en zijn medewerkers, bijvoorbeeld, telen sedert 1984 in Moerkerke groenten onder het biogarantielabel Blik. De biologisch-dynamische tuinbouwer koopt fruit bij collega-telers die op dezelfde basis werken en ook het uitheemse fruit is gecertificeerd afkomstig uit de biologische landbouw. Lutin gebruikt voor zijn kraam, als enige op de markt, nog de oude schragen. “Wij stellen die inderdaad alleen voor hem op. Dat neemt zo’n drie kwartier in beslag maar Pierre staat erop en is al jaren een trouwe marktkramer voor wie we graag die uitzondering maken”, zegt Baltogiannis. Een andere uitspringer is de kraam van De Zonnegaard van Mark en Martine Van den Berghe. Zij maken in Zuienkerke biologische geitenkaasjes.

Gemeenteplein, Knokke, elke woensdag en zaterdag van 7 tot 14.30 uur.

Leuven : gemengd aanbod

Het idee om in het historische centrum van Leuven een echte boerenmarkt te realiseren moest men al snel opbergen wegens gebrek aan deelnemers. Een markt trekt maar klanten als er voldoende kramers zijn met een ruim aanbod en wanneer hun standen ook netjes aan elkaar sluiten. Een markt die niet homogeen of overzichtelijk is, lusten de kopers niet. Want ook heel wat mensen komen voor de gezelligheid. Om het draagvlak breder te maken besloot men de zaterdagmarkt in de Brusselsestraat bij voorkeur open te stellen voor producenten die eigen goederen verkopen. Zo vind je ambachtelijk gemaakte koopwaar naast producten van duurzame en biologisch-dynamische landbouw. Schaapherder en kaasproducent Peter De Cock uit Acremont bij Bertrix verkoopt bijvoorbeeld een mooi assortiment schapenkaasjes. Naast zachte kaasjes, gekorste kazen en blauwschimmelkazen biedt hij ook yoghurt, boter en melk aan. Al dit lekkers komt recht van de boerderij maar is niet officieel biologisch gecertificeerd. Ook Remy Schiffeleers van het ecologisch geitencoöperatief De Levende Aarde uit Alken is een trouwe standhouder. Hij verkoopt zeventien verschillende geitenkazen afkomstig van melk uit eigen boerderij. “We werken volgens het principe van duurzame landbouw en voederen onze dieren met zelfgewonnen klavers en grassen”, vertelt hij. “Onze producten dragen geen biolabel maar dat hoeft niet meteen voor mij. Ik zie in supermarkten dure bioproducten liggen uit Spanje, Italië of verder en stel me vragen over het vervuilend effect van het transport. Bovendien zijn de werkomstandigheden in die bedrijven vaak niet ideaal.”

Brusselsestraat, Leuven, elke zaterdag van 9 tot 18 uur.

Woluwe : uitsluitend bio

In het steegje naast het jongerenhuis Le Gué en in de aula heeft iedere woensdagnamiddag en zaterdagvoormiddag een biomarkt van bescheiden formaat plaats. Een select publiek, bestaande uit mensen die begaan zijn met de eigen gezondheid en die van onze planeet, bezoekt deze minimarkt. In de hal zitten twee Noord-Afrikaanse jongens op een stoel achter hun kisten met groenten ongeïnteresseerd te knikkebollen. Het valt op dat heel wat van hun groenten en zelfs de mensen die in de hal rondlopen, er, merkwaardig genoeg, ongezond uitzien. Gelukkig zijn de groenten van Elementerre bij de kraam in de steeg van een superieure kwaliteit. La Fermière de Mean is een zuivelbedrijfje dat zijn eigen kaas verkoopt. Bij Bionam draait het rond brood, gemaakt met biologische gist of met zuurdesem, en er zijn ook groentetaarten te koop. Bij kruidenier Terra e Tavola ben je op het goede adres voor biologische wijn, sausen, confituur zonder suiker en producten uit Toscane en Sicilië. Er is ook een ambulante slager, La Bouch’Bio, die biologisch vlees en vleeswaren van landelijke rassen als blonde d’Aquitaine, charolais en limousin verkoopt vanuit zijn beenhouwerij op wielen. Er wordt alom Frans gesproken en het sfeertje is enigszins alternatief.

