Niet alleen in de mode, maar ook in het bord is Antwerpen de Belgische stad die het snelst inhaakt op nieuwe trends. Sommige blijven, andere verdwijnen. Wij zochten voor u de lekkerste en leukste adressen van bistro’s, brasserieën en eetwinkels in de oude stad.

Antwerpen speelde enkele jaren terug een pioniersrol bij de introductie van de wereldkeuken en de wereldwijnen. In de vele nieuwe eethuizen wokken de koks dat het een lust is, maakt men sushi aan de lopende band of brengt men oost en west samen in fantasierijke fusion-bereidingen. In Antwerpen gaat geen dag voorbij zonder dat er ergens een waaghals een nieuwe culinaire formule lanceert. Hapas, wappaz en tapas : de leveranciers van snelle happen schieten als paddestoelen uit de grond, om soms weer even snel te verdwijnen. Want de Antwerpse horeca heeft het moeilijk : men investeert te vaak te veel in het decor en te weinig in de keukenbrigade. De wildgroei van restaurants, gekoppeld aan de economische terugval en de werken aan de Leien, maken dat overal eethuizen te koop staan. Vooral de Grote Markt, eens het zo levendige stadsplein, en de Pieter Potstraten bieden een trieste aanblik. En er is nog niet meteen hoop op beter, want in de zomer zullen de werken aan de Antwerpse Ring nieuwe problemen geven die dagtoeristen op afstand zullen houden. Als lichtpunt in deze donkere dagen presenteren wij een gevarieerd culinair stadsportret. Om het de voetganger makkelijk te maken bleven wij in het oude stadsgedeelte, tussen de Schelde en de Leien. Wij maakten een selectie uit het aanbod aan opmerkelijke oude en nieuwe eethuizen en geven terloops adressen van leuke en lekkere eetwinkels.

Nieuwe deftigheid

Ons parcours begint aan de zuidkant, waar de ‘nieuwe deftigheid’ aan de Leopold de Waelplaats en de Vlaamse Kaai zegeviert. Juist om de hoek van de Vlaamse Kaai, bij de oude vismijn aan de Riemstraat, is sinds enkele weken El Pintxo, de ‘echte tapabar van Antwerpen’. Het concept werd geïmporteerd uit Baskenland, waar men van de pintxo-cultuur een ware kunst heeft gemaakt. Een pintxo is een klein hapje dat men zelf neemt van een van de gevulde schalen op de bar. De warme hapjes komen in El Pintxo uit de keuken. Daarbij drink je een glas Spaanse wijn en ook daarvoor ben je in de Baskische tapabar op het goede adres : mede-eigenaars zijn de twee mensen achter de Spaanse wijnhandel Puerta del Sol uit Deurne. De inrichting is comform aan de bars uit het Baskenland, compleet met witbetegelde muren en hammen die aan het plafond hangen. Vijf verschillende pintxo’s kosten 10 euro. Men kan ook kiezen voor een racion (portie) en dan is gamba’s met knoflook a la plancha (6 of 10 euro) troef.

Om te ontsnappen aan het chique volk dat naar de modieuze Kaaien komt is er restaurant De Wereld van Kocagne. In dit intieme huiskamerrestaurant kookt Jürgen Pauwels en bedient vriendin Tine Baele. De kok kreeg een klassieke Franse opleiding en de Thaise keuken is erbij gekomen door rugzakreizen naar Thailand. Jürgen weigert om zijn keuken fusion te noemen : hij probeert de Thaise keuken te brengen met Belgische producten. Groenten en een feestelijke presentatie in Griekse kommen op pootjes spelen een belangrijke rol. Er is een beknopte spijskaart met bereidingen als : groene asperges met gerookte eend (10,50 euro), tom yum met kip of vis (14,50 euro) of lamsvlees met groenten in kerrie-kokossaus (15,50 euro).

De verbindingsas tussen het Zuid en het centrum wordt gevormd door de Volkstraat en de Nationalestraat. Hier verschijnen de laatste tijd leuke eethuizen. Tapasalon Soeki is een project van de biologische bakker die naast de deur zijn lekkere broden bakt. Soeki is open vanaf 18 uur maar de meeste mensen komen later. Je kan er, halfliggend in een van de lage zetels of op kussens, in een of ander hoekje rond de open keuken of op de hoger gelegen lighoek een glas wijn of champagne drinken of nippen aan een cocktail, zoals een caipirinha. Als de honger begint te knagen, dan zijn er tapas. Op de kaart staan eenvoudige happen als : vegetarische lenterol (4 euro), calamares a la Romana (4 euro), won ton van gehakt en grijze garnalen (5 euro) of wrap met geitenkaas (7 euro). Een assortiment koude tapas komt op 10 euro, warme kosten 12 euro. De muziek komt van vinyl, en Latijns-Amerikaans uit de jaren vijftig en rock-steady zijn favoriet.

