Zelfs als de weergoden hun best doen in de streek rond Alba, dan nog slagen sommige makers van Barbaresco, Barolo en Roero erin hun oogst te mishandelen. Nauwelijks een kwart van de gepresenteerde wijnen overleeft de proefsessie.

De regione Piëmont in het noordwesten van Italië omvat zes provincies, waaronder Cuneo met als hoofdplaats de wijn- en truffelstad Alba. De Povlakte is aan alle kanten omringd door bergen, de Alpen en de Apenijnen, wat het klimaat verzacht. Piemonte betekent trouwens niets anders dan aan de voet van de bergen.

Piëmont telt drie belangrijke DOC’s ( Denominazione di Origine Controllata): Barolo, van nebbiolo-druiven, in de gelijknamige gemeente en een vijftal omliggende dorpen ten zuidwesten van Alba. Ten oosten van Alba, op meer zanderige grond wordt in de gemeenten Barbaresco, Treiso en Neive de Barbaresco gemaakt, ook van nebbiolo. Ten noorden van Alba ligt het grote Roero-gebied, waar arneis-druiven aangename witte wijn opleveren en waar ook een heel gamma rood wordt gemaakt van dolcetto, barbera en nebbiolo.

De Barolowijnen van 1996 komen nu op de markt: ze moeten bij wet vier jaar veroudering volmaken, gelukkig maar een deel ervan op hout. In werkelijkheid doen de wijnboeren wat ze willen: hout van foudres of barriques, stalen tanks of fles, als ze maar niet te vroeg op de markt komen. Barbaresco is wat milder met zijn wettelijke voorschriften: drie jaar moet zijn wijn verouderen, dus komt de 1997 nu op de markt.

Elk jaar nodigt de Unione Produttori Vini Albesi een dertigtal wijnschrijvers uit, de helft uit Italië en de anderen uit alle hoeken van de wereld, om gedurende 4 dagen te proeven. Een belevenis.

Barbaresco 1997

Het excellente klimaat heeft niet kunnen beletten dat de Barbaresco 1997, door onkundigheid, eigenlijk mislukt is. De hoge tot zeer hoge suikergehaltes zijn vaak onvolledig vergist, zodat storende restsuiker in de wijn overbleef. De malolactische gisting kwam moeilijk op gang en soms kreeg ze pas op fles haar definitief verloop, met vreemde lactische gistimpressies als gevolg. Reken daarbij de te oxidatieve behandeling op grote, oude foudres (waarbij het fruit vernietigd wordt en de naakte bitterheid als een grijnzende koepel over het geheel blijft staan). In veel gevallen komt dan nog wat overrijpheid aandragen met vreemde smaken van amandelen en exotisch fruit. In Barbaresco heeft men nog niet gehoord van oogstselectie, er is veel laksheid te proeven. Hoe lang kan dat nog blijven duren?

We proefden 64 monsters blind, allemaal gebotteld en dus in hun definitieve versie. Daarvan vertonen 25 negatieve kenmerken: brutale zuurheid en of tannines, waterachtig flauw, uitschietend bitter, bijtend bitter, zonder fruit, verbrokkeld, dun en cuit zijn de meest voorkomende fouten. 27 zijn onopvallend gewoon, vis noch vlees en slechts 12 halen positieve waarderingen waarvan amper 3 zonder enig voorbehoud. ( Gaja doet niet mee aan de proeverij, daarover kunnen we dus niet rapporteren.) Eerst de drie onbetwistbare.

Azienda Agricola Moccagatta van Barbaresco, cru: Bric Balin, 22.000 flessen.

De kleur is beter dan gemiddeld en de neus is fijn met oud gedroogd maar gezond hout, de smaak is gestrekt en door fijne tannine gestructureerd, goed geknoopt. Aangenaam goede wijn met toekomst.

Az. Agr. Abbona Marzianoe Enrico van Dogliani, cru: Faset, 10.200 flessen.

Goede kleur met zelfs iets spanning en een neus met goede eik en diepte van rijp fruit. De smaak zet smakelijk aan en gaat evenwichtig verder, wel met een streng accent, maar zo is nebbiolo.

Az. Agr. Vietti di Cordero e Currado van Castiglione Falletto, cru: Masseria, 5700 flessen.

Goede kleurconcentratie met zelfs wat spanning van de lagering, toegeplooide neus met diepe onderbouw van rijp fruit. De smaak is evenwichtig met goede structuurtannines. Wijn die kan liggen.

Voor de 9 andere geven we telkens het element van voorbehoud.

