“Dear Mr. Asshole, als u enige rechtszaken wilt vermijden, zou ik u aanraden als de bliksem te maken dat ons huis van uw belachelijke site is.” Hannes Coudenys (33) wist niet wat hem overkwam toen hij zijn blog Ugly Belgian Houses startte, over stenen misbaksels. Knack Weekend trok mee op huizensafari.
Een serendipitycruise : op pad gaan zonder plan, adres of aankomstpunt en je laten verrassen door het toeval. Een collega en ik gingen ooit op serendipitycruise vanuit het hoofdkwartier van Roularta, het sexy Evere aan de Navo. Doel : een lunchplek vinden. In de eerste brasserie waar we ‘op goed geluk’ binnenwandelden, keken overbejaarde en rokende cafégangers alsof er twee prostituees waren binnengewaaid. Tussenstop twee hadden we ook prijs : sangria’s met fruit uit blik én een suikerrandje. Maar wél : een fantastisch zicht op een verborgen parel, het gemeentehuis van Schaarbeek in indrukwekkende renaissancestijl. België op zijn best.
Exact dezelfde formule past Hannes Coudenys toe voor zijn zoektocht naar Belgiës lelijkste huizen. Ugly Belgian Houses is een blog, instagram- en facebookaccount met wereldwijd meer dan honderdduizend volgers. Coudenys post er foto’s van stenen misbaksels. Spaanse haciënda’s, gevels met kabouters in verwerkt, piramidevormige daken. Dat die over het hele land verspreid staan, blijkt uit zijn fototheek die intussen meer dan drieduizend huizen telt. “Ik ben de blog gestart vanuit een overheersend gevoel van rommel. In het begin dacht ik na een jaar rond te zijn, maar ik weet intussen wel beter. Ik kan nog makkelijk tien jaar doorgaan.”
Zo stap ik op een druilerige woensdagmiddag in zijn auto voor een ‘huizensafari’. “Regen is ideaal voor de foto’s, zorgt voor een extra tikje België.” Hij rijdt de Brusselse Ring op en neemt lukraak een afrit. “De suburbs rond steden zijn ideaal : weinig verkeer en veel verkavelingen.”
STENEN POES
Algauw blijkt : aan het stuur zitten tijdens een huizensafari is geen evidentie. De weg zoeken. Links/rechts naar de huizen kijken. Achteruitrijden als een potentieel huis in een flits is gepasseerd. Manoeuvreren, al dan niet op het trottoir, om een foto te nemen. “Meestal stap ik uit, maar soms is het een drive by shooting vanuit de auto.” In de verte, achter velden, een topper spotten en vervolgens moeten rondspeuren waar het huis zich exact bevindt. “Soms voel ik me een ontdekkingsreiziger, als eerste voet aan lelijk land zetten.”
Onze eerste tussenstop, Kraainem, valt tegen. We spotten op een vensterbank een stenen poes, vergelijkbaar met de kerstmannen uit de Blokker die in december aan onze gevels klimmen. Maar qua architecturale verwondering stelt de buit teleur. Enige frustratie hangt in de auto. “Soms vind ik geen goeie exemplaren en dan zijn dit verloren uren.” Tot hiertoe bracht zijn populaire blog nog geen geld op, maar daar komt misschien verandering in want uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts bundelt 50 Ugly Belgian Houses in een boek.
“Dear Mr. Asshole, als u enige rechtszaken wilt vermijden, zou ik u aanraden als de bliksem te maken dat ons huis van uw belachelijke site is. Het leven gaat duidelijk niet over rozen, daar u niets beter te doen hebt dan mensen hun privacy te schenden door een fantasieloze subjectieve mening de wereld in te sturen. Misschien heeft u een laag IQ en snapt u gewoon bepaalde dingen niet zo goed. Kom volgende keer binnen voor een tasje koffie of thee, en durf uw gezicht te laten zien. Lieve groet.”
Niet iedereen is amused als zijn huis op een website over lelijkheid komt te staan. Vijftig huizen in zijn boek, dat betekent ook vijftig keer aankloppen om toestemming te vragen. “Officieel mag je in België geen huizen afbeelden, vanwege het copyright.” Bij de start van zijn project, vier jaar geleden, vielen er dreigmails van advocaten in de bus. “Of telefoons. Eén keer kreeg ik zelfs te horen dat ik de zelfmoord van een architect op mijn geweten zou hebben als ik de foto niet offline haalde. ‘No need for angry lawyer mails, they cost too much fucking money.‘ Er staat nu een mededeling op mijn website dat ik op simpel verzoek huizen verwijder. Ik heb daar begrip voor. Als het huis waar je woont en leeft, of de creatie die je als architect getekend hebt, plots het label ugly krijgt, is dat waarschijnlijk even slikken.” Voor zijn blog klopt hij niet aan bij de bewoners, voor het boek kon het niet anders. Begin er maar eens aan : vijftig bewoners én hun architect contacteren met de vraag of ze in een boek over lelijkheid willen staan. “Eigenlijk waren het er vierhonderd, maar slechts vijftig hebben uiteindelijk toegestemd.”
