Herwig Van Hove

De wijnmakers uit de streek van Montalcino maken supergrote kwaliteit in de grote jaren 1990 en 1995. Wat mindere jaren kunnen ze ook wel de baas. Maar de rest is in het beste geval pijnlijk middelmatig.

Herwig Van Hove

De Italiaanse wijnwetgeving is een trage boot. Nog altijd moet, tegen alle logica in, een rode wijn uit de streek van Montalcino (40 km ten zuiden van Siena in Toscane) volle drie jaar op hout worden bewaard om de naam Brunello te mogen dragen. Vooral in de wat zwakkere jaren zoals 1991, 1992, 1993, 1994 en 1996 is dit een ramp. In de betere jaren komt er soms grote wijn van.

In 1990, een excellent jaar, is de meeste Brunello zelfs met drie jaar hout erg goed. De beroemde Vigna dei Fiori 1990 van het niet minder beroemde Fattoria dei Barbi is fijn smakelijk en krachtig met daarbij grote lengte, een reus waar men moet aan wennen. Maar in een minder jaar zoals 1992, dat nu op de markt gaat komen, zijn er veel problemen. In de kelders probeert men het houtverblijf minder oxidatief en schadelijk te maken door te lageren op immense houten bakken, zo groot als een huis, waarvan men in de wandelgangen fluistert dat ze dikwijls van binnen verglaasd zijn zodat het hout niet meer speelt… Iedereen heeft zijn eigen manier ontwikkeld om tegen het hout te vechten.

Col d’Orcia, een 540 ha groot domein in Sant’Angelo in Colle, heeft een houtspecialist van de oenologieschool van Alba in dienst genomen : Mario Olivero. Hij werkt met lage platte gistingstanks waarin de extractie van kleur en bitterheid altijd vollediger is men maakt geen goede wijn in hoge sigaren , installeerde een trieertafel voor rot en onrijp en zet de driejaarperiode van hout in gang met barriques van verse eik omdat dan later de kleur stabiel blijft. Ook Andrea Constanti, Siro Pacenti en Giacci Piccolomini, allen van de jonge garde, experimenteren met nieuwe eiken barriques.

Deze houtverplichting gaf ook aanleiding tot een nog altijd durende controverse in de streek. Voor al te flauwe jaren, waarvan de wijn zeker niet voldoende structuur en kwaliteit bezat om het zonder schade drie jaar op vat uit te houden, kwam men tot een second vin-concept. Als men in de loop van de drie jaren sommige partijen zag verflauwen en verschralen, mocht men ze als tweede wijn al na een jaar bottelen. In de beginperiode noemde men deze wijn Vino rosso dei Vigneti di Brunello tot grote ergernis van verschillende belangrijke wijnbouwers in de streek die de naam Brunello enkel en alleen met de echte grote drie jaar gelagerde wijn geassocieerd wilden zien.

Het naamprobleem is opgelost in 1980, bij de instelling van de DOCG-benaming ( Denominazione di Origine Controllata e Garantita), een hoger niveau van herkomstbenaming die meer waarborgen ( garantita) zou moeten bieden voor kwaliteit dan de gewone controllata. Op dat moment werd de officiële naam voor de tweede wijn Vino Rosso di Montalcino, een DOC-wijn die naar moderne maatstaven soms zelfs beter is dan zijn meer prestigieuze broer. In 1996 werd de reglementering omtrent de Rosso wat versoepeld. Men mag nu van bij de oogst al voor Rosso opteren zonder het eerdere stadium van afgekeurde Brunello. De Rosso moet maar één jaar op vat en dat komt de meeste oogsten en de meeste wijnboeren goed uit. De Rosso is eigenlijk niets anders dan een redelijke Brunello.

Het naamprobleem is dan wel opgelost, maar de controverse is wat blijven hangen. Nog altijd is Biondi Santi, de grondleggersfamilie van de naam Brunello, geen lid van het Consorzio, de lokale organisatie die de belangen van de wijn en de wijnbouwers behartigt. Al de andere wijnbouwers, 153 in aantal, zijn wel bij het Consorzio del Vino Brunello di Montalcino aangesloten. Ze maken gemiddeld 3,5 miljoen flessen per jaar op 1200 hectaren wijngaarden en exporteren meer dan de helft ervan. Een hectare wijngaard in de Brunello appellation wordt vandaag verhandeld voor 250 miljoen lire, wat toch een flinke 6 miljoen van onze Belgische franken is.