Az. Agr. La Spinona met de cru Bricco Faset (smakelijk maar iets kort), Prunotto (smakelijk maar iets te bitter), Cascina Luisin met de cru Rabaja (goede verse eik maar iets ruw), Az. Agr. Ronchi met de cru Ronchi (kleine tannine-opstoot aan het eind), Az. Agr. Varaldo Rino met de cru Sori Loreto (zuiver maar wat discreet in de neus), Az. Agr. Montaribaldi met de cru Sori’montaribaldi (kleine naakte tannine-eindstoot), Az. Agr. Sottimano met de cru Currà Vigna Masuè (iets te veel tannine), De Nicola Fratelli met de cru Montesommo (evenwichtige maar wat kleine smaak), Pio Cesare met Il Bricco (fijn en diep maar iets naijlende tannine).

Barolo 1996

We proeven 127 Barolo’s blind, waarvan 21 zonder enige aarzeling een positief rapport krijgen. Nog eens 21 krijgen de beoordeling positief, maar met licht voorbehoud. Samen vormen ze ongeveer een kwart van het aanbod. In de grote groep van het mossel-noch-vistype komen 52 wijnen en ten slotte zijn er 33 ronduit de fles niet waard: met opvallende en aanwijsbare fouten zoals dunheid, flauw, zwak, zuur, uitschietende finale tannines, cuit, bijtend bitter, wee, waterachtig en verbrokkeld. Het goede jaar 1996 levert dus niet de verwachte kwaliteit.

Barolo is moeilijk te maken. Het is, net als de Barbaresco, een monocepage wijn van alleen nebbiolo (mengmogelijkheden zijn dus uitgesloten), een druif die gekenmerkt wordt door bitterheid: een Barolo is altijd wat streng.

Het essentiële belang van de rijpheid van de druif is in Alba pas tien jaar geleden doorgedrongen. Traditioneel bestrijdt men er de grote bitterheidscharge nog met vrij korte cuveertijden en lange lagertijden op grote eiken vaten. Veel wijnboeren plukken bovendien vaak te vroeg (binnen is binnen). Modern geschoolde wijnmakers zorgen echter met volkomen rijpe druiven voor smakelijke bitterheid ( tannins savoureux).

De gemeenten La Morra (383 ha), Barolo (164 ha) en het stukje van Novello (52 ha) leveren minder goede kwaliteit dan het verderop en hogergelegen Castiglione Falletto (127 ha) en Monforte (208 ha). Het best zijn de 200 hectaren van de gemeente Serralunga met het oostelijk stuk van Monforte, dat geografisch bij Serralunga hoort.

Door individualisering van het wijnmaken komt er een grotere belangstelling voor de cru-wijnen van één wijngaard. Individuele wijnboeren hebben meer belang bij bodemgebonden producten dan grote firma’s, die vooral hun eigen merk proberen te promoten.

Hier komen de 21 beste:

Az. Agr. Luciano Sandrone met de cru Cannubi Boschis: goede kleur en een mooie neus met fijn juist hout. De smaak is geknoopt en mondvullend. Aangename zelfs iets gemakkelijke wijn.

Az. Vitiv. Michele Chiarlo met de cru Cerequio: goede kleur met zelfs iets spanning van de lagering en een neus met verse eik (nu nog wat dominant). De smaak is volkomen evenwichtig.

Az. Agr. Voerzio Roberto, ook met Cerequio: goede kleur met veel spanning en een gesloten neus met veel diepte van rijp fruit. De smaak is gestructureerd met aangename rijpe tannines.

SPA Terre da Vino met een selectie van Poderi Parussi: goede gespannen kleur met een nuance van jong en een onderbouwde neus met toetsen van verse eik. De smaak is een voorbeeld van tannins savoureux.

Az. Agr. Ciabot Berton met de cru Roggeri: goede gespannen kleur en een neus met traditioneel oud gezond hout. De smaak is traditioneel wat streng maar goed gestructureerd.

Molino Mauro met Vigna Gancia: goede kleur met spanning en een neus met wat zwaar rijp fruit, gedroogde pruimen. De smaak is soepel en krachtig met goede structuur.

Az. Vitiv. Cordero di Montezemelo met de Vigna Enrico VI: zeer goede kleur met spanning van de lagering en een gesloten compacte fijne neus. De smaak is krachtig en streng, maar ook vol charme en finesse.

Altare Elio met de Vigneto Arborina: goede kleur met veel spanning van de lagering en een edele neus met mooie verse eik. De smaak zet soepel aan en is verder mooi gestructureerd.

Az. Agr. Ferrero F.Lli met de cru Manzoni: normale kleur en een goed geknoopte suave neus. Soepele smaak.

Az. Vitiv. Cordero di Montezemelo met de cru Monfalletto: een normale kleur met een rijp accent in de nuance en een ruime neus met juist hout. De smaak is soepel en geknoopt.

Az. Agr. Oberto Andrea met Vigneto Rocche: goede open kleur en een fijne neus met mooi hout. De smaak is soepel maar toch voldoende stevig. Goed in het kleine genre.

RL Prunotto met de cru Bussia: goede kleur met ietsje spanning en een statige neus met edel hout. De smaak is gestructureerd met evenwicht en eenheid.

