Voor wie nog gelooft dat groene mode een eufemisme is voor rastafari’s in hennepkledij, wordt het betoog van Camilla Norrback een openbaring. Of hoe mode moet gaan over empathie, zonder in te boeten aan hipheid. “Maar noem eco vooral geen trend, dat maakt alles kapot.”

De Britse krant The Guardian riep de Zweedse ontwerpster Norrback (35) uit tot Queen of ecoluxury, een titel die zoveel betekent als : deze designer heeft als geen ander begrepen hoe je luxueuze mode maakt met een lage impact op mens en natuur. Norrbacks uitgangspunt : organische en gerecycleerde materialen gebruiken, vrij van ellendige arbeidsomstandigheden – geen katoen plukkende kinderhandjes – en zonder dat er gifstoffen vrijkomen bij het kleuren van de collecties. Haar methode : zelfstudie, nauwe contacten met de lokale bron, en een engelengeduld aankweken.

Norrback ga je niet horen beweren dat ze honderd procent ecovriendelijke mode ontwerpt, dat zou resulteren in saaie, beige – want onbewerkte – hippiekleren. Deze Zweedse is in de eerste plaats een creatieve ziel, met een passie voor het maken van kleren en voor duurzaamheid.

Idem voor het voedsel dat op haar bord komt (“het liefst zo dicht mogelijk bij huis gekweekt”), of haar favoriete chill-outplek in thuisstad Stockholm (“een organische kruidentuin in het midden van de stad”).

Haar label bestaat al tien jaar, waarvan het sinds 2002 toegewijd is aan duurzame vrouwenmode. Ze experimenteert met organisch katoen, bamboe en gerecycleerd polyester, sinds twee seizoenen maakt ze schoenen (van natuurlijk gekleurd leer en met gerecycleerde rubberen zolen) en haar eerste herencollectie is op dit moment een wapenfeit. Terwijl de rest van de modewereld langzaam begint in te zien dat groene collecties best sexy en hot kunnen zijn, kan Norrback – net als Stella McCartney en Katharine Hamnett – gezien worden als een van de leading lady’s van de groene kledingsmarkt. Hoog tijd om haar uit te horen over haar vooruitstrevende aanpak. Wat ze denkt van een interview boven een kom bio-logische soep, en ander moestuinlekkers, aan een gerecycleerde houten tafel bij Le Pain Quotidien ? “That’s my favourite place when I’m in Paris or Belgium !”

Het shockeffect

“Voor ik op mijn twintigste naar Stockholm verhuisde, groeide ik op in een klein dorp in Finland, tussen heel veel water. Mijn vader is landbouwleraar, mijn oom al zijn hele leven visser. Bewustzijn voor de natuur was bij ons een doodgewone zaak. Tegelijk ontwikkelde ik al vroeg een politiek en strijdvaardig temperament. Rechtvaardigheid, feministische kwesties : al op jonge leeftijd had ik waarden waarvoor ik wilde opkomen. Tegen die achtergrond ben ik met mode begonnen.”

“Ik studeerde voor hoeden- en accessoiremaker. Op een dag toonde onze leraar beelden van mensen die leer kleurden. Met hun blote benen stonden ze in grote tanken toxische kleurstoffen te stampen, waaraan ze op termijn natuurlijk doodgingen. Dat was een choquerende eyeopener. In de late jaren negentig verschenen ook rapporten over de jeansindustrie en de zware metalen die vrijkomen bij kleurprocessen. Ik besloot op zoek te gaan naar natuurlijke alternatieven. In 2002 liep ik op een stoffenbeurs in Göteborg te zoeken naar een stand die natuurlijke materialen van hoge kwaliteit verkocht. Maar ik vond niets, alles was polyester. Al die kunststoffen schreeuwden naar me, ik kon niet meer denken in die omgeving !”

“Toch vond ik één showroom waar ze mijn ding hadden, kwaliteit met een zachte textuur. Die producent werd mijn eerste contact naar andere bedrijven. Nu werk ik rechtstreeks met fabrieken over de hele wereld en heb ik geleerd welke vragen te stellen. Hoe dichter bij de bron, hoe makkelijker de werkomstandigheden te controleren zijn en hoe lager je prijskaartje blijft.”