Het monocepage-aspect eigen aan Brunello enkel sangiovese grosso is toegelaten brengt, samen met het relatief warme klimaat mee dat zelfs in de grote jaren de wijn wat aan complexiteit en smaakbreedte kan tekortkomen. Modern geschoolde wijnbouwers zoals de geniale Siro Pacenti, verhelpen hieraan door wijnen van noord- en zuidgerichte percelen samen te voegen. Het eindproduct heeft dan bredere schouders om het langdurende hout zonder schade te assimileren. In alle andere warme wijnstreken ter wereld werkt men naar complexiteit door verschillende wijnstoksoorten te mengen. Chateauneuf-du-Pape met zijn 14 toegelaten druivensoorten is er een typisch voorbeeld van.

Kortom, Brunello is het vrij recente probeersel van één enkel invloedrijke persoon dat tot principe is verheven : op het einde van de negentiende eeuw de oudste gekende fles is van 1888 selecteerde Ferruccio Biondi Santi een speciale kloon (ondersoort) van sangiovese en maakte er een monsterachtig geconcentreerde wijn van, die naar toenmalige gewoonte dan maar vele jaren op vat werd gehouden om wat af te ronden en finesse te ontwikkelen. Het Brunello-principe was geboren en de huidige wijnbouwers zitten er nog altijd mee. Ze hebben allemaal hun eigen antwoord op de zinloze dwangmatigheid van de bij wet opgelegde jarenlange vatlagering.

Elk jaar op het einde van de maand januari, nodigt Stefano Campatelli, de directeur van het consortium, een vijftigtal persmensen vanuit heel Europa naar Montalcino uit om het pas ?geloste? millesime (dit jaar Brunello 1992 en de Rosso 1995) te proeven en om de voorbije oogst (dit jaar 1996) te evalueren. Hij kan zich deze opération vérité veroorloven omdat elk millesime van Brunello toch al op voorhand wereldwijd verkocht is.

1992, de pas geloste, en 1996, de pas geoogste, zijn flauwe jaartjes. In België, waar een overvloed is van goede tot excellente wijn, zijn deze vrij dure, juist-niet-grote moeilijk te slijten. Het jaar 1995 echter, het jaar van de pas geloste Rosso, is een excellent millesime. En zo komt het dat de Rosso op de markt in vele gevallen beter is dan zijn grote broers van 1992 of van 1991, en zeker beter is dan wat de verregende 1996 aan Brunello zal brengen.

Daar de waarheid zich nog altijd in de fles bevindt, vroegen we aan Martine Godefroid van het Italiaans Instituut voor Buitenlandse Handel in Brussel, om bij de invoerders bij ons de beschikbare Brunello- en Rosso-flessen op te vragen voor een uiteraard blinde proefsessie van het Weekend Knack-panel. We rangschikken de wijnen per producerend château in drie klassen : positief, negatief en neutraal. Dieter Bohrmann vervangt in het panel Jef Bessemans.

IL POGGIONE (Invoer : Italbere, Brussel)

Il Poggione is gelegen in het hart van Sant’Angelo en vormde vroeger met Col d’Orcia een geheel van 1400 hectaren. In 1959 werd het landgoed in twee stukken verdeeld voor de twee Franceschi-broeders Leopoldo en Stefano. Il Poggione is nu 610 hectaren groot, waarvan een 50-tal in wijngaarden. De oudste Brunello in de kelders dateert van 1936.

Brunello 1990 (790 fr.) : vier positief en één neutraal. Goede kleur met wat evolutie aan de rand, rijke neus met breedte en diepte samen, en met grote expressieve frisheid, geknoopte smaak met redelijke lengte. (Herwig Van Hove)

FATTORIA DEI BARBI (Invoer : Matthys, Brugge)

De eigenares van dit 400 hectaren grote domein is Francesca Comombini Cinelli, beter gekend als Signora del Brunello. De wereldwijd gepropageerde excellentie van de wijn is eerder recent : pas in 1962 begon vader Giovanni Colombini voor de eerste keer zijn wijn op fles te verhandelen. Vanaf 1966 zou de dochter haar vader bijstaan om in 1974 heel de zaak over te nemen. In 1986 werd voor de eerste maal een monoperceel Brunello gelanceerd : de beroemde Vigna del Fiore 1981. De Signora beheert ook een kudde van 300 schapen voor Peccorinokaas en maakt van de beste hammen van Toscane op basis van een stal van 300 gelukkige varkens. Van de 400 hectaren zijn er 50 met wijnstokken beplant, de rest is voor olijven en bossen. De Brunello Riserva Fiore 1990 is in de Verenigde Staten wild naar omhoog geschreven.

Rosso 1993 (595 fr.) : Niet te proeven. Verwoest door kurksmaak.

