De grootste explorator van de moderne tijden zet begin volgend jaar een punt achter zijn solocarrière. Om van 144 jongelui tijdens een vier jaar durende zeiltocht om de wereld ambassadeurs van een duurzame aarde te maken. Een hoopvol gesprek.

Ontdekkingsreizigers, ze lijken thuis te horen in vervlogen eeuwen. Toch komt de hedendaagse Mike Horn aardig in de buurt. Vaak in zijn eentje en met nauwelijks mechanische hulpmiddelen bedwong hij de heetste jungles, koudste ijsvlaktes en hoogste bergen. Nu zet hij zijn schouders onder een tot de verbeelding sprekende expeditie : samen met een grote groep jongeren zeilt hij binnenkort de wereld rond, een vier jaar durende trip waarop de tweemaster Pangaea alle continenten, alle oceanen en de twee polen aandoet. Bedoeling is om de deelnemers te laten proeven van de verbluffende schoonheid van onze planeet, en hen daarna uit te sturen als ambassadeurs van een duurzame levensstijl.

We ontmoeten elkaar in de kelders van het Oceanografisch Museum in Monaco en later aan boord van de Pangaea, de tweemaster die hij voor zijn nieuwe uitdaging liet bouwen. Mike Horn blijkt een veertiger met een tomeloze energie en een flinke portie gezond verstand. Een man die letterlijk alle waters doorzwommen heeft en nu de tijd rijp vindt om zijn ervaringen door te geven aan jongeren.

Betekent dit een ommekeer in uw leven ?

Mike Horn : Ik heb gedurende vijftien jaren een schat aan ervaringen opgebouwd en wil die nu ten dienste stellen van deze expeditie. Ik heb de schoonheid van de aarde ervaren zoals dat weinigen gegund is, en ik wil die schoonheid bewaard zien. Maar er zijn ook andere redenen, die de Amerikaanse indianen zo goed hadden begrepen. Ze omschreven de aarde als hun moeder die voor voedsel zorgt om te eten en voor water om te drinken. Een moeder die bezorgd is voor haar kinderen, die op hun beurt de plicht hebben om haar te verzorgen. Als we allemaal de aarde een beetje meer vanuit dat standpunt gingen bekijken, waren we er nu heel anders aan toe.

Is de opwarming van de aarde de drijfveer ?

Eigenlijk niet, ook al is daar veel aandacht voor gevraagd, en vaak op de verkeerde manier. Er is interesse voor gewekt, maar vooral paniek. En paniek is nooit een goede raadgever, noch een goede drijfveer. Bovendien raken mensen in de war door de berichtgeving. Al Gore heeft de verdienste gehad om het probleem op tafel te gooien, maar jammer genoeg is het daarna een beetje stil gevallen. Bovendien is het niet duidelijk of we gewoon in een natuurlijke cyclus zitten, dan wel of de aarde echt aan het opwarmen is. Ik denk dat er in beide theorieën wat waarheid zit, al weet ik niet of die opwarming door mensen veroorzaakt wordt dan wel cyclisch is. Wat ik wel weet, is dat we het proces versnellen. Erger nog : we versnellen àlle processen. We roven aan een alarmerend tempo de reserves van de aarde leeg in zover dat drinkbaar water een probleem zal worden voor onze kinderen.

Daarom wil ik dat mechanisme aan jongeren uitleggen, zodat ze die boodschap kunnen uitdragen naar hun vrienden. Ik wil jongeren respect bijbrengen voor de rijkdommen van de aarde. Om hen met hun neus op de feiten te drukken, heb ik het schip voorzien van wat technische snufjes. Ik kan zien of ze het licht laten branden als ze niet in hun hut zijn, en ik weet precies hoeveel water ze verbruiken. Ze krijgen zes liter water per dag en moeten het daarmee doen, en een beperkte voorraad voedsel. Zoals iedereen op deze aarde, al leeft dat besef nog niet genoeg.