Az. Agr. Clerico Domenico met de Pajana: mooie kleur met grote spanning van de lagering en een vokomen ingeplooide diepe en compacte neus. De smaak is getekend door presente structuurtannines maar ook door evenwicht. Grote wijn.

Alessandria Gianfranco met de cru S. Giovanni: heel goede rijpe kleur en een diepe neus. In de smaak: structuurtannines.

Az. Agr. Conterno Fantino met de cru Sori’ Ginestra: normale goede kleur en een neus met zacht fruit. Aangename smaak met gezonde tannines. Goede wijn in het kleine genre.

SPA Stefano Farina met een generieke wijn: goede gespannen kleur en een licht gerookte neus van de verse barrique. Goedgebouwde smaak, geknoopt evenwichtig en smakelijk.

SPA Fontanafredda met cru La Rosa: goede frisse iets open kleur en een neus met gezond hout. In de smaak gaan fruit en tannine samen. Moderne wijn.

SPA Fontanafredda met de cru Lazzarito: goede frisse kleur met iets spanning en een neus van verse, iets droge eik. De smaak is modern: evenwichtig en geknoopt. Broer van de vorige.

Az. Agr. Vietti met de cru Lazzarito: goede kleur en een statige fijne neus met goed hout. De smaak is evenwichtig met juist hout en een accent van streng.

Pio Cesare met de cru Ornato: goede kleur met een zeer frisse nuance en een edele neus met rijke alcohol en veel diepte. De smaak is tegelijk rond en stevig. Grote wijn.

Az. Vin. Palladino met een selectie van Serralunga: normale kleur met iets zwakte in de concentratie en een neus van fijn oud hout. Traditionele sterke tannines in de smaak.

Nu nog 21 goede met een klein voorbehoud.

Scarzello Giorgio met de generieke wijn (kleine vegetale toets), Az. Agr. Cabutto Tenuta La Volta met de Vigna la Volta (wat zwak in de smaakconcentratie), SPA Contratto met Cerequio (wat ruw), Az. Agr. Rocche Costamagna met de cru Rocche dell’ Annunciata (iets uitschietend bitter), Az. Agr. Monchiero met de cru Roero (kleine reductietoets), Alessandria Crissante met de Vigna dei Roggeri (heel soepel), Az. Agr. Berton Ciabot met de generieke wijn (kleine uitschietende tanninestaart), Az. Agr. Silvio Grasso met de generieke wijn (iets te veel tannine) en ook met de cru Bricco Luciani (zelfde euvel) en met de cru Ciabot Manzoni (iets te streng), Az. Agr Roberto Voerzio met de cru Otin Capalot (heel mooie wijn maar een kleine toets uitschietende tannines), Az. Agr. Enzo Boglietti met de cru Case Nere (redelijk gedekte tannines), Az. Agr. Cascina Ballarin met de cru Bussia (iets ruw bitter), Parusso Armando met de cru Bussia Vigna Rocche (wat rustieke tannines), SRL De Nicola met de cru Ginestra (iets simpel), Az. Vitiv. Fernando Principiano met de cru Le Coste (iets rustiek bitter), Giovanni Manzone met de cru Le Cramolere Bricat (overdreven hout), Pio Cesare met de generieke wijn (wat simpel aan de neus en mist fruit), SPA Terre da Vino met een selectie van verscheidene gemeenten (een kleine toets cuit) en SPA Fontanafredda met een selectie van Serralunga (discrete neus).

Roero 1997

In het grote Roero-gebied maakt men traditioneel lichte en fruitige wijnen: de zanderige gronden lenen zich daartoe. Met het jaar 1997, waarin makkelijk natuurlijk alcoholgehaltes gehaald worden van 13 graden en meer, heeft de Plaag van de nieuwe Franse barriques toegeslagen: een naïef geloof in de kwaliteit die lagering op verse eik veronderstelt te genereren. Het overdadig gebruik van hout doodt echter het fruit en levert bastaardwijnen op. Toch moeten we er enkele in het oog houden: Az. Agr. Malabaila, Az. Agr. Porello Marco, Az. Agr. Valdinera, Az. Agr. Angelo Negro, SRL Tenuta Carretta, Bricco del Prete, Az. Agr. Deltetto, Az. Agr. Pioiero en Az. Agr. Cascina Chicco.

Weinig invoerders in België. Michele Chiarlo en Angelo Nero: La Ferrarese te Brussel (02-254 21 21), Cordero di Montezemelo, Pio Cesare en Abbona Marziano: Best Caviar in Brussel (02-569 00 34), Altare Elio: Licata in Hasselt (011-22 20 37), Prunotto: Italbere, Brussel (02-410 18 93), Fontanafredda: Fourcroy, Brussel (02-423 71 11).

Herwig Van Hove