Brunello Riserva Vigna del Fiore 1990 (1595 fr.) : unaniem positief. Intense kleur met weinig evolutie en een fijn geschakeerde diepe neus. Evenwichtige smaak met charme en stevige structuur. (Antoon Segaert)

ARGIANO (Invoer : Licata, Hasselt)

Een oud domein van 300 hectaren. Het groot wijnlandhuis, de Argiano Villa, met indrukwekkende kelders dateert uit 1596. Er zijn 9 hectaren met wijnstokken beplant en het geheel werd in 1981 overgenomen door de Cinzanogroep. In 1978 al verkocht graaf Gaetano Lovatelli de 1200 hectaren van het originele Argianodomein aan de stichters van Villa Banfi, de Mariani Brothers. De wijnen van Argiano worden gemaakt door de wereldberoemde oenoloog Giacomo Tachis.

Rosso 1995 (390 fr.) : drie positief en twee neutraal. Gemiddelde kleurconcentratie, zuivere fijne neus met fruit en een toets hout, evenwichtige en fraaie smaak, drinkklaar. (Jim Bruyndonx)

Brunello 1992 (640 fr.) : vier positief en één neutraal. Goed van kleur en een volle gave neus met veel verse eik, soepel goede smaak met vulling en ondersteund door strakke tannines. Goed geëvolueerde wijn. (Harry De Schepper)

VILLA I CIPRESSI (Invoer : Franco Buonsenso, Antwerpen)

Rosso 1994 (332 fr.) : unaniem neutraal. Vegetale neus. (Dieter Bohrmann)

Rosso 1995 (332 fr.) : unaniem neutraal. Mat, dof, cuit, zwaar. (J. Br.)

Brunello 1992 (752 fr.) : drie negatief en twee neutraal. Dun en anoniem. (H.D.S.)

Brunello 1991 (752 fr.) : drie neutraal en twee negatief. Hoogtonig in de neus en dun bitter van smaak. (A.S.)

TENUTA IL GREPPONE MAZZI (RUFFINO) (Invoer : Stival, Humbeek)

Dicht gelegen bij het domein Greppo van de Biodi-Sant-familie. Een honderdtal hectaren waarvan er tien met wijn. Zeer gegeerd in Californië.

Brunello 1991 (1099 fr.) : vier neutraal en één negatief. Onzuiver in neus en mond. (H.V.H.)

VILLA BANFI (Invoer : Manpaey, Groot-Bijgaarden)

In 1978 kochten de gebroeders Mariani, die in Amerika een fortuin hadden verdiend met Lambrusco (12 miljoen kisten van 12 flessen per jaar) het grootste gedeelte van het Argiano-domein : 1200 hectaren. Ezio Rivella, de toen al beroemde oenoloog, werd belast met het dagelijks beheer. Nu is Villa Banfi het grootste domein van Montalcino met een totaal van 2850 hectaren waarvan 650 in wijn, 180 met olijfbomen, 220 boomgaarden, 850 ha graanvelden en 950 ha bossen. Van de 650 hectaren wijngaard zijn er 65 voor Brunello.

Brunello 1991 (840 fr.) : unaniem neutraal. Enig reliëf in de neus maar bitter uitdrogend in de smaak. (A.S.)

Brunello Riserva Poggio all’Oro 1990 (1754 fr.) : unaniem positief. Intense donkere kleur, massieve krachtige neus van zwart fruit, edel en van het coulis-type, te vergelijken met jonge vintage port, sappige intense en ook vlotte smaak met uiterst geconcentreerde lengte. (H.D.S.)

CASTELLI MARTINOZZI (Invoer : Stival, Humbeek)

Rosso 1994 (329 fr.) : vier neutraal en één negatief. Zware animale aroma’s. (J. Br.)

Brunello 1991 (799 fr.) : unaniem negatief. Animale neus en reductieve smaak. (D.B.)

CASTELGIOCONDO (FRESCOBALDI) (Invoer : Naud Rullens, Brussel)

Alles samen 870 hectaren waarvan er een 200-tal beplant voor Brunello, vrij recent aangeplant want het eerste millesime is 1975. Eigenaar is een multinationale firma.

Brunello 1992 (nog geen prijs) : vier neutraal en één negatief. Licht vegetaal groen in de neus. (J. Br.)

Brunello Riserva 1990 (1775 fr.) : unaniem positief. Heel mooi geconcentreerde kleur met vatspanning, neus met finesse en toch opvallende breedte, smaakattak à la Port : smakelijk, krachtig en met uitbundig edele en structurerende tannines. (H.V.H.)

TENUTA CAPARZO (Invoer : Italbere, Brussel)

50 hectaren in het noordelijk gedeelte van Montalcino op afglooiende heuvels naar Buonconvento en met de 10 hectaren van de cru La Casa op de Montesoli-heuvel. Hier werkt de beroemde oenoloog Vittorio Fiore die van La Casa een wereldhit maakte.

