Hoe oud zou deze apothekerspot zijn (39,5 cm hoog)?

Dit is ongetwijfeld het mooiste stuk majolica dat we ooit in deze rubriek mochten bespreken. Ooit sierde deze fles voor gearomatiseerd water een officina of apotheek. Deze recipiĆ«nt werd rond 1575 gemaakt in de Italiaanse stad Urbino, toen een van de toonaangevende centra voor de majolicaproductie. Het is een zuiver voorbeeld van de renaissancestijl die toen opgang maakte. Deze stijl was in Noord-ItaliĆ« wel al veel langer in de mode: sinds het begin van de 15de eeuw, ongeveer een eeuw vroeger dan bij ons. Maar nu en dan ontwikkelden er zich binnen deze stijl nieuwe tendenzen. Een daarvan ontstond rond 1490, toen in Rome belangrijke muurschilderingen uit de Romeinse tijd werden ontdekt, onder meer in de Domus Aurea van Nero. Dit paleis was onder keizer Vespasianus volgestort met aarde, en de fundamenten werden gebruikt voor de bouw van nieuwe thermen. De opgravingen van het paleis wekten de nieuwsgierigheid van veel kunstenaars, onder andere die van RafaĆ«l, die meteen weg was van de prachtige muurschilderingen. Omdat deze fresco’s onder de grond zijn gevonden, werden ze grotteschi genoemd: grotschilderingen. Wij noemen zo’n ornament, opgebouwd uit fijn rankwerk waartussen dieren en mensen defileren, een groteske. Deze motieven werden in korte tijd zeer populair, onder meer door het feit dat RafaĆ«l ze gebruikte om de loggia van het Vaticaan te versieren. In totaal bedacht hij dertien gewelven met dergelijke Romeinse motieven. Deze grotesken werden verspreid via ornamentprenten en verschenen al snel op zilverwerk en majolica. De ateliers van Urbino waren ongeveer de eerste die ze voor gleiswerk hebben aangewend.

Deze kan werd niet alleen met kleurrijke grotesken bedacht. De volledige achterkant, van boven tot onder, kreeg een monochrome beschildering met sterk gestileerde acanthusbladeren. Ook het palet is karakteristiek: geel, oranje, bruin, groen en paars. Het valt op dat blauw, de anders zo populaire kleur, ontbreekt.

Het is natuurlijk jammer dat dit pronkstuk beschadigd is. Maar zo’n zeldzaam en mooi object heeft zelfs in deze staat veel waarde. Intact schatten we de apotekerspot zeker op 500.000 fr., in deze staat rond de 100.000 fr. Gezien de schoonheid van het voorwerp lijkt een degelijke restauratie aangewezen.

Piet Swimberghe

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content