Naast de Sint-Walburgskerk en schuin tegenover de Steinerschool is de gecombineerde winkel, café en galerie Confituur. In deze cultplaats is alles in beweging. Het is allemaal begonnen met een ontwerpbureau van eigenzinnige meubels en spullen, zoals een inside-out tafel, gemaakt van een omgedraaide oude tafel. Om meer naar buiten te treden kwam er een winkel bij en om de drempel verder te verlagen is men eten en drinken gaan serveren. Alles is te koop. Eigen ontwerpen zijn gecombineerd met meubels van Spullenhulp. Onderuitgezeten in een zetel uit de sixties of gezellig babbelend aan een houten gastentafel eet je boterhammen met acht verschillende groenten en drink je verse sappen, een Vedett-biertje of de huiswijn, een Chileense Frontera. Voor de soepliefhebbers is er dagelijks verse soep.

Van klassiek tot sexy

Wat in de smaak valt, moet je zo min mogelijk veranderen : dat heeft baas Carlo Didden ook ingezien. Zijn Kleine Zavel is een van de vaste waarden in het centrum waar men gezelligheid koppelt aan lekker, zuiders eten. Carlo Didden startte het project met de eigenaars van het naburige hotel ’t Sandt en richtte een oud logementshuis in tot eethuis. Het interieur met houten vloeren en hoge, bewerkte plafonds is bewust versleten gehouden. Tussen de tafels met kale houten bladen staan kisten met leeggoed. Carlo Didden is een van de Antwerpse pioniers van de fusion kitchen. Tegenwoordig zijn de bereidingen mediterraan en vooral gebaseerd op seizoenproducten en verse vis. Tonijn in vier bereidingen (23,50 euro) of griet met hamburger van sint-jakobsschelpen (30 euro) oogsten veel succes.

Kasper Kurdahl, de voormalige chef-kok van Scholteshof, begon in Antwerpen met een meer bescheiden Dinner and Wine Bar. De Deen nam Hecker over en kookt er in de keuken achter de bar smakelijke, klassiek geïnspireerde gerechten aangevuld met eigenzinnige creaties ‘nieuwe stijl’. Kasper Kurdahl is het sterrengedoe beu : bij Hecker moet men zich dus niet verwachten aan zilveren bestek of kristallen glazen. De kok houdt van communiceren en komt aan tafel om het ‘programma’ te bespreken. Sta je open voor vernieuwing dan wachten er : gefrituurde spinaziesoep met oester en biersorbet (14 euro), crispy pizza met tonijn, mierikswortel en zure room (14 euro) of gebakken kreeft met een mantova-vinaigrette en witte bonen (20 euro). Kies je voor het verrassingsmenu van vier gangen (48 euro), dan worden de gerechten afgestemd op de gekozen wijn.

Bij de voetgangerstunnel en de Sint-Jansvliet is Swiet & Seksie. Hier is het motto ‘ All you eat is Love’. In deze kleurrijke boetiek kijk je je de ogen uit op het tentoongestelde ero-snoepgoed : fudgy fun for lovers als body topping, marsepeinen bedscènes, chocoladepenissen, taarten in de vorm van piemels en borsten, een droplul in blik, eetbare slips en Dunking Dickies. Bij de klanten zijn vrouwen en, dat was te voorspellen, Nederlandse toeristen in de meerderheid.

Voor een gestyleerd en exotisch avontuur is er Mata Mata & Pili Pili. Het restaurant is gelegen tussen de winkels en snackbars in de Hoogstraat. Mata Mata & Pili Pili is een initiatief van de mensen achter het bekende Café au Lait en is opgezet om Afrika met mes en vork te ontdekken. De eetzaal heeft een originele en kleurrijke inrichting, waarin zwartwitfoto’s, Afrikaanse volkskunst en design uit de jaren zestig zijn gecombineerd. Aan het fornuis staan een Amerikaanse en een Marokkaanse kok. Hier geen sprinkhanen maar wel mafe van rund of lam in pindasaus (11,95 of 15,95 euro), djege, wat staat voor Victoriabaars in tomaten- kokoscurry (14,95 euro) en, als trekpleister, kip moambe (13,95 euro).