Brunello 1990 (950 fr.) : niet te proeven. Brakke rioolgeur.

FATTORIA CAMPOGIOVANNI (SAN FELICE) (Invoer : Aroma, Wilrijk)

Maakte een goede 1992, smakelijk en stevig (geproefd in situ). Zeven hectaren in totaal, het oudste domein vanSant’Angelo en op fles op de markt sinds 1971.

Brunello Riserva Vigna del Quercione 1990 (1800 fr.) : vier neutraal en één positief. Een toets onzuiver exotisch fruit. (H.V.H.)

GIACCI PICCOLOMINI D’ARAGONA (Invoer : Wijnmakelaarsunie, Diepenbeek en Portovino, Adegem)

Het prachtige 17de-eeuwse palazzo en de wijngaard zijn nu eigendom van Guiseppe Bianchini en is gelegen te Castelnuovo dell’Abate. Hier werkt Osman Sultan aan de houtfactor : hij experimenteert met kleine barriques en Franse stoksoorten. Zo maakte hij onder meer in 1995 excellente cabernet en merlot op Franse eik. De Brunello en de Rosso zijn schoolvoorbeelden van synergie tussen moderne technologie en traditie.

Rosso 1995 (nog geen prijs) : drie positief en twee neutraal. Volle bordeauxachtige kleur en een nog gesloten neus met fruitelementen, evenwichtige versmolten smaak met wat vlezigheid en opvallend bitter. (D.B.)

Brunello 1990 Vigna di Pianrosso : unaniem positief. Heel intense kleur en een uiterst diepe neus met nuance, enorme smaakconcentratie, genuanceerd, statig, mondvullend en met grootse lengte. Grote wijn. (J. Br.)

COL D’ORCIA (Invoer : Fourcroy, Brussel)

Het domein van 540 hectaren ligt tussen de Orcia-rivier en het dorpje Sant’Angelo in Colle, 450 m boven de zeespiegel. Honderd hectaren in wijngaarden en dan nog recent een dertigtal bijgeplant. Het domein bestaat sinds 1700, maar werd in 1973 van de familie Franceschi overgekocht door graaf Alberto Marone Cinzano, vader van de huidige eigenaar. Col d’Orcia doet onderzoek over ondersoorten van sangiovese, experimenteert met vendanges vertes en koestert een project om (terug) onkruid tussen de wijnstokken te laten groeien om het rendement te verlagen.

Rosso 1994 (325 fr.) : vier negatief en één neutraal. Nergens iets is niets. (H.V.H.)

Brunello 1991 (795 fr.) : drie positief en twee neutraal. Normaal geëvolueerde kleur, krachtige mooi getemde neus met reliëf, smaak met finesse en evenwicht en met goede structuur. (A.S.)

Brunello Riserva 1990 (1035 fr.) : vier positief en één neutraal. Goede kleur en een gesloten verfijnde neus, een goede smaakaanzet met volume en lengte. (H.D.S.)

SIRO PACENTI (Invoer : Leirovins, Wetteren)

De 10 hectaren wijngaarden liggen verspreid : ongeveer de helft aan de noorderkant van de appellation en de andere helft in het warmere zuiden in Sant’Angelo.

Rosso 1995 (485 fr.) : unaniem juichend positief. Volle donkere mooi rode kleur, presente neus met grote diepte en goed verwerkt hout, vlezige smaak met structuurtannines en evenwicht. (D.B.) Gevanilleerde neus met zacht rijp fruit, evenwichtige en gestoffeerde smaak van het moderne type, nog jong. (J. Br.)

ANDREA CONSTANTI (Invoer : Leirovins, Wetteren)

De president van het consortium ligt met zijn wijngaarden nogal hoog : 540 meter, en voor zijn frisse elegante wijnen is drie jaar hout te veel. Hij maakt goede en volkomen wijnachtige Rosso.

Brunello 1992 (895 fr.) : vier negatief en één neutraal. Dun, onzuiver fruitig en waterachtig. (H.V.H.)

CASTELLI DI CAMIGLIANO, ROCCA DELLE MACIE (Invoer : Ital. Delicatessen, Middelkerke)

Rosso 1994 (2267 fr.) : unaniem neutraal. Licht van kleur en een weinig gevulde neus, wat onbenullig van smaak. (H.D.S.)

Brunello 1992 (747 fr.) : unaniem negatief. Onzuiver en dun. (H.V.H.)

Montalcino, veertig kilometer ten zuiden van Siena : de oudste gekende fles Brunello dateert van 1888.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content