Keramiste Patty Wouters ( 40) reist de wereld af en probeert vanuit Brasschaat de liefde voor het pottenbakken te promoten. Haar collectief atelier bestaat tien jaar.

Bart Vandergeten / Foto Hypnovisuals

Voor mij is het erg belangrijk dat ik kan werken met grondstoffen, het gevoel daarvan. Met keramiek ben je constant bezig de klei te betasten, te draaien, te kneden. Dat contact met de materie is heel tactiel, sensueel ook. In het verleden heb ik wel geboetseerd en sculpturaal werk afgeleverd, maar met pottenbakken kan ik me toch het best uitdrukken. Met tekenen heb ik altijd het gevoel gehad dat je iets bepaalds moest overbrengen. Het leek alsof alles in die kunst ook al uitgedrukt was.

Ik probeer meer een soort sfeer uit te drukken. In de keramiekwereld worden potvormen niet als een volwaardige kunstuiting gewaardeerd, terwijl je er volgens mij evengoed iets mee kunt overbrengen, zonder dat het daarom meteen als een boodschap overkomt. Voor mij volstaat het eigenlijk als de mensen mijn werk leuk vinden. Herkennen ze er iets van zichzelf in, des te beter.

Ik heb een tijdje in het kunstonderwijs gewerkt, maar toen het steeds moeilijker werd om daar een baan te vinden, keerde een oude droom van mij terug om een collectief atelier te beginnen. Tijdens mijn opleiding was me al duidelijk geworden dat het beeld van de eenzame kunstenaar in zijn werkplaats me niet erg aansprak. Dus ben ik gaan zoeken naar een ruimte en mensen die het project wilden helpen uitbouwen. Danzij de enthousiaste inzet van begeleiders en vrijwilligers bestaat Atelier Cirkel intussen tien jaar, en ik heb het gevoel dat de pottenbakkerskunst steeds meer in trek geraakt. Begonnen met zestien cursisten keramiek, heb ik er nu bijna honderd die wekelijks les komen volgen.

In vergelijking met een academie besteden we meer aandacht aan de mensen. In een academie worden normen gesteld en moet je tegen het einde van het jaar een bepaald programma hebben afgewerkt. Hier kunnen de cursisten volgens hun eigen mogelijkheden en tempo evolueren. Beginners hebben meestal al snel door dat pottendraaien niet zo eenvoudig is als het eruitziet. Eer je iets van een zekere kwaliteit kunt maken, heb je al gauw tot dertig lessen achter de rug. Maar juist omdat alles in onze maatschappij tegenwoordig zo snel en industrieel gaat, denk ik dat de behoefte er is om iets ambachtelijks te doen. Veel cursisten verrichten overdag intellectuele arbeid, ’s avonds kunnen ze zich in de keramiek uitleven.

Voor mij betekent het een vorm van meditatie als ik me in mijn atelier kan terugtrekken en aan het werk ga. Een aantal handelingen zijn repetitief, verlopen automatisch. Daardoor wordt mijn geest vrij, kan ik mezelf terugvinden. Waarschijnlijk overkomt het iedereen die creatief of artistiek bezig is. Mensen hebben er nood aan dat op een ontspannen manier te doen, zonder die prestatiedwang. Het geeft de mogelijkheid om je terug op te laden, waardoor je weer energie vindt voor andere zaken.

Sinds een paar jaar organiseren we ook workshops voor gevorderden. Daarvoor inviteer ik lesgevers uit binnen- of buitenland die een hoog niveau halen. Vooral professionele keramisten schrijven zich daarvoor in. Ik heb bewust gekozen om mijn stukken te bakken volgens primitieve baktechnieken. Het is boeiend om vast te stellen hoe elk baksel toch weer anders uit de oven komt. Ook al probeer je het bakprocédé te beheersen en te manipuleren, het vuur gaat zijn eigen gang en telkens weer sta je voor een verrassing.

Ik heb al heel wat rondgereisd en het is mij vooral in het buitenland opgevallen hoe goed de Vlaamse, Belgische keramisten zijn. De keramiek die hier gemaakt wordt, is van een grote verscheidenheid, het is verbazend hoeveel keramisten van topniveau hier rondlopen. Maar het is dan weer typisch Belgisch dat wij de kwaliteiten van eigen bodem niet gauw herkennen.

Op 13 en 14 september viert Atelier Cirkel vzw (Miksebaan 272, Brasschaat) zijn tienjarig bestaan met een internationale keramiektentoonstelling en demonstraties van bijzondere technieken. Tel. (03) 633.05.89.