Constante kwaliteit

Gepolijst beton, gecombineerd met marmer en glas, dat zijn de terugkomende materialen in de onvergankelijk mooie delicatessenwinkel Civiltà del Bere (‘de cultuur van het drinken’). Jo Peeters is de architect en Vincenzo Aru en restaurateur Sandro Lampis zijn de eigenaars. Op de schappen staat Italiaanse fijnkost, zoals olijfolie van Viola Dop uit Umbria (12 euro voor een halve liter), rijst van Ferron, 12 jaar oude aceto balsamico (50 euro), een topwijn als Brunello di Montalcino 1998, Marchesato Degli Aleramici (37 euro), droge pasta’s en ambachtelijke koffie van Piansa.

Wil men zich tussen dames uit de hogere klasse bewegen, dan is er lunch loungeHet Gebaar. Dit elegant thee-, koffie- en eetsalon bevindt zich in het peperkoekenhuisje in de botanische kruidtuin. Binnen wacht een behaaglijke eetzaal in olijfkleur, met nobel houtwerk en chique stoffen. Banketbakker Roger en Cindy Van Damme ontvangen in deze landelijk-Engelse sfeer. Zij verhuisden hun salon afgelopen zomer van de Schuttershofstraat naar het Zwitserse tuinpaviljoen in de kruidtuin, waar zij zich meer toeleggen op de lunch. Alles is tot in de puntjes verzorgd, van de tarte tatin met een vanille de bourbon-saus, de eerste kwaliteit thee die in zilveren theepot met zandloper voor de timing wordt opgediend, tot de salade van coquilles op een bodem van pasta belegd met carpaccio van ossenhaas en krullen van ganzenlever, opgediend op een bord gemaakt door Anne Perneel.

Absoluut Zweeds verhuisde van de Marnixplaats naar de Wijngaardstraat en bevindt zich nu op een boogscheut van de Grote Markt. Achter een front van glas wachten drie open en in elkaar overlopende vertrekken over drie niveaus. Het decor is helder, strak Scandinavisch met veel natuurhout. Absoluut Zweeds is het levenswerk van artiest en mediafiguur Christer Elfving. Hij is een rasechte Zweed, die samen met zijn koks Zweedse ingrediënten combineert met Belgische, Japanse, Mexicaanse, Vietnamese en Italiaanse invloeden. Christer Elfving is de uitvinder van de wappaz, wereldhapjes. Er zijn drie variaties van telkens vijf wappaz te koop, die in prijs variëren van 13 tot 18 euro. De spijskaart vermeldt cross-culture-creaties zoals Rossini nr2 van rendier, truffel, sint-jakobsvruchten en parmezaan (27 euro).

De Nederlander Tom Fluit heeft de leiding over het keukenteam van het Dock’s Café. Hij is een gerespecteerd kok, die ervoor heeft gezorgd dat Dock’s Café bekendstaat voor zijn constante kwaliteit. Het opvallende barokinterieur, dat het midden houdt tussen kitsch en kunst, is van de hand van Antoine Pinto (Quincaillerie, Pakhuis, Belga Queen). De toortsen en krullen van koper en brons en het rode fluweel weten de tand des tijds goed te doorstaan. Het Antwerpse publiek stroomt massaal toe voor de schotels met zeevruchten, voor de festivals, de handgesneden tartaar van charolais-tussenribstuk met truffel en oude parmezaan (18,75 euro), gebakken zonnevis met puree van topinamboer, gepocheerd hoeve-eitje en kalfsjus (24 euro) en voor de wijnen per fles of per glas.

Talk of the town

Bar-restaurant Lux is momenteel talk of the town. Dit nieuwe megarestaurant, waar plaats is voor 180 mensen, is het project van een rijke diamanthandelaar en de horecaondernemer die ook het Kasteel Steytelinck in Wilrijk uitbaat. Op hun wenken werd een voornaam en oud huis van een Poolse rederij verbouwd. De architect liet klassieke en moderne elementen samensmelten tot een oogstrelend geheel. Oude parketvloeren, pilaren van Belgisch marmer en met goud belegde plafonds contrasteren aangenaam met hedendaagse elementen, zoals de zen-achtige bar en de lift in glas en roestvrij staal. Plafonds werden opengetrokken om de ruimtes met elkaar te verbinden. Op elke verdieping brandt een haardvuur en overal staan vorstelijke kandelaars met brandende kaarsen. De sfeerverlichting in het trapportaal verandert om het halfuur van kleur en ook de verborgen geluidsinstallatie kreeg veel aandacht. In de wijnkamer wachten 180 verschillende flessen. Je kan zo’n flesje kraken in een van de gewelfde kelders waar weer een heel andere sfeer heerst. Lux valt van twee kanten te bestormen : de hoofdingang is aan de Adriaan Brouwerstraat en de ingang van de bar is aan de Aldegondiskaai, dicht bij de plaats waar het MAS (Museum aan de Stroom) eens zal komen.

