Flessen die van hem een topscore kregen, verdubbelden in prijs. Wijndomeinen met een slechte recensie stuurden hem doodsbedreigingen. Na 30 jaar hegemonie in de wijnwereld, is de Amerikaan Robert Parker aan het afbouwen.”Iemand met zo’n invloed als Parker, die komt er nooit meer.”

Thanks for your email and interest. Unfortunately, Mr. Parker’s schedule is fully committed for the next several months.” De agenda van Robert Parker (68) is nog altijd drukbezet. Een interview met de beroemdste wijnschrijver, dat zal dan ook niet lukken, mailt Tobin Finegold, de marketingdirecteur bij RobertParker.com.

Op zijn Twitter-account merken we dat Robert Parker nog altijd de grootste wijnen ter wereld proeft. De ene dag de Spaanse cultwijn Pingus, de andere een Corton-Charlemagne van Coche-Dury. En ondanks een pijnlijke rug en zijn pen- sioengerechtige leeftijd reist Parker nog altijd de wereld rond. In september was hij in Californië voor een proeverij van het beste uit Napa Valley en Sonoma, in mei maakte hij een trip naar Canada.

Op een van die reizen, in Londen in februari van dit jaar, kondigde de wijngoeroe aan dat hij voor het eerst sinds 1979 niet meer naar Bordeaux zou gaan om daar de primeurs te proeven. Op dat grote circus, in maart van elk jaar, komen honderden inkopers en recensenten samen om vatstalen te proeven van de nieuwe wijnen. De flessen zelf komen pas twee jaar later op de markt, maar specialisten kunnen via die vatstalen al een eerste oordeel vellen over de kwaliteit van de wijn. Kasteel- eigenaars en handelaars uit Bordeaux gebruiken die proeverijen dan ook om hun flessen al vooraf te verkopen.

Het oordeel van Parker was daarbij de voorbije dertig jaar doorslaggevend. Hij kon wijnen maken of kraken. Zo zag Château Quinault, een domein in Saint-Emilion, de prijs voor zijn wijn in één dag met 25 procent stijgen nadat Parker de 1998 beloond had met een score van 92 punten.

PÉTRUS

Het vermoeiende proeven in Bordeaux (tot zeshonderd wijnen op vat) laat de grote goeroe voortaan over aan Neal Martin, een van de acht assistent-recensenten waarmee Parker zich omringt bij The Wine Advocate, het tijdschrift dat hij in 1978 opgericht heeft. Daarmee zet de beroemdste wijnschrijver van de planeet alweer een stapje terug, nadat hij eerder al het proeven van onder meer Bourgogne en wijnen uit Spanje aan zijn collega’s had overgelaten.

Maar echt met pensioen ? Dat nooit, zei Parker in Londen. “Pensioen, dat is doodgaan. Ik wil liever ergens onderweg of op een of ander wijndomein sterven.”

Nu zijn collega’s bij The Wine Advocate toch stapje voor stapje prominenter in beeld komen, maakt ook de wijnwereld zich stilaan op voor een leven na Parker. Zal er ooit nog iemand zijn die zo’n invloed had als hij ? “Nooit meer”, zegt Jean-Paul Perez, een Gentse wijnliefhebber die op zijn website 90pluswines zelf de scores van Parker combineert met 25 andere om zo te komen tot een ‘universele score’. “Parker is uniek geweest. Dat heeft niet alleen met zijn talent te maken, maar ook met zijn timing en zijn methode.”

Jean-Paul Perez heeft al een paar keer wijn gedegusteerd met de grote goeroe. Een van die ontmoetingen speelde zich af in het Hof van Cleve. Daar werd onder meer een Pétrus ontkurkt uit 1947. Dat is niet alleen het geboortejaar van Parker, maar ook een geweldig oogstjaar in Bordeaux. De Pétrus 1947 kreeg in The Wine Advocate de maximumscore van 100 punten. “We zaten daar allemaal te genieten van die Pétrus en Parker zei dat ook Mouton Rothschild uit dat jaar enorm goed was. Het toeval wilde dat ik zo’n Mouton in de koffer van mijn auto had liggen. Dat kon hij niet geloven. Ik ben hem gaan halen en we hebben die met veel plezier uitgedronken.”