Biologische Markt Le Gué : 300 Rodebeeklaan,

Woluwe. Woensdag van 16 tot 19 uur, zaterdag van 8 tot 13 uur.

Louvain-la-Neuve : met zijn tweeën

Panier du Vevy is één van de twee biologische producenten op de markt van Louvain-La-Neuve op de Place de l’Université, nog geen vijftig meter van het nieuwe winkelcentrum aan de Place de l’Accueil. Met al dat commerciële geweld zo dicht in de buurt moet je al heel veel zin en geduld hebben om naar de twee biologische kramen op zoek te gaan. Die tweede koopman is overigens de vriendelijke Stéphane Marchand, die met zijn Bouch’ Bio (www. labouchbio.com) ’s vrijdags van 16 tot 20 uur ook aanwezig is op de markt La Plante in Namen en op zaterdagochtend op de markt van Sint-Lambrechts-Woluwe. Marchand is bescheiden maar gaat erg professioneel te werk. Hij is te allen tijde bereid om uitleg te geven over producten en de beste bereidingswijze. De varkenslagerib die wij er kochten was uitermate smakelijk.

Louvain-la-Neuve, Place de l’Université, dinsdag van 9 tot 17 uur.

Namen : verspreide slagorde

Aan de voet van het justitiepaleis, op een steenworp van de kathedraal, vindt op zaterdagochtend de Naamse versmarkt plaats. Volgens de Biottin Alimentation (zie kader) zijn er op deze idyllische plek vijf biologische marktkramers met producten van eigen teelt te vinden. Dat klinkt veelbelovend, vooral ook omdat Namen het historische bolwerk van de ecologische beweging in Franstalig België is. Het walhalla voor de biologische consument, zou je dus denken. Maar helaas. Om te beginnen hebben de vijf kooplui niet eens de moeite genomen om hun kraampjes bij elkaar te zetten en zo een biologische kern te vormen. Zie ze dan maar eens te vinden tussen de talloze niet-biologische concurrenten met hun vaak indrukwekkende assortiment. Dat laatste blijkt niet bepaald het sterkste punt van het biologische vijftal, dat van presentatie ook geen werk maakt. Alsof het oog van de biologische consument niet wat wil. De enige kraam die hier een bescheiden vermelding verdient, is weerom die van Panier du Vevy. De keuze aan groenten is gevarieerd en de presentatie gesoigneerd.

Namen, Place du Palais de Justice, zaterdag van 7 tot 13.30 uur.

Verviers : goed maar weinig

De zaterdagochtendmarkt van Verviers heeft plaats rond het fraaie gemeentehuis. Verspreid over het plein staan drie kraampjes met biologische producten. Aan de ene kant van het gemeentehuis hebben Ignace Sépulcre en Le Chemin Vert postgevat, maar hun assortiment – kaas en allerlei soorten brood – lijkt als twee druppels water op elkaar. Je kunt beter meteen doorlopen naar de kraam van Al ‘Binète, de vermaarde winkel uit Luik die inmiddels niet meer uit het biologische leven is weg te denken en in de heuvels rond deze provinciehoofdstad over een mooie kwekerij met kas- en veldgroente beschikt. Het aanbod is van eerste kwaliteit, in elk seizoen. Al’Binète ( binète betekent ‘schoffel’ in het Waals) is ook wekelijks van de partij op de markten van Hoei, Spa en Malmédy en heeft in de loop der tijd een trouwe schare klanten opgebouwd. Die kunnen er eveneens terecht voor een keur aan biologische zaden (zie www.semaille.com).

Markt Verviers : Grand Place en rue de Mont Moulin, zaterdag van 7 tot 17 uur.

Door Willem Asaert, Jean-Pierre Gabriel en Pieter van Doveren I Illustratie Jean-Michel Meyers

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content