Spontane ambiance

Antwerpen-kenners beweren dat de sfeer aan de noordkant van de stad een stuk spontaner is dan aan de zuidkant. De maritieme wereld is aan de noordkant omnipresent : er wordt gewerkt, geld uitgegeven en gelachen. Ga maar eens kijken in de wijn- en pianobar boven het druk bezochte Pazzo-restaurant. Na 23 uur loopt het daar vol en wordt er, rond de bar in de vorm van een verlichte ijsklomp, feest gevierd tot in de vroege morgen. Achter de bar staat een bataljon open flessen : permanent is er keuze uit 24 wijnen per glas. Daar krijg je, of je het nu wil of niet, een woordje uitleg bij van wijnkampioen William Wouters. Hij behaalde in zijn vorig leven de titel Beste Sommelier van België. Deze Antwerpse grappenmaker heeft een speciaal contact met zijn bezoekers. William is zelf kok en stamt uit een horecafamilie. In Pazzo gaf hij de pollepels door aan Ingrid Neven. Deze freewheeling kok kiest voor leuke bereidingen uit de wereldkeuken en houdt van Japanse en Italiaanse invloeden.

Schuin tegenover Pazzo bevindt zich Hapas, het nieuwste project van Kris Wijnen. Hij verkocht zijn restaurant Klare Wijn aan de Dageraadplaats, opende Cuistot in Lier en is nu terug in de stad met Hapas. De horecaondernemer zocht een nieuwe uitdaging en lanceert samen met Annelies Goedemé, zaakvoerder van de aanpalende designwinkel Interium, de Hapas-formule, gebaseerd op ‘Europees happen en snacken’. Deze druk bezochte in- en uitloopzaak zonder pretenties is ondergebracht in een oud huis van een havenmeester. Er zijn ruime vertrekken en midden in de gang is een open keuken. Je kan hoog zitten op barkrukken of laag op poefen en bankjes. Succesnummers zijn : geplette aardappel met garnalen (6 of 11 euro), tagliata van kort gebakken en dik gesneden rundvlees met champignons (7 of 12 euro), pasta met scampi’s, tomaat en courgette (16 euro) en stoofcarbonade met frieten (15 euro). Hapas heeft een leeshoek, een vergaderruimte, een shop met culinaire hebbedingetjes en een binnentuin.

Succesformules

Jo Bussels en Valerie Olieux laten in Rimbaud de grootste zakenmannen van maritiem Antwerpen uit hun handen eten. In hun gezellige bruine kroeg moet je niet naar de spijskaart vragen : jong en oud, arm en rijk eten wat de pot schaft. Er is een dagmenu van drie gangen, dat voor 35 euro, aperitief en hapje inbegrepen, wordt geserveerd. De dagschotel komt op 16,50 euro. Deze eigenzinnige kok werkt met eersteklas producten en zijn bereidingen zijn smakelijk.

Er zijn plannen en projecten genoeg aangaande de toekomst van het Eilandje, maar op straat, tussen de dokken, merk je daar, op enkele privé-initiatieven na, weinig van. Horecazaken en galeries kwamen maar verdwenen ook weer snel : alles is een kwestie van juiste timing. Een blijver is bistro L’Ile Perdue. In deze gezellig-nostalgische ruimte met gordijnen in rood fluweel, plankenvloeren en oude cafétoog voor een open keuken, staat eigenaar Stefan Van Den Driessche reeds zeven jaar aan de potten. Zijn fans komen tijdens de lunch uit de maritieme wereld. ’s Avonds zijn het vooral koppeltjes, die zich aangetrokken voelen tot het romantisch sfeertje en de onvergankelijke bereidingen uit de smakelijke Franse keuken. Voor als het koud is, wacht zuurkool met hammetje, worst en aardappelpuree (15 euro). n

Tekst Pieter van Doveren l Foto’s Tony Le Duc

De Antwerpse horeca heeft het moeilijk : men investeert te vaak te veel in het decor en te weinig in de keukenbrigade.

De leveranciers van snelle happen schieten als paddestoelen uit de grond, om soms weer even snel te verdwijnen.