Cosmetica zijn “middeltjes om de lichamelijke schoonheid te vergroten of te behouden” zegt Van Dale. Maar hoe schoon zijn cosmetica ? Want anno 2016 wil de consument niet alleen voedsel maar ook make-up met een geweten.

Consumenten willen meer transparantie over de producten die ze kopen. Dat is al langer zo voor voeding, maar ook steeds vaker voor cosmetica. Dezer dagen let je niet alleen op wat je in je lichaam propt, maar ook op wat je er vanbuiten op smeert. De term clean beauty slaat vooral op producten zonder chemicaliën of additieven die potentieel schadelijk zijn. Overzichtelijke etiketten zijn dus een must, enige kennis van zaken is wenselijk, en wat gezond verstand aardig meegenomen. Mocht u met een schone lei het nieuwe jaar willen inzetten, zetten we u graag op het juiste pad.

CLEAN ? GREEN

Clean beauty betekent niet per se ecologisch en profileert zich ook niet per se als natuurlijk of biologisch. Net zoals een gezonde levensstijl niet wegneemt dat je af en toe een vettig pakje friet mét mayonaise, een gin-tonic boordevol suiker of een stinksigaret binnensmokkelt, gaat het veeleer om bewuste keuzes maken. Daarvoor heb je informatie nodig : wat zit er in mijn schoonheids- en verzorgingsproducten en wat zijn de mogelijke gevolgen van die ingrediënten op mijn gezondheid en al dan niet op het milieu ? Volgens Stacy Malkan, auteur van Not Just a Pretty Face : The Ugly Side of the Beauty Industry, gebruikt de gemiddelde Amerikaanse vrouw een twaalftal schoonheids- en verzorgingsproducten per dag die goed zijn voor een blootstelling aan een honderdtal chemicaliën. Al moet daar meteen aan toegevoegd worden dat de wetgeving in de VS inzake het gebruik van chemicaliën in cosmetica lakser is dan in de EU, hoewel er ook op eigen bodem ruimte voor verbetering is.

CLEAN = SAFE

Ingrediënten moeten dus niet per definitie groen zijn. Of ze synthetisch of natuurlijk zijn maakt niet echt uit, maar ze moeten wel veilig zijn. Zo zal een green beautymerk bijvoorbeeld enkel parfum afkomstig uit essentiële oliën gebruiken, terwijl clean beauty het liefst parfum algeheel weglaat om mogelijke irritatie te voorkomen. Op de zwarte lijst vind je onder andere de vochtbinder propyleenglycol (PEG), de zonnefilter oxybenzone, evenals de surfactansen natriumlaurylsulfaat (SLS) en natriumlaurylethersulfaat (SLES), die ervoor zorgen dat zeep en shampoo schuimt. Nochtans lopen de meningen over de schadelijkheid van deze producten uiteen. Helemaal taboe zijn bijvoorbeeld de synthetische bewaarmiddelen parabenen. Ooit omdat ze irriterend kunnen werken en nu vooral omdat ze bekendstaan als hormoonverstoorders. Maar ook daar is er geen consensus. Hoewel parabenen wel degelijk door ons lichaam worden opgenomen, worden ze volgens de enen gewoonweg geëlimineerd, terwijl anderen vrezen voor neveneffecten en pleiten voor meer voorzichtigheid, zeker bij zwangere of borstvoeding gevende vrouwen. Het zekere voor het onzekere nemen is de boodschap, niet toegeven aan paranoia.

CLEAN GEWETEN

Want enige vorm van angst is er wel : of je goed bezig bent en je gezonde levensstijl niet in het gedrang brengt door het geregeld inslikken van je geliefkoosde lippenstift, of je gezin niet vergiftigt met geparfumeerd badschuim. Maar de clean beautista is geen extremist, op haar wesite Goop lees je dat zelfs lifestyle- en gezondheidsgoeroe Gwyneth Paltrow perfectie hekelt. Net zoals zij kies je bijvoorbeeld in de biowinkel voor een lippenbalsem op basis van fairtrade en gecertificeerd biologische koudgeperste kokosolie die je evengoed in je curry kunt draaien, en koop je achteraf in de parfumerie de nieuwe it-kleur nagellak van een groot luxemerk als Dior of Chanel, weliswaar five-free oftewel zonder formaldehyde, dibutylftalaat, tolueen, formaldehydehars en kamfer.

CLEANE PRODUCTEN

Maar etiketten lezen is geen sinecure, ook al was je indertijd mee tijdens de les scheikunde. Bij Whole Foods, de Amerikaanse supermarktketen gespecialiseerd in biologische voeding, stellen ze in de beauty- afdeling vast dat vooral producten met drie of minder ingrediënten populair zijn. Wat je nu ook vaak op de verpakking ziet, is wat het product niet bevat. Zo lees je bij het Franse merkt Novexpert : “0 % bewaarmiddelen, 0 % parabenen, 0 % siliconen, 0 % PEG, BHA, BHT…” Heb je (nog) geen eigen lijstje van bepaalde ingrediënten die je liever wilt vermijden, dan kun je Skin Deep, de database van The Environmental Working Group, op ewg.org consulteren. Er bestaat ook een Skin Deep-app, waarmee je de barcodes van producten kunt scannen.

Door Delphine Stefens