Ook vakantieverlangens veranderen. Specialisten en touroperators leggen uit wat was, wat is en wat zal zijn.

Pierre Darge Foto’s Global Pictures

Ook vakanties veranderen, en dat laat zich voelen in diverse studies. De zomervakanties van minstens één week worden bijvoorbeeld steeds minder genomen in juli en augustus. Slechts 57,4 % van de Belgen is nog in dat geval, twee jaar geleden was dat nog 60 %, aldus een onderzoek van het West-Vlaams Economisch Studiebureau (WES). Vooral kinderloze gezinnen kiezen steeds vaker voor een vakantie in juni of september, als de aanbiedingen een stuk goedkoper uitvallen. Mensen gaan ook wat minder op vakantie. Per honderd Belgen werden vorig jaar 77 vakanties opgenomen, in 1994 nog 78,3, en in 1991 nog 80,3.

Een trend die zich al jaren doorzet, betreft de korte vakanties (tot drie nachten). In 1991 koos amper 16,7 % van de Belgen voor een zomerse snippervakantie, in 1996 was dat al tot 23 % opgelopen. Uiteraard zit de snel stijgende populariteit van de stedentrips daar voor een groot stuk tussen : met een groei van 38,4 % zijn ze het sterkst toenemende segment. Alle traditionele stadsbestemmingen groeien met 30 tot 40 % ; helemaal uitzonderlijk is de stijging van het bezoekersaantal voor Barcelona (68,3 %) en Istanbul (44,6 %). De meest geliefde stedentrips blijven Londen (met 39,5 %) en Parijs (met 24,6 %), gevolgd door Rome (8 %), Venetië (4 %), Wenen, Praag en Amsterdam (elk 3 %), Firenze, Istanbul en Barcelona. Uiteraard hebben de goedkope aanbiedingen van EBA/Virgin (Rome, Wenen, Barcelona, Madrid) daar een belangrijke rol bij gespeeld.

Ook de transportmiddelen veranderen. Autovakanties zitten met een groei van 10,4 % in de lift, vliegvakanties stegen met 7,5 % ; autocarvakanties liepen dan weer met 12,7 % terug.

Al die cijfers gaan over vakanties die geboekt werden via de reisindustrie, die de voorbije zomer een groei van 8,1 % mocht noteren. Steeds meer Belgen doen een beroep op reisorganisaties voor hun vakantie. In 1985 deed slechts 14 % dat, in 1994 al 22 %, in de zomer van ’96 24 %. Het verrast dat minder dan één Belg op vier zich tot een reisagent/touroperator wendt voor het aankopen van zijn vakantie : in Groot-Brittannië is dat meer dan de helft (58 %), in Nederland ruim 40 %. Volgens Rik De Keyser, onderdirecteur van het WES, hoeft dat helemaal niet te betekenen dat Belgen weinig vertrouwen hebben in de reisindustrie. Door de centrale ligging van ons land in Europa en door de grote populariteit van Frankrijk en van de auto als vervoermiddel, is de Belg gewoon van zelf zijn plan te trekken.

Opvallend is de verminderde belangstelling voor vakanties in eigen land : het binnenland leverde de voorbije jaren ruim 7 % marktaandeel in (van 35,3 naar 28,1 %). De belangstelling voor onze kust viel in diezelfde periode terug van 19,5 naar 15,6 %, die voor de Ardennen van 9,4 naar 7 %. De verklaring ligt voor de hand : steeds meer Belgen kiezen voor de alsmaar goedkoper wordende aanbiedingen naar exotische en zonzekere bestemmingen. En we voegen daar zelf aan toe dat de kustbezoeker vooral in het hoogseizoen op het gebied van service vaak niet echt meer verwend wordt. Frankrijk blijft koploper, maar verliest terrein. Spanje staat tweede en wint nog aan belang. Sterke groeiers zijn Turkije, dat vorige zomer 30 % meer Belgen mocht verwelkomen, Italië, dat van een goedkope lire profiteerde, en Tunesië. Griekenland zag dan weer liefst 20 % minder Belgen langskomen.

De opmerkelijke evolutie in verband met de steeds lager wordende vluchtprijzen en de verdere deregulatie in de luchtvaart, krijgt een zeer concreet vervolg op 27 maart. Dan gaat CityBird van start met vier regelmatige lijnvluchten op New York, twee op Miami en één op Orlando. Daarnaast wordt nog twee keer per week op Los Angeles en één keer per week op San Francisco gevlogen. De man achter het avontuur van de donkergroene, driemotorige McDonnell Douglas MD-11’s is geen onbekende. Victor Hasson richtte in 1994 City Hotels EBA Express op, dat in minder dan twee jaar de eerste low cost carrier in Europa werd met regelmatige, zeer goedkope vluchten op Milaan, Rome, Barcelona en Wenen. Vorig jaar deed City Hotels 90 % van zijn zeer succesrijke EBA ( Euro Belgian Airlines) van de hand aan Virgin. Nu werpt het zich met evenveel enthousiasme op de verre bestemmingen, waar het o.a. een geduchte concurrent wordt voor Sabena, Delta en andere Amerikaanse transporteurs.