PUNTEN

Volgens Perez, en met hem veel andere wijnfreaks, zullen we ons Parker blijven herinneren omdat hij als eerste een puntensysteem uitwerkte. “Tot dan had je gewoon beschrijvingen van wijn. Hij heeft dat veranderd en een heel goed onderbouwd scoresysteem op 100 punten in The Wine Advocate gelanceerd. Dat was sterk, want het verplicht je ook een heel precieze uitspraak te doen over een wijn. Ook voor consumenten en handelaars was dat geweldig, omdat je op die manier goed kunt vergelijken en meer transparantie krijgt.” Sinds Parker is zowat iedereen ter wereld punten beginnen te geven aan wijn. Sommigen, zoals de Britse Jancis Robinson, deden dat duidelijk tegen hun zin. “Maar hij had iets in gang gezet dat je niet meer kon negeren”, zegt Perez.

Zoals dat met beroemdheden vaak gaat, had Robert Parker ook zijn timing mee. Jean-Paul Perez : “Toen hij begon, in het midden van de jaren zeventig, was er weinig goede informatie over wijn. Als consument was het heel moeilijk te weten wat lekker of slecht was. Parker zag dat er plaats was voor een blad dat eerlijk schreef en gemaakt was voor wijnliefhebbers, niet voor mensen uit het vak.” Toch had zelfs Parker wat tijd nodig om de wereld te overtuigen. De eerste maanden na de lancering verkocht The Wine Advocate amper zeshonderd stuks van het tijdschrift.

De grote doorbraak kwam er in de loop van 1983. Toen durfde Parker het aan om op basis van die fameuze vatstalen luidop te verkondigen dat 1982 een geweldig bordeauxjaar was. Het bleek later inderdaad een van de beste wijnjaren van na de Tweede Wereldoorlog te zijn. Samen met zijn reputatie groeide ook het abonneebestand van The Wine Advocate. Vandaag wordt de nieuwsbrief verstuurd naar vijftigduizend abonnees in 38 landen.

HOND

De timing van Parker bleek dubbel gelukkig te zijn. Vanaf de jaren negentig nam de belangstelling van Amerikaanse wijnfreaks voor Bordeaux met grote sprongen toe. En wie kon hen daarin beter assisteren dan de man die overduidelijk zoveel wist van die streek als deze boerenzoon uit Maryland ? De invloed van Parker op zijn vermogende landgenoten ontging ook de Franse wijnbouwers niet. Sommigen onder hen, zoals Château Pavie in Saint-Emilion, begonnen de stijl van hun wijn zelfs aan te passen aan de voorkeur van Parker voor rijpe, volle fruitgedreven wijnen. Want wie zijn wijn parkeriseerde, haalde een hogere score in The Wine Advocate en kon zijn prijzen verhogen.

Daardoor groeide Parker, geheel tegen zijn zin, uit tot een controversieel figuur in Bordeaux en de Rhône, twee van zijn lievelingsregio’s. Sommige Parker-adepten, zoals de eigenaars van Quinault, werden persoonlijke vrienden. Anderen verketterden hem. Parker vertelt graag hoe hij op Cheval Blanc ooit gebeten werd door de hond van het domein nadat hij de oogst met een negatieve score bedacht had. Niemand op het domein bleek een pleister te hebben voor de grote wijngoeroe. Van andere wijnbouwers zou hij zelfs doodsbedreigingen ontvangen hebben (al waren er ook die hem probeerden te verleiden door de seksuele gunsten van hun dochter aan te bieden, schrijft Elin McCoy in haar biografie van Parker, The Emperor of Wine).

Wat heeft Parker de wijnwereld nagelaten, behalve een puntenmanie ? Zelf vindt Parker, niet gehinderd door bescheidenheid, dat hij er mee heeft voor helpen zorgen dat er wereldwijd betere wijn gemaakt wordt, zelfs in zogenaamde kwaliteitsregio’s als Bordeaux of de Rhône. “Toen ik begon in 1978 maakten ze in Bordeaux ongeveer 35 wijnen van wereldklasse,” zei Parker in het vakblad The Drinks Business, “vandaag zijn dat er 300 à 400.”