Natuurlijk is het laat, maar te laat is het nooit. En omdat ik geen communicatiespecialist ben maar een explorator en een gepassioneerd avonturier, heb ik anderen nodig om die boodschap uit te dragen. Dus hebben we een selectieprocedure bedacht om jongeren tussen dertien en twintig jaar te vinden die als ambassadeurs de boodschap moeten verspreiden. Van al mijn projecten is het zonder twijfel het uitzonderlijkste, een soort globale schattenjacht, of beter nog een globale jacht naar oplossingen. Door samen te werken, door blijk te geven van vernuft en dynamisme moet de som van onze individuele inzet een collectief elan creëren dat oplossingen in gang zet. Ik geloof dat zoiets mogelijk is omdat we een beroep kunnen doen op de meest onaangeroerde en krachtigste van alle energiebronnen : het enthousiasme van de jongere generaties.

U bent een man met een uitzonderlijk uithoudingsvermogen, een buitengewone conditie en een aparte mentale sterkte. Mag u diezelfde inzet van andere mensen verwachten ?

Ik ben een gewoner en eenvoudiger man dan u denkt. Mijn mentale sterkte komt van de ondersteuning en de hulp van mensen die in me geloven. Als ik moederziel alleen naar de noordpool stap, dan kan ik mijn thuishaven bellen om wat morele steun. Ik heb wel kunnen profiteren van een stevige familiale achtergrond. Ik kom uit een nest met een vader die een uitstekend rugbyspeler was en waar veel buiten werd geleefd, in de natuur. Van thuis kreeg ik twee belangrijke dingen mee : een solide basis en vleugels om te vliegen. En ik kan je zeggen dat ik die vleugels héél vaak heb gebruikt.

Waarin ik misschien van anderen verschil, is de neiging om mijn eigen limieten te verkennen. Maar dat betekent niet dat ik geen angst zou kennen. Ik ervaar die wel degelijk, maar probeer die in mijn eigen voordeel te gebruiken. Andere mensen zouden zoveel meer kunnen presteren als ze niet zo bang waren. Op alle niveaus : bang om hun geld te verliezen, hun vrienden, hun gezicht. Die schrik is zo diep geworteld dat hij hen verlamt, hun eigen mogelijkheden afneemt en hen beperkt.

De expeditie is van nul begonnen, met een idee dat onmogelijk leek. Maar iets is maar onmogelijk tot het mogelijk wordt. Ik heb in Brazilië een aluminium schip laten bouwen zonder dat ik het geld had, en dat schip is zo mooi en uniek geworden dat mijn leverancier me achteraf vertelde dat hij gehoopt had dat ik de centen niet zou vinden, omdat hij het schip dan in beslag had kunnen nemen.

Opvallend is wel dat u na een leven van alleen reizen nu met een groep op weg trekt.

Ik reisde alleen omdat ik de verantwoordelijkheid voor het leven van anderen niet op mij wilde nemen. Ik kende mijn limieten wel, maar niet die van anderen. Er kwam een keerpunt toen mijn familie me met steeds meer tegenzin zag vertrekken. Niet dat ze me thuis wilden houden, ze wilden delen in mijn ervaringen, en dat heeft me ertoe aangezet met mijn dochters naar de noordpool te skiën. De opdracht die ik nu op mijn schouders heb genomen, is van een heel andere aard : ik ben niet langer op zoek naar mijn eigen grenzen, ik wil anderen de ogen openen, door hen de schoonheid en de breekbaarheid van deze aarde te laten ontdekken, door hen met de hulp van specialisten de mechanismen te laten begrijpen en die tieners aan te zetten om vervolgens op eigen vleugels te vliegen.

Kandidaten zijn er genoeg, omdat de meeste jongeren thuis geen avontuur meer vinden. Ze leven tegenwoordig in een virtuele wereld en missen het contact met de werkelijkheid. Dat is jammer want het avontuur is een filosofie, een manier van leven. Een mens gaat op zoek naar avontuur omdat hij nieuwsgierig is. Zelf heb ik mijn weg afgelegd en daarbij een schat aan ervaringen opgestapeld. Ik heb de sensaties en de emoties ondergaan, nu wil ik de fakkel doorgeven. En dat is uitermate boeiend omdat ik die jongeren onvermijdelijk in dezelfde sporen zie stappen. Eigenlijk is dat niet verwonderlijk omdat er geen twee wegen zijn, er is er maar één : die van kijken, analyseren, oplossen.

Door Pierre Darge

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content