CityBird pakt eerst en vooral uit met zeer scherpe prijzen : in Colibri Class betaal je in het beste geval 9500 frank voor een enkele vlucht tussen Brussel en San Francisco of Los Angeles, en slechts 6000 frank tussen Brussel en New York. De maximumprijzen bedragen respectievelijk 14.000 en 11.000 frank, en hangen af van de boekingsdatum en de bezettingsgraad. Die prijzen zijn exclusief luchthaventaksen, die vanuit Brussel 1000 frank en vanuit de Verenigde Staten slechts 315 frank (!) bedragen.

Voor wie het iets meer mag zijn, is er de Royal Eagle Class, een volwaardige business class met 36 stoelen en een individueel videosysteem waarop elke passagier zijn programma kan kiezen uit een filmcatalogus. Voor deze klasse geldt een vaste prijs van 25.000 frank per enkel traject naar de Westkust en van 20.000 frank naar en van New York telkens zonder luchthaventaks.

Opmerkelijk is dat CityBird niet alleen nagelnieuwe vliegtuigen inzet, maar dat de lage prijzen het hele jaar door gelden en er geen beperkingen worden opgelegd zoals een minimale verblijfsduur. Je kan boeken door naar de reservatiecentrale te bellen (02/752.52.52), die zeven dagen per week bereikbaar is van 8 tot 20 uur. De betaling gebeurt met een creditkaart op het moment van de boeking. Het ticket beperkt zich tot een A4-formulier dat per fax of per post verstuurd wordt. CityBird wijst de snelle hap aan boord resoluut af : alle passagiers worden volgens hen met verrukkelijke maaltijden verwend.

De komst van CityBird wordt niet alleen voor de gewone reiziger een zegen, maar zal beslist de klanten van de NUR-groep (Neckermann, Sunsnacks, Pegase) aanspreken : deze touroperators sloten verregaande overeenkomsten af met CityBird. Reizigers die een vakantie boeken bij Neckermann, Sunsnacks of Pegase, waarin een vlucht met CityBird zit vervat, kunnen bijvoorbeeld, mits een toeslag variërend per traject, vliegen in Royal Eagle Class.

We vroegen aan vier grote ( Sun, Sunsnacks, JetAir, en All Seasons) en aan drie kleine touroperators ( Caractère, Anders Reizen, Joker) naar de tendensen binnen de reiswereld. Ze reageerden enthousiast. Sunsnacks noteert dat de klanten korter maar vaker met vakantie gaan, en dat kortingen voor vroege boekingen veel succes kennen. Bij All Seasons (ex- All Air) voegt men daaraan toe dat die kortere vakanties meer ruimte laten voor citytrips of korte uitstappen in de Benelux of de omliggende landen. Bij JetAir ligt de nadruk meer op de groei van het vakantiebudget, en op het feit dat vijftig-plussers meer op vakantie trekken en daarbij een voorkeur uitspreken voor de Middellandse-Zeebestemmingen en de Canarische eilanden. Klassieke bestemmingen als Mallorca, Kreta en Rhodos boeken steeds beter. Marjan Libeer van de Sun-groep onderstreept de stijging van hotelboekingen ten nadele van verhuur en camping, de kortere verblijfsduur en het stijgend succes van de vliegreizen. Ook daar is de geweldige toename van de korte vakanties (minder dan vier nachten) opvallend.

Bij Joker noteert men meer vroege boekingen en is er een stijgende vraag naar korte en krachtige vakanties, liefst verschillende keren per jaar. Dat laatste wordt bevestigd bij Anders Reizen, waar een stijgende interesse bestaat voor meer comfort, alternatieve formules en stedentrips. Ook volgens Caractère, dat zich specialiseert in de betere karakterhotels, willen mensen vaker en korter op reis gaan.

Bij Sunsnacks zitten Turkije, de Rode Zee Rivièra en de Caraïben/USA in de lift, bij All Seasons zijn dat de dichtbij-bestemmingen zoals Duitsland, bij JetAir de Dominicaanse Republiek, Florida, de Caraïbische cruises, Kreta, Rhodos en Egypte. De herlancering van de Dubrovnik Rivièra slaat goed aan. Bij Sun is er een grote belangstelling voor Spanje, Turkije, Oost-Europa en de lange-afstandsreizen, maar ook Italië, Nederland, de Britse eilanden en Griekenland zitten in de lift. Joker-klanten kiezen steeds vaker voor Latijns-Amerika (Mexico, Peru, Ecuador), voor Zuid-Marokko, Turkije en Tanzania. Bij Anders Reizen doen Portugal, Egypte, Turkije, Oost-Europa en Australië-New-Zealand het goed, naast Jemen en Costa Rica.