KLONEN

Zal The Wine Advocate nog zo’n invloed hebben op de kwaliteit en de stijl van de beste wijnen ter wereld wanneer de founding father er niet meer is ? Jean-Paul Perez denkt van niet. Niet dat de acht assistent-recensenten hun job niet kennen. “Ik heb sommige van die proevers al beziggezien. Het lijken wel klonen van Parker. Ze hanteren hetzelfde jargon en ze hebben dezelfde smaak. Je mag er zeker van zijn dat hun scores perfect overeenkomen met die van Parker.”

Maar de wereld is veranderd sinds Robert Parker in de jaren tachtig als een komeet door de sector schoot. “Toen hij begon, was er weinig goede informatie over wijn, nu is die met massa’s op het internet te vinden. Daardoor is het belang van The Wine Advocate verminderd.” Perez vindt dat die weelde aan informatie het voor wijnliefhebbers makkelijker maakt recensenten te volgen die passen bij hun persoonlijke smaak. “Een wijn die bij Parker 98 op 100 heeft, is natuurlijk fantastisch goed gemaakt, maar weet je dan ook of het een wijn is die past bij je eigen stijl ? Dat weet je pas als je de proever zelf kunt inschatten. Heeft hij of zij een smaakvoorkeur die je zelf ook hebt ? Met alle informatie die je op internet vindt, kun je dat perfect bepalen.”

Er is meer informatie dan ooit tevoren en ook de wijnmakers zelf zijn de jongste jaren een andere richting ingeslagen, zegt Jean-Paul Perez. Toen Parker interesse kreeg voor Bordeaux was het daar nog de gewoonte de druiven vroeg te plukken, om zo te vermijden dat de hele oogst zou mislukken wanneer het in september hard zou regenen. Vanaf de jaren tachtig begonnen wijnmakers toch later te oogsten, mede onder invloed van critici als Parker. Zo kregen ze rijpere, vollere wijnen met meer alcohol en meer concentratie.

Die stijl kwam vanaf de jaren negentig wereldwijd in de mode. “Parkerachtige wijnen hebben daardoor iets homogeens”, zegt Jean-Paul Perez. “Terwijl we nu een periode beleven waarin wijnmakers opnieuw meer de eigenheid van hun terroir gaan benadrukken. Ze gaan bijvoorbeeld heel natuurlijke wijnen maken, waarbij ze zo weinig mogelijk manipuleren aan de druiven. Ze vertrekken van spontane gisting en ze voegen weinig of geen sulfiet toe om de druiven een eigen expressie te gunnen. Dat gaat toch in tegen de wijnen die bijna in een laboratorium gemaakt werden, met micro-oxygenatie en heel veel techniek zoals in de bloeitijd van Parker. Die zogenaamde garagewijnen die we toen zagen opduiken, dat was onder invloed van Parker.” Parker zelf is het helemaal niet eens met de stelling dat hij ervoor gezorgd heeft dat veel topwijnen vandaag in dezelfde stijl gemaakt zijn, integendeel. “In de jaren zeventig was het soms moeilijk een chianti van een cabernet sauvignon te onderscheiden. Dat is gelukkig verleden tijd.”

Over de nalatenschap van Parker zullen wijnfreaks nog een wel een hele tijd discussiëren. En Parker zelf ? Die ziet er volgens zijn Twitter-account heel gelukkig uit. Aan geld heeft hij geen gebrek, sinds hij in 2012 een meerderheidsbelang in The Wine Advocate verkocht aan een groep Aziatische investeerders – naar verluidt voor 15 miljoen dollar. Zopas dronk hij nog een Pétrus uit 1990 (nog zo’n wijn die van de meester 100 punten kreeg). Hij schrijft nog proefnotities in zijn bescheiden bureau, thuis in Monkton, Maryland. En hij maakt samen met zijn schoonbroer en een vriend zelf wijn op hun domein Beaux Frères in Oregon. Parker heeft wel beloofd dat hij zijn eigen wijn nooit zal promoten in The Wine Advocate.

Door Jan Scheidtweiler & foto Sam Chin

Château Quinault zag de prijs voor zijn wijn in één dag met 25 procent stijgen nadat Parker de 1998 beloond had met 92 punten

Robert Parker : “Pensioen, dat is doodgaan. Ik wil liever ergens onderweg of op een of ander wijndomein sterven”

“Een wijn die van Parker 98 op 100 krijgt, is natuurlijk fantastisch goed gemaakt, maar weet je dan ook of de wijn bij je eigen stijl past ?”