DE GUSTIBUS ET COLORIBUS
Wat is lelijk ? Dat op die vraag geen eenduidig antwoord bestaat, blijkt uit de reacties op Facebook. Lovers én haters. “Hun teneur is ‘wie ben jij om hierover te oordelen’. En ze hebben gelijk : want ik heb geen achtergrond in architectuur (Coudenys studeerde journalistiek en is vandaag social media manager). Lelijk is een subjectieve classificatie, dat zal je me nooit horen ontkennen. Het is een buikgevoel, er zijn geen wetenschappelijke criteria. Als ik een huis in de vorm van een piramide zie, is dat voor mij het toppunt van slechte smaak, maar voor de architect een uiting van creativiteit.”
De humor primeert, maar als hij door zijn foto’s mensen kan laten nadenken over wat ze bouwen, is dat mooi meegenomen. “Ergens moet je creativiteit aanmoedigen, maar waar ligt de grens met lelijkheid ? Het probleem is de wildgroei aan stijlen, dicht op elkaar geplakt. Koterijen, fermettes, haciënda’s. Er zijn te weinig regels. En te veel projectontwikkelaars die mastodonten van appartementsgebouwen neerpoten met slechts één doel : geldgewin. En dan is er nog de typische foefelarij van de Belg : als ik niet in de hoogte mag bouwen, zet ik er een zadeldak op. Verbouwingskes à la tête du client, noem ik dat. Het is ook helemaal geen topic, de Belg ligt niet wakker van de architecturale schoonheid van zijn land. En bijgevolg de politiek ook niet.”
“IK WEET U WONEN”
Hakt dat erin, voortdurend uitgescholden worden voor arrogante lul ? “Het is perceptie, want zelf voel ik me niet arrogant. En mocht mijn blog alleen maar lovers hebben, en geen haters, zou hij minder spraakmakend zijn.” Zelf trekt Hannes binnenkort naar een oude spinnerij, verbouwd tot lofts. “Maar schrijf niet waar, want dan krijg ik gegarandeerd anonieme post. In het verleden al vaker gebeurd. Totaal onbekende mensen die dreigen met ‘Ik weet u wonen’.”
We zijn intussen in Vossem, Tervuren aanbeland, waar onze namiddag dan toch op een succesvolle expeditie uitdraait. Roze schubben als muurbekleding. Een wit huis dat voor de helft uit een torentje bestaat. Of een sleutel-op-de-deur-misbaksel dat Hannes eerder ook al in Sint-Martens-Latem en Vilvoorde zag. “Ik herken het : een projectontwikkelaar poot overal hetzelfde neer. In België kun je Memory met huizen spelen.” Athene aan de Dijle : een portaal met gigantische Griekse zuilen. Megalomane kuiven, daken die met gel geboetseerd lijken. Als een voorgevel op een gezicht lijkt, voel je je erdoor uitgelachen. “Je moet geld hebben om een folietje neer te zetten, vandaar dat het niet zo abnormaal is dat we hier in Tervuren in een walhalla zijn aanbeland. En als de ene buur met iets ‘crazy’ start, wil de andere niet onderdoen. We willen allemaal toch zó graag onze eigen stempel drukken op ons stulpje.”
‘So who’s your architect ? Frank Lloyd Wrong ?‘ Hannes maakt er een sport van om gevatte onderschriften te bedenken. “Er kruipt meer tijd in dan je denkt, soms ben ik een uur per huis bezig om een grappige titel te verzinnen. Ugly Belgian Houses is nochtans geen uitlachproject. Ik probeer de blog onpersoonlijk te maken : er staan nooit mensen op, en geen vermeldingen van locaties. Het gaat om het huis, niet de mensen erachter. Het is eerder een ode aan een typisch Belgische gimmick. Want erger nog dan lelijk, is saai. Denk : nieuwbouwwijken, eindeloze verkavelingen, huizen die elkaars kopie zijn, lege muren bekleed met grijze Eternit. Belgische saaiheid irriteert mij, Belgische lelijkheid intrigeert.”
“Een krankzinnig bijeengenaaid lappendeken, God weet van welke afval bijeengeknoeid, en daarop door een woest geworden reus, de inhoud van hele bazars blokkendozen rondgestrooid, met verachting neergesmeten, klinkt het niet, dan botst het. Daartussen een warboel van wegen en straatjes, kriskras in alle richtingen, schijnbaar slechts luisterend naar de wet van de angst van de leegte.” Hannes citeert in zijn boek architect Renaat Braem, die in 1968 Het lelijkste land ter wereld schreef. “Anno 2015 zijn er 6500 architecten in België,” zegt Hannes, “en nog is het niet mooi.” Het stenen leed van België.
Info : Ugly Belgian Houses, Borgerhoff & Lamberigts, www.borgerhoff- lamberigts.be
DOOR VEERLE HELSEN & PORTRET KAREL DUERINCKX
“Erger nog dan lelijk, is saai. Belgische saaiheid irriteert mij, Belgische lelijkheid intrigeert”
“Eén keer kreeg ik zelfs te horen dat ik de zelfmoord van een architect op mijn geweten zou hebben als ik de foto niet offline haalde”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
