Sinds een paar weken wordt in de hele West-Europese pers heel wat geschreven over moeders. Kinderen die niet dag in dag uit door hun mama verzorgd en opgevangen worden gedurende hun eerste levensjaar, zouden later meer kans krijgen op leesmoeilijkheden, ze zouden minder zelfvertrouwen hebben en minder sociaal vaardig zijn. Dat zou aangetoond zijn door een grootschalig Brits onderzoek. In Groot-Brittannië wordt onder meer dát door de overheid gebruikt als argument om te bewijzen dat het goed zou zijn voor moeders om na de geboorte van een kind een jaar uit hun job te stappen, met behoud van alle rechten, en hun een belastingvoordeel te geven in plaats van de tot nog toe bestaande toelage voor zwangerschapsverlof.

In Nederland is een heel andere discussie aan de gang. Hét Europees land waar tot voor kort maar weinig moeders met kleine kinderen werkten en alleenstaande moeders als vanzelfsprekend van een toelage leefden, wil die alleenstaande moeders aan de slag krijgen op de arbeidsmarkt. (Ook in België heeft de regering het voornemen om alleenstaande moeders aan te moedigen zo snel mogelijk te gaan werken.) De Nederlandse reacties op die mogelijke maatregel zijn verdeeld, maar er is veel verontwaardiging. Hoe durft men moeder de deur uit te sturen, zodat ze niet langer elk uur van de dag kan klaarstaan voor de kinderen? Wat moet er van die kinderen geworden?

Ondertussen wakkert de conservatieve Amerikaanse auteur Francis Fukuyama in zijn boek The Great Disruption (uitg. Profile Books, Londen) dit soort discussie dapper aan. Wat er volgens hem mis is met onze maatschappij is dat ze haar sociaal kapitaal kwijtraakt. En wiens schuld is dat? Van de individualisten die sinds 1965, hand in hand met de geëmancipeerde vrouwen, de traditionele structuren op hun kop zetten. Alle onheil: moreel verval, moord, diefstal, echtscheidingen, komt van hen. Ik twijfel er geen seconde aan dat bepaalde kringen ons in de komende maanden om de haverklap met Fukuyama’s Grote Scheuring om de oren zullen slaan. Hij levert natuurlijk de gedroomde argumenten voor behoudsgezinde denkers om de schuld van alles wat misgaat in de schoenen van de vrouwen te schuiven.

Wat mij zo ontzettend stoort in dit nieuwe offensief tegen het gros van de vrouwen van vandaag is dat hier, als het over het welvaren van kinderen gaat, met geen woord meer over vaders wordt gerept.

Toch waren we ondertussen al aanbeland in een tijdperk waar we het erover eens waren dat vaders een grotere rol te spelen hebben in het leven van hun kinderen dan het verschaffen van de noodzakelijke materiële middelen. In België zijn we zelfs zover dat ook vaderschapsverlof bestaat, al wordt het nog niet in alle middens aanvaard. Meer en meer jonge koppels proberen, met enige moeite, hun professionele leven en hun gezinsleven in balans te houden. Zoals vrouwen de voldoening hebben gesmaakt van een eigen inkomen dat hen onafhankelijker en zekerder maakt, zo zoeken steeds meer jonge mannen tegenwoordig ook de rijkdom van een completer vader zijn.

Het valt niet te loochenen dat de afgelopen decennia wat rommelig zijn geweest en allicht veel ergernis hebben gegeven. Logisch lijkt me dat, in een overgangsfase waarin nieuwe leefregels worden uitgeprobeerd en neergelegd in rechten en plichten, in wetten en geboden. Misschien waren de jongste 25 jaar wel een soort laboratorium voor een nieuwe samenleving?

Meneer Fukuyama ziet echter de grote restauratie aankomen. Een soort Disneyworld van hoe het vroeger was… Lichtende voorbeelden voor het maatschappelijk herstel zijn volgens hem onder meer de Amerikaanse promisekeepers, de religieuze mannengroep die onder leiding van een ex-voetbalcoach met duizenden in een stadion, de hand op de bijbel, beloven nooit meer schuinsmarcheerders te zijn…

Ik denk dat er meer heil te verwachten valt van mannen en vrouwen die elke dag als elkaars gelijken door het leven proberen te gaan dan van mannetjesputters die even een middag de softie uithangen.

Tessa Vermeiren