Volgens JetAir kennen vooral bepaalde formules minder succes : één- en tweesterrenhotels vallen terug, de consument wil meer kwaliteit en een ruime infrastructuur zoals zwembad, animatie en watersportmogelijkheden. Ook appartementen en self-catering verliezen veld. Bij Sun noteert men de achteruitgang van de binnenlandse bestemmingen, volgens Joker is er een terugval voor Birma en China, en blijft Azië wat ter plaatse trappelen. Anders Reizen ziet zowel Griekenland als de Afrikaanse bestemmingen aan belang inboeten.

Voor de toekomst mikt Sunsnacks op Mexico, waar het verschillende programma’s uitwerkte, op de citytrips naar New York met CityBird, en op Cuba. Sabine Deraeve van All Seasons gelooft dat het consequent uitwerken van klantgerichte aanbiedingen de enige weg blijft, en dat de citytrips zullen blijven scoren omdat de prijs van de vliegtickets gevoelig gedaald is. Bij JetAir gelooft men in klimaatzekere bestemmingen zoals Eilat, de Canarische eilanden en de Dominicaanse Republiek. De verre afstanden, Oost-Europa, de Britse eilanden en de citytrips zullen volgens Sun in de toekomst nog aan belang winnen, terwijl men bij Joker in de groepsreizen naar Zuid-Amerika gelooft en grote belangstelling ziet voor Zimbabwe, Namibië en Botswana. Rob Putzeys van Anders Reizen gelooft dat de reiziger steeds vaker zal kiezen voor landen met een grote authenticiteit.

Ondanks alle plannen en goede bedoelingen koopt maar één vierde van de reizigers via een touroperator. Dat komt, zegt men bij Sunsnacks, omdat de klant ten onrechte gelooft dat men goedkoper af is door rechtstreeks te boeken. Ook All Seasons geeft dat als voornaamste reden op, en voegt daar onmiddellijk aan toe dat de potentiële klant daarbij vergeet hoe ver de dienstverlening en de bescherming van een touroperator wel kan gaan. Bovendien associeert de klant touroperators vaak met leveranciers van massaproducten, en dat is steeds minder vaak het geval. Bij JetAir spreekt men van drie misvattingen : de klant denkt dat hij zelf goedkoper af is, meer vrijheid geniet en meer comfort krijgt voor hetzelfde geld als hij zelf zijn reis organiseert. Sun verwijst ernaar dat de reiziger ten onrechte denkt dat verschillende tussenpersonen de prijzen de hoogte in jagen. ?De Belg is een plantrekker?, volgens Lut Buyck van Joker, ?die met de recente prijzenslag stilaan begint in te zien dat reizen steeds goedkoper wordt.? Joker gelooft vooral in de toename van de flights only. Bij Caractère stelt men vast dat het aanbod van vele touroperators zich vaak tot één soort vakantie beperkt : die van het massatoerisme. Zou het niet kunnen dat driekwart van de reizenden die niet via een touroperator boeken er niet vinden wat zij zoeken, nl. een gepersonaliseerde vakantie, met aandacht voor maatwerk ? Dat vraagt Caractère zich af, en daar speelt deze touroperator op in.

Er is nog een trend die ons persoonlijk irriteert : sommige toeristische diensten zoals die van Nederland en Zwitserland hebben hun telefoonservice vervangen door automatische bandjes, die de abonnee vragen om deze of gene knop in te drukken om dit of dat op te vragen. Alles wordt dan verstuurd vanuit centrale verzendhuizen. De procedure is niet alleen onpersoonlijk, ze is ook omslachtig en duur voor de klant. Het getuigt niet echt van de gastvrijheid waar een vakantieganger in spe op zit te wachten. Toeristische diensten richten zich meer en meer op het promoten van hun product, hun land en zijn diverse regio’s naar de professionele reiswereld toe, en minder op het informatie verstrekken aan de individuele reiziger. Rendement primeert steeds meer op representatie. Annelies Bakker, directeur van het Nederlands Bureau voor Toerisme, zei ons dat ze zich bewust is van het probleem en van de mogelijke irritatie bij de individuele informatiezoeker. Het systeem wordt volgens haar voortdurend geëvalueerd en bijgestuurd waar nodig.

South Miami Beach (Florida) verkoopt goed.

Barcelona (hier : La casa Morera) telde vorig jaar opvallend veel meer bezoekers dan het jaar voordien.

Al geweest ? Van boven naar beneden : Miami Beach (Florida), Serfaus (Oostenrijk), en twee keer de Alentejo (Portugal).

En waarom eens niet als agritoerist naar Italië, naar de Dubrovnik Rivièra, naar Honduras of Madagaskar ?