Imago van een hooiberg

“Toen ik in 2002 begon met mijn duurzame aanpak, wilde ik de hele wereld erover vertellen. Ik was overenthousiast, maar de media begrepen het niet. Ze dachten dat mijn hele ecoverhaal een vervolg was op de ‘ecotrend’ die we in 1991-’92 gezien hadden. Toen was de regel dat je alles in het beige moest kopen, zelfs je sokken. Het maakte geen bal uit of iets organisch was. De trend was om eruit te zien als een hooiberg. Helaas hadden veel media dat beeld nog op hun netvlies toen er tien jaar later écht bewustwording opkwam rond duurzaam ontworpen kleren. Die mentaliteitswijziging is een constant gevecht. De rastafari’s in hennepkleren lijken nog vaak het clichébeeld. Vaak heb ik het gevoel dat de feiten van vandaag mij niet kunnen bijhouden. Soms lijkt het of ik leef en werk in een sciencefictionwereld.”

“Toegegeven, in de mode is het ecoverhaal soms een ironische kwestie, vooral als het op kleuren van stoffen aankomt. In landen als India en Bangladesh wordt dat nog altijd in open containers gedaan waar mensen op blote voeten in een bad vol zware metalen staan, zoals chroom, een typisch metaal om iets blauw te kleuren. Daarna spoelt dat toxische water weg in rivieren, zodat het drinkwater van een hele gemeenschap vervuild raakt. Als je daarentegen op een milieuvriendelijkere manier kleurt, doe je dat in gesloten tanks die je met zo weinig mogelijk water vult en je gebruikt kleuring die vrij is van gifstoffen.”

“Maar vanaf het moment dat je aan het kleuren gaat, gebruik je hoe dan ook het milieu. Je verbruikt elektriciteit, water, energie. En organisch katoen is helaas ook veel taaier om te kleuren dan synthetische stoffen. Neem nu dé modekleur bij uitstek : zwart. Om iets zwart te krijgen heb je veel meer kleurstoffen nodig dan om iets lila te kleuren. Pastelkleuren zijn het ‘gezondst’ voor het milieu. De donkere indigotinten, rode en zwarte kleuren het schadelijkst. Je mag dan al een jurk uit organisch katoen hebben gemaakt, op het moment dat je hem zwart kleurt, haal je zijn groenwaarde sterk naar beneden. Ook al doe je dat op de best mogelijke manier.”

Eco is geen trend !

“Gelukkig staan mensen steeds meer open voor het groene product. Maar als we groene mode echt op topniveau willen krijgen, moeten we hoge standaarden naleven. De stoffen, kleuren en snits moeten een hoog trendgehalte hebben, en tegelijk doordrongen van duurzame waarden. Compromissen horen erbij. Ik ga nooit beweren helemaal ecologisch te werk te gaan. Niemand kan dat. Vanaf het moment dat we uit bed stappen, consumeren we onze planeet.”

“Het groene gedachtegoed wordt nog te vaak als een apart werkdomein gezien, terwijl het een filosofie zou moeten zijn die aan de basis ligt van elke actie die we ondernemen. Of je nu auto’s maakt of een brood bakt, dat kan allemaal op een zo duurzaam mogelijke manier. Veel bedrijven proberen momenteel ‘iets organisch’ te maken, omdat het de trend van het moment lijkt te zijn. Dat is omgekeerde logica. Eerst moet je de regels begrijpen die je succesvol maken in de kledingsindustrie, de voedselindustrie, of woonindustrie. En dán, daarná, moet je dat op een zo duurzaam mogelijke manier doen. Noem eco dus zeker geen trend. Trends zijn vergankelijk en zo’n connotatie maakt het hele groene betoog kapot.”

–

Camilla Norrback is in België onder meer verkrijgbaar bij Maaike Kleedt, Zuivelbrugstraat 8, Gent of Nouvelle Vague, Scheldestraat 98, Antwerpen. Meerdere verkooppunten in Amsterdam, Nederland. Info : www.camillanorrback.com

Door Elke Lahousse

“ZWART IS DÉ MODEKLEUR, MAAR OM IETS ZWART TE VERVEN HEB JE MEER KLEURSTOFFEN NODIG DAN VOOR LILA. PASTELKLEUREN ZIJN HET ‘GEZONDST’ VOOR HET MILIEU.”